Doğalgaz Hesaplama işlemleri; Ön ödemeli doğalgaz sayaçlı tüketicilerde, tüketici tarafından bedeli dağıtım şirketine ödenmiş fakat; daha tüketilmediği gibi, fiziki olarak dağıtım hattından çekilip depolanma imkânı olmaması nedeniyle, tüketildiği tarihteki cari fiyata bağlı olmaksızın alındığı tarihteki bedel ve miktar üzerinden tüketilmesi nedeniyle oluşacak dağıtım şirketi zararlarını önlemek için,
EPDK bir karar alarak, ön ödemeli doğalgaz sayaçlarına “metreküp” ya da “kontör” yerine “TL” yüklenmesine karar vermiştir.
Bu konudaki asıl sorun, sayaçlara “metreküp”, kontör” veya TL yüklemesi değil; onun yerine önceden parası ödenmiş ve ileriki bir tarihte kullanılacak olan doğalgazın tüketim tarihindeki geçerli güncel cari fiyatlar üzerinden fiyatlandırılması sorunudur.
Dağıtım şirketi tüketicilerin smart kartına “metreküp” yükleme yerine “Tl” yüklemesi, sayaçtaki tarife güncellenmediği takdirde bir sonuç değiştirmeyecektir.
Tüketici sayacına yüklenmiş olan “metreküp”, “kontör” veya “TL” nin yüklendikten sonra birim fiyat değişikliğini (güncel tarifeyi) sayaca tanımlamadığınız sürece; yüklenilmiş kredinin tüketilmesinde sayaçların kendiliğinden güncelleme yaparak yeni fiyat üzerinden kayıt yapması mümkün değildir.
EPDK Kararı ile Doğalgaz Tüketim Hesaplaması Mantığı
Alınan bu kararın uygulanabilmesi için;
Mevcut ön ödemeli Doğalgaz sayaçlarının dağıtım şirketi sistemi ile online bağlantısı olması ve çift yönlü iletişim olması gerekir.
Böylelikle sayaçlara yüklenip kullanılmamış mevcut “metreküp”, “kontör” veya “TL” kredilerinin tespit edilerek; güncel birim fiyatların (tarifelerin) sayaca tanımlanması ile sayaçlar bu tanımlama sonrasındaki tüketimleri yeni tarife üzerinden kaydedebilir.
Ancak o zaman da birimin “metreküp”, “kontör” veya “TL” olmasının bir önemi kalmaz; istenilen ve önemli olan güncel tarife üzerinden tüketim kaydı tutulması da gerçekleşmiş olur.
Aksi halde daha önceden bedeli ödenerek alınmış ve sayaca yüklendiği halde kullanılmamış bakiyenin tespiti mümkün olamayacaktır.
Her ne kadar uygulamanın nasıl yapılacağı açıklanmış olmasa da; ön ödemelerde metreküp veya kontör yerine TL yüklemesi ile bu sorunun çözüleceği mümkün görülmemektedir.
Eğer tarife güncelleme ile sorun çözülecekse o zaman mevcut haldeki kredi tanımı olan metreküp veya kontör yerine kredi tanımının adının değişmesine de gerek kalmayacaktır.
Açıklama, sanki ana tedarikçinin gaz fiyatlarındaki artış haberlerinden sonra üzerinde tam olarak çalışılmamış bir fikrin uygulama modeli gibi ortaya atılması gibi görünmektedir.
Doğalgaz hesaplama için o zaman akıllara TL, yerine USD yüklesek daha mı ucuza gelir gibi bir soru da gelmesi lazım; burada önemli olan semboller değil ölçüm ve hesaplama biçimi olduğu unutulmamalıdır.
Ön ödemeli sayaçların dağıtım şirketlerine, sayaca erişimde işgücü tasarrufu yanında alacak yönetiminde etkili bir çözüm olarak avantajları olmakla beraber; özellikle gerçek zamanlı tüketim ve kayıp/kaçak analizlerinde dezavantajlı oldukları da görülmektedir.
Fatura teslimi konusunda yasal bir düzenleme ile birlikte akıllı şebeke modeli başlangıçta doğru konumlandırılır ve aynı şebeke üzerinden elektrik, su ve doğalgaz sayaçlarının tüketim tespiti,
Tüketim analizi ve açma kesme gibi işlemler uzaktan erişim yöntemi ile yapılırsa sistem için en sağlam uygulama olacaktır.
Şayet önlem alınmadan, basında çıkan haberlere göre ana tedarikçi konumundaki “Gazprom” un yüksek oranlı bir zam yapması durumunda doğalgaz birim fiyatına gelecek olan bu zammın dağıtım şirketlerine yükü oldukça fazla olacaktır.
Coşkun Tezel