Lisanssız Elektrik Üretimi; Burada önemli olan bu konuda yatırım yapacak olan yatırımcıların önceden yeteri kadar bilgilenmiş olmasıdır.
Her şeyden önce, üretim tesisi kurmak için ihtiyaç olup olmadığına karar vermek için; yıllık elektrik giderleri, elektriğin teminindeki sorunlar ve giderler (mevcut durumda tesiste yeterli enerji olmaması durumunda yapılabilecek özel şebeke ve trafo tesisinin maliyetleri) v.b gibi gerekçelerin yanında,
Öncelikle bu konuda kimler yatırım yapabilir, ihtiyaç duyulan kurulu güç ne kadardır, üretim konusunda hangi kaynaklardan faydalanabilir. Mevcut kaynakların sürekliliği ve verimi, Şebekeye bağlantı noktası ve kurulacak tesislerin verimliliğine göre maliyet hesapları detaylı olarak incelenmelidir.
Bu kapsamda öncelikle yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak daha avantajlı olmaktadır.
Rüzgar, güneş ve hidroelektrik üretiminde teknolojiler gelişmiştir. Hidroelektrik derken illaki baraj düşünmemek gerekiyor, nehir tipi küçük akarsu santraları ile üretim yapmak da mümkündür. Yeni nesil rüzgar tribünleri hem yüksek verimli hem -30 (°C) de çalışabilen ürünler geliştirilmiş; Güneş enerjilerinde ise hem yüksek verimli hem fiyatı daha ucuz ürünler üretilmektedir.
KİMLER LİSANNSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ YAPABİLİR ?
A. Mikro kojenerasyon[1] veya kurulu gücü azami 500 kW olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinde üretim yapacak gerçek veya tüzel kişiler lisans almadan ve şirket kurmadan üretim iznine başvurabilirler.
B. Yönetmelik ve bu Tebliğ kapsamında, her bir tüketim tesisi için bir adet kojenerasyon tesisi ya da mikro kojenerasyon tesisi ya da yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurulması esastır. Ancak dağıtım sisteminde yeterli kapasite bulunması halinde bir tüketim tesisi için birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisi ya da tesisleri kurulmasına izin verilebilir. Bu tesislerin toplam kurulu gücü 500kW’dan büyük olamaz
C. Bir gerçek veya tüzel kişi, uhdesindeki her bir tüketim tesisi için sadece bir adet mikro kojenerasyon tesisi kurabilir.
Lisanssız Elektrik Üretimi- BAĞLANTI BAŞVURULARI
Bağlantı başvuruları; Hidroelektrik üretim tesislerinde, üretim tesisi kurulacak olan ilin İl Özel İdaresine, Hidroelektrik tesisler haricinde elektrik üretimi yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler üretim tesisini kuracakları bölgenin OSB içinde kalması durumunda ilgili OSB’ye ,Hidroelektrik tesislerindeki dışındaki üretim tesislerinde ise ürettim tesisinin kurulacağı ilin bağlı olduğu dağıtım şirketine, yapılması gerekir.
1.Lisanssız Elektrik Üretimi- BAĞLANTI BAŞVURUSUNDA SUNULACAK BELGELER
1.1.Üretim tesisinin kurulacağı yerin aslı veya noter onaylı fotokopisi, (Tapu Aslının fotokopisi ile birlikte ilgili birime götürülmesi halinde, ilgili idare tarafından tapu fotokopisi üzerine “TAPU ASLI İDARECE/ŞİRKETÇE GÖRÜLMÜŞTÜR” ibaresi düşülerek fotokopi kabul edilebilir.
1.2.Üretim tesisinin kamu, hazine veya orman arazisi üzerinde kurulmak istenmesi halinde
Söz konusu arazinin ilgili mevzuat hükümlerine göre kullanım hakkının “ENERJİ ÜRETİM TESİSİ KURULMASI İÇİN İZİN VERİLMİŞTİR” edinildiğine dair belgenin sunulması gerekir,
1.3. Kamu veya hazine arazisi veya orman sayılan alanlar üzerine kurulacak üretim tesisi için arazinin ilgili mevzuatına göre kullanım hakkının edinildiğine dair belge edinilememişse ve söz konusu arazi yukarıdaki hükümlere uygun biçimde bir başkasına da tahsis edilmemişse, tesis sahasını/mahallini tahsise yetkili Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Milli Emlak Genel Müdürlüğü veya İl Özel İdaresi gibi ilgili kurumdan alınacak, arazinin bir başkasına tahsis edilmediğini ve tahsis için ilgilisince başvuru yapıldığını bildirir resmi yazı, başvuru aşamasında yeterli kabul edilecektir.
1.4. Üretim tesisi ancak mevcut bir tüketim tesisi aboneliği için kurulabilir. Bu durumda tüketim tesisinin elektrik tüketimini gösterir elektrik tüketim faturaları veya bu tüketimleri gösterir aynı amaca matuf dağıtım şirketince düzenlenmiş belge veya söz konusu tüketim tesislerine ait abone/müşteri numarası/numaraları başvuruda sunulur[2].
1.5. Şehir veya köy halkının içme suyu şebekesi üzerinde kurulacak üretim tesisleri ancak ilgili yerel yönetim veya içme suyu birliği tarafından kurulabilir veya kurdurulabilir. Tarımsal sulama şebekesi üzerine kurulacak üretim tesisleri ancak ilgili tarımsal sulama birliği veya kooperatifi tarafından kurulabilir veya kurdurulabilir
1.6. Başvuru sahibi, hidroelektrik üretim tesisi kurmak istemesi halinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 26/6/2003 tarihli ve 25150 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükümlerinde belirlenecek belgeler,
1.7. Kojenerasyon tesisleri için 27/10/2011 tarihli ve 28097 sayı Resmi Gazete’de yayımlanan
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmeliğin 29 uncu maddesinde öngörülen verimlilik değerinin sağlanacağına dair belgenin/belgelerin,
2.YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIM HAKKININ ELDE EDİLDİĞİNE DAİR BELGE
2.1. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım hakkının elde edildiğine dair belge, (Rüzgar ve Güneş enerjisine dayalı tesislerde aranmaz),
2.2. Jeotermal enerji kaynağına dayalı olarak kurulacak üretim tesisleri için işletilmekte olan jeotermal kaynaklarda 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununa ve uygulanmasına ilişkin ikincil mevzuata göre edinilmiş işletme ruhsatı, henüz işletilme aşamasında olmayan jeotermal kaynaklar için arama ruhsatı,
2.3. Biyokütle ve biyokütleden elde edilen gaza (çöp gazı dâhil) dayalı olarak kurulacak üretim tesisleri için istenmez
2.4. Üretim tesisi ancak mevcut bir tüketim tesisi aboneliği için kurulabilir. Bu durumda tüketim tesisinin elektrik tüketimini gösterir elektrik tüketim faturaları veya bu tüketimleri gösterir aynı amaca matuf dağıtım şirketince düzenlenmiş belge veya söz konusu tüketim tesislerine ait abone/müşteri numarası/numaraları başvuruda sunulur.
2.5 Kurulca ilgili yıl için belirlenmiş Başvuru Bedelinin dağıtım şirketince ilan edilmiş hesaba yatırıldığına veya dağıtım şirketinin yetkilendireceği veznelerine yatırıldığına dair dekont örneği.
Görüldüğü gibi lisanssız da olsa üretim izni almak için teknik gereklilikler hariç olmak üzere, yatırıma karar verebilmek için ön incelemeler ve izlenmesi gereken bürokratik işlemler oldukça detaylı ve titiz çalışma gerektirmektedir.
Bu nedenle konu hakkında mümkün olduğu kadar bilgi sahibi olmak gerekmektedir, aksi halde yatırım yapıp bu fırsattan faydalanabilmek yerine, verimsiz bir tesis yapımına girişerek zarara uğramak da her zaman söz konusu olabilmektedir.
Tüm girişimcilere verimli üretim tesisleri ve bereketli günler dileğimle.
KAYNAK:İlgili yönetmelik ve tebliğler.
Coşkun Tezel
coskun.tezel@akillisebekeler.com
[1] Kojenerasyon tesisi: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin eş zamanlı olarak üretiminin gerçekleştirildiği tesisini,
Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı toplam kurulu gücü 50 kWe ve altında olan kojenerasyon tesisini,
[2] Bu maddede öne çıkan bölüm başvuru için mutlaka faal olarak elektrik tüketimi olan bir tesis için başvuruda bulunabileceği belirtilmiştir. Oysa özellikle sulama amaçlı ve yapımına yeni başlanan tesisler için uygun bir çözüm bulunmalıdır.