Elektrik Dağıtım Lisansı – Serbest Tüketicilere Uygulanan Usulsüz İşlemler
Mart ayı başında bazı internet sitelerinde okuduğumuz haberlere göre dağıtım lisansı sahibi bir şirket kendi görev bölgesi içerisinde bazı serbest tüketicilerin, “Tedarikçilerinin dağıtım şirketine ödemesi gereken Sistem kullanım ücretini, şirketlerine ödemediği” gerekçesi ile bu tedarikçi şirketlerin müşterisi olan serbest tüketicilerin elektriklerini kesme girişiminde bulunmuştur.
Bu uygulama bu sektörde hiçbir kanun ve yönetmelikte yer bulamadığı gibi genel hukuk kuralları çerçevesinde de kabul görecek bir uygulama değildir.
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun 27.03.2003 tarih ve 25601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebli𔹠ve 12.11.2008 tarih ve 27052 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “ELEKTRİK PİYASASINDA İLETİM VE DAĞITIM SİSTEMLERİNE BAĞLANTI VE SİSTEM KULLANIMI HAKKINDA TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ”²
Bu tebliğler incelendiğinde (²) Madde 1. “10. Dağıtım sistemi kullanıcısı: Dağıtım sistemine bağlantı yapmış tüketiciler ile dağıtım sistemini kullanan üretim faaliyeti gösteren tüzel kişiler, toptan satış şirketleri, OSB’ler ve perakende satış şirketlerini,” Dağıtım sistemi kullanıcısının tarifi verilmiştir.
EPDK’nın aşağıdaki tablosunun son bölümünde ise Anlaşma tarafları ve sistem kullanımından dolayı doğacak ödemeleri kimin, kime yapacağı açıkça belirtilmiştir.
EK 1
Bağlantı ve/veya Sistem Kullanım Anlaşmaları
| Anlaşma Tarafları | TEİAŞ ve/veya Dağıtım Şirketine veya OSB’ye Yapılması Gereken Ödemelerin Niteliği | |
| Bağlantı Anlaşması | TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | İletim Bağlantı Bedeli |
| TEİAŞ – Herhangi bir dağıtım merkezine bağlanmadan doğrudan iletim tesisi şalt sahalarının dağıtım gerilimi seviyesindeki fiderlerine 36 kV gerilim seviyesinden doğrudan bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | İletim Bağlantı Bedeli | |
| TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı Tüketici | İletim Bağlantı Bedeli | |
| TEİAŞ – Dağıtım Şirketi | İletim Bağlantı Bedeli | |
| TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı OSB | İletim Bağlantı Bedeli | |
| Dağıtım Şirketi – Dağıtım Sistemine Bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | Dağıtım Bağlantı Bedeli | |
| Dağıtım Şirketi – Tüketici | Dağıtım Bağlantı Bedeli | |
| Dağıtım Şirketi – Dağıtım Sistemine Doğrudan Bağlı OSB | Dağıtım Bağlantı Bedeli | |
| Sistem Kullanım Anlaşması | TEİAŞ – Dağıtım Şirketi | İletim Sistemi Kullanım Bedeli İletim Sistemi İşletim Bedeli |
| TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | İletim Sistemi Kullanım Bedeli İletim Sistemi İşletim Bedeli | |
| TEİAŞ – Herhangi bir dağıtım merkezine bağlanmadan doğrudan iletim tesisi şalt sahalarının dağıtım gerilimi seviyesindeki fiderlerine 36 kV gerilim seviyesinden doğrudan bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi (bu bağlantı hatlarının üretim faaliyeti gösteren başka bir tüzel kişi tarafından da kullanılması veya dağıtım sistemi ile irtibatlanmasına kadar.) | İletim Sistemi Kullanım Bedeliİletim Sistemi İşletim Bedeli | |
| —– | —- | |
| TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı Tüketici | İletim Sistemi Kullanım Bedeli İletim Sistemi İşletim Bedeli | |
| TEİAŞ – İletim Sistemine Doğrudan Bağlı OSB | İletim Sistemi Kullanım Bedeliİletim Sistemi İşletim Bedeli | |
| TEİAŞ– İletim Sistemini Kullanarak Enerji İthal ve/veya İhraç Eden Tüzel Kişi | İletim Sistemi Kullanım Bedeli İletim Sistemi İşletim Bedeli | |
| Dağıtım Şirketi – Dağıtım Sistemine Bağlı Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli | |
| Dağıtım Şirketi – Perakende Satış Şirketi | Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli (İletim Sistemi Kullanım Bedeli) (İletim Sistemi İşletim Bedeli) | |
| Dağıtım Şirketi – Dağıtım Sistemine Bağlı Serbest Tüketiciye Doğrudan Satış Yapan Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi | Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli (İletim Sistemi Kullanım Bedeli) (İletim Sistemi İşletim Bedeli) | |
| Dağıtım Şirketi – Grup Ortağına Satış Yapan Otoprodüktör Grubu Şirket | Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli (İletim Sistemi Kullanım Bedeli) (İletim Sistemi İşletim Bedeli) | |
| Dağıtım Şirketi – Dağıtım Sistemine Bağlı Serbest Tüketiciye Satış Yapan Toptan Satış Şirket | Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli (İletim Sistemi Kullanım Bedeli) (İletim Sistemi İşletim Bedeli) |
Kaynak:EPDK
Elektrik Dağıtım Lisansı
Ayrıca Dağıtım sistemi lisansı sahibi Tüzel kişi ile Dağıtım sistemi kullanıcısı arasında Dağıtım Sistem Kullanım anlaşması imzalanması ve İlgili Dağıtım Sistemi Kullanıcısının müşterisi olan Serbest tüketicinin elektrik enerjisi kullanması ile bu borç/alacak ilişkisi doğar.
Buraya kadar olan hiçbir bölümde Dağıtım Sistemi lisansı sahibi ile serbest tüketicinin doğrudan bir anlaşması ve borç/alacak ilişkisi bulunmamakta, tüm ilişki Dağıtım sistemi lisansı sahibi ile dağıtım sistemi kullanıcısı arasındadır.
Peki Dağıtım sistemi lisansı sahibi tüzel kişi serbest tüketicinin elektriğini kesebilir mi? Diye bir soru çıkıyor karşımıza, sadece aşağıdaki şartların oluşmasında kesebilir,
- Müşterinin kaçak/usulsüz elektrik kullanması durumunda,
- Tedarikçisinin talebi doğrultusunda
- Serbest tüketicinin dönem faturasında tahakkuk eden reaktif bedelin Dağıtım lisansı sahibi şirkete ödememesi durumunda
- Serbest tüketicinin ölçü devresinin iç tesisat yönetmeliğine uyun olmaması durumunda,
Yukarıdaki şartlar oluşmadığı sürece tüketicinin Elektrik Dağıtım Lisansı tedarikçisinden kaynaklanan bir borç/alacak ilişkisi nedeniyle tüketicinin elektriğini kesmenin hiçbir dayamağı bulunmamaktadır.
Bu iş sizin bir toptancıdan adres teslimi şartı ile aldığınız bir ürünün size tesliminden sonra, toptancının nakliyecinin alacağını ödememsi durumunda nakliyecinin sizin dükkânınızı yağmalaması gibi garip bir uygulama olmaz mı?
Bütün bunların dışında yapılan iş ise tamamen, kamu gücünü kullanarak tüketici aleyhine orantısız güç kullanımıdır.
Dağıtım lisansı sahibi şirketin yetkilisinin, yukarıdaki habere konu olan bir açıklamasında ise “Biz Devletin Elektriğini dağıtıyoruz” diye bir tabir kullanıldığından bahsedilmektedir. Tamamen yanlış bir bilgiden ibarettir. Devlet kendi elektriğini sadece özel sektöre devredilmemiş dağıtım şirketleri vasıtası ve kendi personeli ile yapılmaktadır.
Ayrıca özel sektörün elektrik üretmesi ve dağıtması kanunlar çerçevesinde uygulanmaktadır. Şayet özel sektörün elektrik üretmesi ve toptan satışı suç ise, ilgili taraflar haklarını kanuni yollardan arayabilirler.
Kaç müşterinin elektriği kesildi veya mağdur edildi bilemeyiz, fakat bildiğimiz bir şey var ki; bu tür uygulamalar Enerji Bakanlığının hazırlamış olduğu Enerji strateji belgesinde belirtilen elektrik üretimi ile piyasanın serbestleşmesi ve rekabetin korunması hususlarına tamamen aykırı bir uygulamadır.
Son Söz: İş hayatı inanç talep eder, ciddiyet gerektirir, yürek ister, dürüstçe bencilliktir, hata affetmez ve hayatın ta kendisidir. William Feater
Coşkun Tezel