Tarımsal Sulama Tesisleri enerji tüketimlerini incelemeden önce; 31 Aralık 2015 tarih ve 29579 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Dağıtım Sistemindeki Kayıpların Azaltılmasına Dair Tedbirler Yönetmeliği”ne sanki son dakikada eklenmiş gibi duran ve bu güne kadar uygulama talimatı yayımlanmamış olan,
Özellikle yüksek kayıplı (aynı yönetmeliğin 5.maddesi 1.paragrafında “Yüksek kayıplı şirketlerin, 2014 yılı teknik ve teknik olmayan kayıp oranı 2014 yılı dağıtım sektörü ülke ağırlıklı ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranının üzerinde olan şirketlerdir. “) bölgesinde Tarımsal Sulama tesislerini ilgilendiren “Kaçak tespitine ilişkin resmi kurum kayıtları ile teknolojik imkânların kullanılması” başlıklı 14.maddesinin 1.fıkrasında;
“Yüksek kayıplı şirketlerde; mevsimsel olarak tarımsal sulama amacıyla elektrik tüketilen ve güvenlik nedeniyle kaçak kontrolü yapılamadığı ilgili kurum tarafından belgelendirilen kullanım yerlerinde, elektrik kullanmadan tarımsal ürün üretilemeyeceği resmi kurum yazıları ve kayıtları, teknolojik uygulamalar ile otomasyon sistemi verileri (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına ait Çiftçi Kayıt Sistemi ve benzeri) esas alınarak tespit edilen kullanıcılara, 8/5/2014 tarihli ve 28994 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğindeki yerinde tespit şartı aranmaksızın kaçak elektrik tespit tutanağı düzenlenebilir.
Söz konusu tutanağa, güvenlik gerekçesiyle yerinde tespitin yapılamadığına ilişkin ifadenin eklenmesi zorunludur.” İfadesine rağmen.
Tamamen istisnai bir durum olması nedeniyle;
Şayet üretim tesisinde tespiti yapılan bir trafo veya motor gücü varsa; kaçak tutanağı düzenlenmesinde yukarıdaki madde hükümlerinde belirtildiği usullerle mi, yoksa trafo veya motor gücü hesaplaması mı uygulanacak?
Dağıtım şirketi müşterisi olmayan üreticilerin güç tespiti yapılmışsa; çalışma saatlerinin % 20, yukarıdaki 14.maddede hükümleri çerçevesinde tüketip hesaplanmışsa bu tüketimin % 20 oranında arttırılıp arttırılmayacağı nasıl anlayabiliriz?
Kaçak Ve Usulsüz Elektrik Enerjisi Kullanımı
Tarımsal Sulama Tesisleri; Aynı arazide, aynı üretici adına düzenlenen ikinci kaçak hesaplamasında EPDK’nın “Kaçak Ve Usulsüz Elektrik Enerjisi Kullanımına İlişkin Usul Ve Esaslar” Kurul kararına uygun olarak yürürlükte olan tek terimli aktif enerji tarife bedelinin 2 (iki) katı göz önüne alınarak hesaplama yapılıp, yapılamayacağı, konularında bir açıklama bulunmamaktadır.
Eğer 14.madde şartlarına uygun tüketim tespiti yapılacak ise;
Özellikle, su tutma açısından toprak çeşitleri, vahşi sulama, tava veya yağmurlama sulama yöntemlerinde ihtiyaç duyulacak su miktarı, su kaynağının derinliği, Derinkuyu veya dalgıç pompa kullanımı gibi birçok nedenle dönüm başına ihtiyaç duyulan su miktarı değişiklik göstermesi gibi birçok nedenle;
Her türlü şartta yüzde yüz doğru sonuç alınamayacağına göre, sonuçta taraflardan birinin mağdur olmuş olması kaçınılmazdır.
Bu nedenle en doğru yöntem ise elektrik enerjisi ile çalışan sulama tesislerinde; ölçü sistemini tesis ederek sayaç ölçümlerine göre işlem yapılmasıdır.
Üreticinin, elektrik kullanmadan su temin ettiği iddiası, arazisinin ölçüm talebi gibi yerinde inceleme taleplerinde,
Özellikle kadastrosu yapılmamış olan bölgelerde, arazi tespiti için giden şirket personellerinin hangi veriye göre arazi ölçümü yapacaklarının; varsa tespit edilen trafoların kimin arazisine hizmet verdiğinin nasıl tespit edileceğinin usul ve esaslarının önceden belirlenmesi gerekmektedir.
Burada belki gözden kaçan ve yine 14.maddenin 3. Fıkrasında “Kaçak tespit tutanaklarına yapılacak olan itirazlar Şirket tarafından on beş iş günü içerisinde sonuçlandırılır.
Bu süre içerisinde sonuçlandırılmayan tutanaklar iptal edilmiş sayılır.” İfadesi ise, dağıtım şirketlerinin, üreticilerin yazılı itirazlarına on beş işgünü çerisinde makul bir cevap verememiş olmaları durumunda bu yönetmelik hükümlerine göre düzenlenmiş tüm tutanaklar ile bu tutanaklara dayanılarak düzenlenmiş tüm tahakkukların iptali gerekeceğinden dağıtım şirketleri büyük bir kayıp riski ile karşı karşıya kalacaklardır.
Coşkun Tezel
coskun.tezel@akillisebekeler.com