Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu yıl içerisinde arz, Talep Taraflı Yük Dengelemesi düzenlenmesi amacıyla; İlk etapta yüksek tüketimli kullanıcılardan başlamak üzere gönüllülük esasına dayalı “Talep tarafı katılımcı tüketicisi “ olarak tanımlanan bir uygulama başlatmak amacıyla çalışmalar yürüttüğü haberleri görülmektedir.
Uygulama kapsamında piyasa fiyatlarının yüksek olduğu ve enerji arzı riskinin arttığı dönemlerde; tüketiciler elektrik tüketimlerini kısmak suretiyle bir taraftan arz ve talep dengelemesine katkıda bulunurlarken,
Diğer taraftan ise gönüllü olarak uyguladıkları bu sistemle tüketecekleri halde tüketimi kısarak; tüketmedikleri elektrik enerjisi karşılığı olarak tüketiciye bir bedel ödenmesi öngörülmektedir.
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
Konu hakkında görüş belirten TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Elektrik, Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof.Dr.Murat ALANYALI; arz ve talebi dengelemek için yüksek maliyetli santralleri çalıştırmak gerektiği, bunun da doğrudan olmasa bile dolaylı olarak tarifeler yoluyla tüketiciye yansıdığını belirtmiştir.
Yüksek tüketimli tüketicilerin tüketimlerinin 15 dakika aralıklarla ölçülebildiğini, bu nedenle yüksek tüketimli sanayi abonelerinin bu düzenlemeden faydalanabileceğini de eklemiştir.
Benzer bir uygulama;
2012 yılından beri uygulanan, gün öncesi piyasası teklif setlerine yansıtmak üzere; talep tarafı katılımını öngören ikili anlaşmalar yapma imkânına sahip olan tedarikçi,
Tüketicisine gün öncesi fiyatı sözleşmede belirlenen bir fiyatı geçtiğinde tüketim yapmaması ya da tüketim yapması halinde fiyat riskini üstlenmesi; karşılığında ek indirim alma imkânına rağmen sistem bu güne kadar talep eksikliği nedeniyle,
Üç Zamanlı Tarife
Üç zamanlı tarifenin ise talebi ertelenemeyen 17/22 saatleri arasındaki puant saatindeki yüksek tarife nedeniyle; tek vardiya çalışan un ve yem fabrikalarının yanı sıra depolama imkânı bulunan büyük sulama tesisleri dışında pek fazla uygulama alanı bulamamıştır.
Yeni uygulanmaya konulması düşünülen uygulama ise;
Büyük ölçekli üretim tesislerinde belli zamanlarda üretimi durdurmak veya azaltmak, potalı maden eritme, seramik, plastik ve iplik üretimi gibi sektörler başta olmak üzere üretim kaybından doğacak zarar, az elektrik tüketiminden elde edilecek gelirden daha fazla olacağı gibi ülke ekonomisi ve istihdam üzerindeki olumsuz etkileri de dikkate alınırsa,
Mevsimsel kullanımlarda ise talebin ertelenemeyeceği ve mevsiminde üretim yapılması zorunluluğu nedeniyle; pek fazla talep olmayacağı nedeniyle uygulama imkânının kısıtlı olacağı gerçektir.
İşin arz tarafında gerek üretim, gerekse dağıtım tarafından temin edilen yük bilgileri yanında; uygulamaya katılması muhtemel tüketicilerin yük profillerinin ve üretim modellerinin çok iyi incelenmesi gerekiyor.
Talep Taraflı Yük Dengelemesi – Yük Dengesizliği
Sektörde yük dengesizliği kaçınılmazdır. Fakat karşılanabilecek risk oluşturmayacak kadar dengesizlik sorun çıkarmayacağı gibi; arz riski oluşturabilen açıklıktaki yük dengesizliklerini önlemek için uygulanabilir çözüm seçeneklerini çoğaltmak en uygun çözümler gerekmektedir.
Arz/Talep dengelemesi açısından, yükleri fazla olmasa da tüketici portföyünde sayısı milyonları bulan ve birçoğunun gönüllü katılımına imkân tanıyacak konut abonelerini sisteme dâhil edebilmek adına, mevcut tarifelerinde değişiklik yapmadan; yüksek tüketimli tüketicilerin uygulamaya katılmasında verilmesi öngörülen tazminat miktarının bir kısmı ile sübvanse edilerek ucuz hafta sonu tarifesi ile tüketici tarafından ertelenebilir taleplerin yeni tarifeye uygun kullanımı ile sisteme daha fazla katkı sağlayabilecek gibi görülmektedir.
Coşkun Tezel
coskun.tezel@akillisebekeler.com
