ÂKİL SULAMA! Akıllı sulama sistemi, akıllı şehir bileşenlerinden bir tanesidir. Temel olarak toprağa yerleştirilen nem duyargaları (sensörleri) aracılığıyla topraktaki nem oranı algılanır. Nem oranı belli bir değerin altına düşmüşse ve meteorolojik verilerden yağmur yağmayacağı da biliniyorsa; otomatik sulama işlemi başlatılıyor. Yani sulama zamanı geldiğinde akıllı vana otomatik olarak açılıyor ve sulama başlıyor; yeterince sulama yapıldığında akıllı vana otomatik olarak kapatılıyor. Sistem merkezden ve mobil uygulama aracılığı ile uzaktan kontrol edilebiliyor.
Sulama konusu, belediyelerle yaptığımız akıllı şehir toplantılarında çok fazla gündem olan fakat uygulama aşamasına geçemeyen konulardan. Özellikle park ve bahçelerdeki sulama alt yapısının uygun olmaması, ilk yatırım maliyetlerini önemli ölçüde artırıyor.
Ülkemizdeki iş gücünün ucuz olması ve yerel yönetimlerde istihdam konusunun hassas olması da; akıllı sulama projelerinin hayata geçmesini engelleyen diğer nedenler. Akıllı sulama işine talep fazla olmayınca çözüm ortakları kaynak ayırmakta zorlanıyorlar. Benzer geri bildirimleri diğer belediyelerden de aldık. Hatta bir projemizde 2 kere çözüm ortağı değiştirmek durumunda kalmıştık. Bu tecrübelerden sonra yerin altının yönetmenin zor olduğuna kanaat getirdim 🙂
Akıllı Sulama Sistemi Neden Kullanılır?
Birkaç ay önce bir büyükşehir belediyemizden orta kaldırımdaki (refüj) bitkilerin tankerler ile sulanmasının; akıllı sulama sistemi ile yapılmasına ilişkin bir proje talebi geldi. Bu talebin birkaç nedeni vardı:
- Kontrolsüz sulama sebebi ile otoyola giden gereksiz sulamanın yaralanmalı ve ölümcül kazalara sebebiyet vermesi
- Gereğinden fazla su sarfiyatı
- Fazla sayıda personel ihtiyacı
- Yetersiz sulama sebebi ile takviye tanker sulaması yapılması
- Her yıl tekrarlanan yeşil alan yenileme masrafları
Gerek dövizdeki artış gerekse pandemi nedeniyle son birkaç yıldır kamu kurumları daha ince eleyip daha sık dokuyorlar. Hal böyle olunca biz çözüm sağlayıcılar da fayda-maliyet konusuna daha fazla önem veriyoruz. İlk yatırım bedeli ne kadar, sistem ömrü ne kadar, işletme maliyeti ne kadar ve yatırımın geri dönüş süresi ne kadar.
Akıllı Sulama Sistemi Fizibilitesi
Karar vericiler işin maliyetine odaklandığı için bu çalışmayı sağlıklı bir biçimde onların önüne koyabilmek çok önemli. İşin mevcuttaki finansal maliyetini çıkarmak için internet üzerinden tanker ile sulama ilanı verdim. Bu ilanlara gelen teklifler ortalama olarak tanker başına aylık 12 bin TL civarındaydı.
İlave olarak da EKAP’tan (Elektronik Kamu Alımları Platformu) tanker ile sulama ihalelerinin fiyatlarını buldum. Bu ilanlar daha kapsamlı olduğu için tanker başına aylık 30 bin TL civarında bir maliyet durumu söz konusuydu. Proje alanının sulanması için ortalama 25 kişinin çalıştığını varsaydığımızda; sadece aylık personel maliyeti minimum 100 bin TL oluyor.
Aylık olarak 5 tanker kullanılacağını düşündüğümüzde en az 150 bin TL de tanker maliyeti çıkıyor. Bunları üst üste koyunca mevcut durumda su ve benzin hariç aylık 250 bin TL oluyor.
Şirket olarak 24 ay taksitle ödeme imkânı da sunmamıza rağmen teklifimiz kabul görmedi. Yatırımın geri dönüş süresi de makul ama özellikle içinde bulunduğumuz dönemde; eğer mecbur değiller ise genel olarak kamu kurumları yatırım yapmak istemiyor.
Algıda seçicilik olsa gerek, radyo dinlerken Su Politikaları Derneği’nin bir röportajına denk geldim. Bu konuşmadan edindiğim bilgiye göre tarımsal sulama oranı toplam sulamanın yüzde 70’ini oluşturuyor. Akıllı tarım teknolojisi olarak; Tarımsal sulamanın sadece yüzde 30’unda verimli bir yöntem olan damla sulama kullanılıyor.
Verimli sulamanın yaygınlaştırılması için finansman desteği sağlanması çok değerli. Bu desteği yerli firmalara sağlayabilirsek, çifte kazanç sağlamış oluruz. İlgisi yok gibi görünebilir ama akıllı sulama sistemi, akıllı ulaşımı doğrudan etkileyebilir çünkü karbon salınımını azaltmak için biyo yakıtların kullanılması gündemde ve hammadde de buğday, mısır gibi ürünler olacak.
Su Ayak İzi Nedir?
Çevre ile ilgili çalışmalarda karbon ayak izine rastlamanız çok olası. Benzer şekilde su ayak izi de ölçülüyor. Su ayak izi, birim zamanda harcanan (buharlaşma dâhil) ve/veya kirletilen su miktarı ile ölçülmektedir.
Bir bireyin, toplumun veya iş kolunun su ayak izi; bireyin veya toplumun tükettiği malların ve hizmetlerin üretimi için kullanılan veya üreticinin mal ve hizmet üretimi için kullandığı toplam temiz su kaynaklarının miktarıdır. (Water Footprint Network, 2012)
Su Ayak İzi Çeşitleri Nelerdir?
Su ayak izi çeşitleri: Mavi, yeşil ve gri
- Mavi Su Ayak İzi, bir malı üretmek için ihtiyaç duyulan yüzey ve yeraltı tatlı su kaynaklarının toplam hacmi için kullanılır ve geleneksel olarak tatlı su denildiğinde akla gelen su kaynaklarıdır.
- Yeşil Su Ayak İzi, bir malın üretiminde kullanılan toplam yağmur suyudur.
- Gri Su Ayak İzi, kirliliğe yönelik bir göstergedir. Ürün üretiminde yol açtığı tatlı su kirliliğinin derecesini gösteren kavramsal bir rakamdır.
Türkiye’de içme ve kullanma amacıyla günlük kişi başına düşen su miktarı 216 lt’dir. Mal ve hizmetler aracılığıyla tüketilen su miktarı ise kişi başı günlük 5.416 lt’dir. “Mal ve hizmetler aracılığıyla tüketilen su miktarı” derken bir malın tüketiciye varana kadar geçirdiği tüm süreçlerde kullanılan su miktarıdır. Örneğin bir tişörtün daha hammadde halinde tarladaki pamuk bitkisinden başlar; pamuğun sulanması, pamuğun iplik, ipliğin kumaş olması, kumaşın boyanması, tişörtün tekstil tezgâhlarında dokunması sürecini ifade eder.
(http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/su_ayak_izi_raporweb.pdf)
Genel olarak su tasarrufu mutfakta, banyoda az kullanmaktan ibaret gibi bilinse de durum öyle değil. Görebildiğimiz ya da göremediğimiz bağlarla her şey birbirine bağlı. Ekmek yapmak için de su kullanıyoruz ama israf edince sadece “ekmek israfı” olarak görünüyor. Hâlbuki bir dilim ekmek için 40 litre su harcandığını bilsek ya da bir çift deri ayakkabı için 8 ton su harcandığını bilsek belki tüketirken daha dikkatli oluruz.
Sonuç olarak işin sırrının az tüketmekte diye düşünüyorum. Örneğin yarım tabak yiyebilmek, bir ayakkabıyı 3 sene giyebilmek, koltuk takımını 15 sene, otomobili 20 sene, cep telefonunu 7 sene kullanabilmek. Az tüketebilme zihin olgunluğuna erişebilmek dileğiyle…