Akıllı diye tabir ettiğimiz elektrik sayaçları, tasarımcısının tanımladığı kadar bilgiyi, tanımlanan süre boyunca hafızasında tutabilmekte ve bu bilgileri gerek sayaç üzerindeki tuş yardımı ile sayaç ekranında, gerek uygun cihazla optik port’tan transfer ederek veya gerekli modem donanımı ile kablolu ve kablosuz olarak istenilen merkeze iletebilme özelliğine sahiptir.
Bu kadar önemli içerikler üretilmiş ve kullanıma hazır beklerken son üç aydır yaşadığımız gibi üç ay içerisinde üç defa elektrik fiyatlarına zam geldiği durumda, gerçek zamanlı tüketim endeksli fiyatlandırma uygulanması yerine,
Yüksek tüketimli tüketicilerin bazılarının faturalamaya esas tüketim kayıtlarının her ayın son günü 00:00 kayıtları esas alınarak fatura edilirken bunun dışında kalan diğer tüm tüketiciler için ise, kıyaslama yöntemiyle eski ve yeni fiyatların tüketim günlerine oranlaması ile bulunan bir ortalama fiyat üzerinden hesaplandığı görülmektedir.
Bu durumda, ilk okuma tarihi 16 Eylül 2018, son okuma tarihi 16 Ekim 2018 tarihi olan bir tüketicide;
Eylül ayındaki birim fiyattan 15 gün, ekim ayındaki birim fiyattan ise 15 gün elektrik kullanmış varsayılmaktadır ama hangi birim fiyat tan ne kadar elektrik kullandığı ayrıştırılmamaktadır.
Eğer tüketici, sayacın kaydettiği tüketimin tamamını eylül ayında yapmış ise tüketiminin yarısı ekim fiyatından da fiyatlandırılacağı için tüketici, aksi durumda olup Eylül ayında herhangi bir nedenle elektriği kesik olmadığı halde tüketim yapmayıp da sayacın kaydettiği tüketimin tamamını Ekim ayında yapmış ise o zaman da tedarik şirketleri zarara uğramaktadır.
Elektronik Sayaçlar
Akıllı (elektronik) sayaçların manuel (tüketim değerlerinin el yardımı ile okunarak değerlerin el ile kaydedilmesi) okuma dışında kablolu veya kablosuz iletişi modelleri ile geriye dönük zaman dilimlerinde de sayaçların kaydettiği bilgilere ayrıntılı olarak ulaşılabilmektedir.
Tüketimlerin ait olduğu dönemlere ait birim fiyattan hesaplanıp adil bir ücretlendirme olması akıllı sayacı olan tüm tüketicilerde mümkün olmakla birlikte,
Tüketicilere ayrıntılı birim fiyatlarla fatura düzenlenmesi için sayaç okumada kullanılan el terminalleri ve CRM yazılımlarında düzenlemelerle sorun çözülebilir, fakat uygulamaya konulacağı ifade edilen kademeli tarife uygulaması ile dönem itibariyle iki farklı birim fiyatı içeren fatura hesaplamalarının fatura üzerinde ayrıntılı olarak görülebilmesi için mevcut fatura formatında yeni düzenlemeler gerekecektir.
Yakın zaman içerisinde kademeli tarife uygulaması başlayacak ise fatura tasarımında yeni düzenleme çalışması kaçınılmaz olacaktır.
Bu fırsatı değerlendirip birden fazla birim fiyat içeren dönemlere ait faturalara uygun tasarım üzerinde de çalışma olursa bir seferlik çalışma ile birden fazla sorunun çözümü gerçekleşmiş olacaktır.
Bu yeni duruma hazırlıklar şirketler tarafından yapılırken, kamu otoritesi tarafında ise iletişim altyapısı uygun olan tüketicilere basılı fatura yerine elektronik fatura gönderilmesi ve basılı faturalar üzerine elektrik şirketleri tarafından reklam alınarak gelir modeli oluşturulmasının da önünün açılması sistem için faydalı olacaktır.
Madem elektrik sayaçlarımız akıllı, o zaman ortak akıl yürüterek fayda ve performansı en üst seviyeye çıkarmak mümkündür.
Coşkun Tezel