enerji dağıtımı

Elektrik enerjisi dağıtım sektöründe birçok kamu kurumu ve özel şirket faaliyet göstermektedir ve elektrik enerjisi dağıtım sektörü birden fazla sektör için-elektromekanik, kablo, bakır, trafo, elektrik pano, bilgi teknoloji gibi sektörler- lokomotif sektörlerden birisidir diye tanımlamak yanlış olmayacaktır.

Elektrik enerjisi sektöründe yer alan özel sektör firmalarının faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin bilinirliği, kamu kuruluşlarının görev ve faaliyetlerine nazaran daha fazla olduğu söylenebilir.

Özel sektör şirketlerinin; gerek PR(public relation) çalışmalarının getirdiği bilinirlik gerekse kariyer ve maddi beklentiler yönünden özel sektörün daha geniş imkanlar sunduğuna dair olan inanç bu şirketleri özellikle genç mühendis adayların nezdinde kamu kuruluşlarının bilinirliğinden bir adım ileridedir demek yanlış olmayacaktır.

Akıllı Şebekeler olarak, TEDAŞ ile başlayan yazı serimiz sektörde yer alan diğer kamu kuruluşlarının yazıları ile devam edecektir. TEDAŞ nedir, tarihçesi nedir, hangi faaliyetlerde bulunur vb gibi sorulara yazımız içerisinde cevap bulabileceğinizi umuyoruz.

Bu kuruluşlar içerisinde TEDAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.)’ın önemli bir yeri vardır. TEK(Türkiye Elektrik Kurumu) zamanından kalan bir mirası taşımasının haricinde sokaktaki vatandaşa elektrik dağıtımı denildiği zaman ilk akla gelen isimlerden birisidir TEDAŞ. 

Türkiye Elektrik Kurumu (TEK)

Hem bu bilinirliğin vermiş olduğu popülarite hem de tarihsel olarak TEK(Türkiye Elektrik Kurumu)’ten gelen sorumluluğu ileTEDAŞ’ın önemi yadsınamaz.

20.YY’ın ilk çeyreğinde Türkiye elektrik ile tanışmış ve 1970yılına kadar dağınık bir yapıda olan elektrik üretim, iletim, dağıtım ve satış faaliyetleri TEK bünyesine alınarak bir bütünlük sağlanmıştır.

1993 yılında daha etkin ve sürdürülebilir bir piyasa oluşturmak amacıyla TEK; Bakanlar Kurulunun 12.08.1993 tarih ve 93/4789 sayılı Kararı ileTEAŞ(Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş.) ve TEDAŞ adı altında iki ayrıİktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden yapılandırılmıştır. 1994 yılında ise TEDAŞ tüzel kişiliğine haiz olmuştur.

TEDAŞ 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı Özelleştirme YüksekKurulu Kararı ile, elektrik dağıtım işletmelerinin yeniden yapılandırılması amacıyla özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır.

Türkiye, 21 ayrı elektrik dağıtım bölgesi yeniden belirlenerek; anonim şirketi(EDAŞ) bölgesine ayrılmış ve 31.08.2013 tarihi itibariyle EDAŞ’lar ile TEDAŞ arasında hisse devri sözleşmeleri tamamlanmıştır.

2013 yılının 3. çeyreği itibariyle tamamlanan özelleştirme sonrasında TEDAŞ Genel Müdürlüğü varlığını korumuş olup; Özelleştirme YüksekKurulunun, 25/04/2017 tarihli ve 2017/12 sayılı Kararı ile Türkiye ElektrikDağıtım A.Ş. özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak eski statülerine iade edilmiştir.

14.02.2018 tarih ve 30332 sayılı Resmî Gazetede TEDAŞ’ın mevcut ana statüsü yayımlanmıştır. İlgili tarih ve sayılı Resmî Gazete Madde-5’te TEDAŞ; Teşekkül olarak tanımlanmıştır.

Hukuki bünyesi:

1. TEDAŞ; tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir İktisadi DevletTeşekkülüdür.
2. Teşekkül: 6446 sayılı Kanun, 233ve 399 sayılı KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabidir.
3. Teşekkülün merkezi Ankara’dadır ve ilgili olduğu Bakanlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır.

Türkiye Elektrik Dağıtım Aş (TEDAŞ)’ın amacı ve faaliyetleri, ilgili Resmî Gazetede yer alan Madde-6’da belirtilmiştir.

Madde-6 kapsamında:

1. Teşekkülün amacı: Devletin genel ekonomisine ve politikasına uygun olarak verilen görev ve/veya yetkiler kapsamında elektrik dağıtım şirketlerinin faaliyetlerinin, hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyeti çerçevesinde kontrolünü, denetimini, proje onay ve tesis kabulünü, kamulaştırma işlemlerini yapmak ve koordinasyonunu sağlamak, gerektiğinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetlerini kârlılık ve verimlilik ilkesi çerçevesinde ticari, ekonomik ve sosyal gereklere uygun biçimde yürütmek, dağıtım varlıklarını işletmek veya işletme hakkını devretmektedir.
2. Teşekkül yukarıda belirtilen amacı gerçekleştirmek üzere aşağıdaki faaliyetleri yürütür:
3. İlgili mevzuat çerçevesinde elektrik dağıtım tesisleri için gerekli kamulaştırma işlemlerini yapmak,
4. Genel aydınlatma ile ilgili verilen görevleri yapmak,
5. Bakanlıklar, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından verilecek denetim görevlerini bedeli karşılığında yapmak,
6. 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılıTürkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun ile 24/11/1994tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında özel hukuk tüzel kişileri tarafından devralınıp işletilen dağıtım bölgeleri dâhilinde dağıtım tesislerinin maliki sıfatıyla, İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi ile belirlenen esaslara göre gerekli iş ve işlemleri yapmak,
7. Dağıtım şirketlerinin operasyonel şebeke ve yatırım faaliyetlerini; gereklilik, öncelik ve karakteristik yönünden denetleme ile ilgili işlemler yapmak,
8. Gerektiğinde ve/veya görev verildiğinde yurt içi ve/veya yurt dışında elektrik dağıtım faaliyetleri yapmak veya yaptırmak,
9. Hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyetini arttırmak için gerekli ARGE çalışmaları yapmak ve yeni performans kriterleri belirlemek,
10. Proje kontrol ve onay, geçici ve kesin kabul işlemleri vb. konuları bedeli karşılığında yapmak,
11. 2/8/2013 tarihli ve 28726 sayılıResmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Dağıtım ve Tedarik Lisanslarınaİlişkin Tedbirler Yönetmeliği kapsamında verilecek görevleri yapmak,
12. Laboratuvar ve eğitim tesisleri kurmak, dağıtım şebekesinde kullanılacak malzeme ve teçhizat şartnamelerini hazırlamak, şebekede kullanılacak malzeme veya teçhizat uygunluk değerlendirmesine ilişkin belgelendirme sürecini yürütmek ve tüm bunlarla ilgili belge/sertifika verme işlemlerini yapmak,
13. Yurt içi ve yurt dışında şirket kurmak, şirkete ortak olmak veya şirketlerle işbirliği yapmak,
14. Ulusal ve uluslararası dağıtım şirketlerine enerji danışmanlığı ve mühendislik faaliyetleri yapmak,
15. Faaliyetleri ile ilgili belgeler/sertifikalar ve lisanslar almak ve/veya vermek,
16. Ulusal ve uluslararası alanda kamuya ve özel sektöre her türlü eğitimleri vermek ve belgelendirmek, sertifika, mesleki yeterlilik yetki belgelerini tanzim etmek, gerektiğinde bu işlemlerle ilgili hizmet alımı yapmak,
17. Dağıtım şirketlerinin talep etmesi halinde bedeli karşılığında her türlü destek hizmetini vermek,
18. Enerji sektöründe oluşan yıllık verileri değerlendirerek, yıllık veri ve istatistik kitabını hazırlamak,
19. Birim fiyat kitabını hazırlamak,
20. Faaliyet konuları ile ilgili etüt, planlama ve projeleri yapmak ve yaptırmak, buna bağlı olarak, tesislerin ve sistemlerin kurulmasını sağlamak,
21. Faaliyet konularını gerçekleştirmek üzere diğer gerçek ve tüzel kişilerle işbirliği ve koordinasyon faaliyetlerini yapmak,
22. Bakanlık merkez teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşların faaliyetleri ile ilgili olarak mevcut ve ileride doğabilecek, e-Devlet uygulamalarıyla da doğrudan ilgili bulunanBilgi Teknoloji (BT) ve Operasyonel Teknoloji (OT) ile ilgili her türlü siber güvenlik, sistem, yazılım, donanım, cihaz, lisans, patent, hak, proje ve benzeri diğer çalışmalarının yapılması/yaptırılması ve bunlarla ilgili bedeli mukabili kullandırılması,
23. Faaliyet konuları ile ilgili her türlü mal ve hizmetleri yurt içinden ve yurt dışından tedarik etmek,
24. Faaliyet konuları ile ilgili olarak gerekli sistem ve makine teçhizat konularında araştırma-geliştirme çalışmaları yapmak, yurt içi imkânlarını göz önüne alarak gerektiğinde bunları imal etmek veya ettirmek,
25. Faaliyet konuları ile ilgili menkul ve gayrimenkuller ile her türlü ayni ve fikri hakları tasarruf etmek, menkul ve gayrimenkul satmak, satın almak, kiralamak ve kiraya vermek,
26. Dağıtım varlıklarının sigortalanması ve güvence altına alınması ile ilgili faaliyetlerde bulunmak,
27. Faaliyetlerini gerçekleştirirken hizmet alımı yapmak,
28. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile ilgili mevzuat ile verilen ve verilecek olan diğer görevleri yapmak ve yükümlülükleri yerine getirmek,
29. Faaliyetlerinin gerektirdiği diğer mevzuattan kaynaklanan işleri yapmak.
30. Teşekkül yukarıda belirtilen amaç ve faaliyetlerini doğrudan doğruya merkez ve bağlı şirket, bölge müdürlükleri veya belirlenecek diğer birimler eliyle yapabilir ve/veya üçüncü şahıslar aracılığı ile yerine getirilir.
31. Bu maddenin ikinci fıkrasının (c)bendindeki yapılan faaliyetler için bedel alınması uygulaması 2019 yılı başından itibaren başlar.

Yukarıda belirtildiği üzere Madde-6 ile TEDAŞ Ana Statüsü’nün birinci kısmına ilişkin açıklamalar tamamlanmıştır.

Türkiye Elektrik Dağıtım Aş (TEDAŞ) Faaliyet Alanları

14.02.2018 tarih ve 30332sayılı Resmî Gazate’de iki kısımdan oluşan TEDAŞ’ın ana statüsü tanımlamasındaİkinci Kısım’da teşekküle ilişkin aşağıda yer alan maddelerin açıklaması yeralmaktadır.

Bu yazı kapsamında TEDAŞ’ın faaliyet konularına ağırlık verilmesi sebebiyle aşağıdaki konular için ilgili Resmî Gazete’ye bakılması daha sağlıklı olacaktır.

1. Teşekkülün organları,
2. Teşekkülün yönetim kurulunun toplanması,
3. Teşekkülün Genel Müdürlüğü,
4. Müesseseler, Bağlı Ortaklıklar ve İştirakler
5. Mali Hükümler, Tasfiye ve Denetim

TEDAŞ’ın tarihi geçmişini ve bu yazının yayımlandığı tarih itibariyle amaç ve faaliyet konularını 14.02.2018 tarih ve 30332 sayılı Resmî Gazete temel alarak açıklanmıştır.

Kaynakça:

1. T.C. Resmî Gazete Resmî Web Sitesi
2. T.C. Devlet Personel BaşkanlığıResmî Web Sitesi
3. TEDAŞ Resmî Web Sitesi
4. TEİAŞ Resmî Web Sitesi
5. EPDK Resmî Web Sitesi