• Birinci navigasyona geç
  • Skip to main content
  • Birinci sidebar'a geç
  • 5G
  • Nesnelerin İnterneti
  • Blockchain
  • LPWAN
  • İçerik Gönder
  • S.S.S
  • Sözlük
  • Dökümanlar
  • İletişim

akillisebekeler.com

Yeni Nesil Akıllı Teknolojiler

  • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • Gizlilik Politikası
    • Şartlar ve Koşullar
    • Yasal Uyarı
    • İçerikleri Listele
  • Blog
  • Makaleler
    • Akıllı Binalar
      • Neden Bina Enerji Yönetim Sistemleri?
    • Akıllı Sayaçlar
      • OSOS Nedir? OSOS Yönetmeliği ve Haberleşme Teknolojileri
        • LPWAN İle OSOS
        • NB-IoT İle OSOS
        • LORAWAN ile OSOS
        • Sigfox İle OSOS
      • OSOS (Otomatik Sayaç Okuma)
      • Dağıtım Şirketlerinde Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS)
      • Akıllı Şebeke Mi, Yoksa OSOS mu?
    • Alternatif Enerjili Elektrik Sistemleri
      • Rüzgar Enerjisi
      • Güneş Enerjisi
    • Blockchain
      • Akıllı Şebekeler ve Blockchain
      • Blockchain ile Enerji Ticareti
      • Bankacılık Sektöründe Blockchain
    • Elektrikli Araçlar
      • Bugün Arabayla Çıkmasak mı?
      • Elektrikli Araba Mı Baksak?
  • Medya
    • Haberler
    • Röportajlar
  • Danışmanlık
  • Eğitim
    • Sektör
  • Analiz
    • 5G
      • 5G ve IoT
      • 5G Stratejileri
      • 5G Özellikleri ve Senaryoları
      • Değişen İş Modelleri ile 5G
      • 5G ile Akıllı Şebekeler
      • 5G Uygulamaları: Enerji Sektöründe Beklenen Teknolojik Yenilikler
    • Nesnelerin İnterneti
      • Nesnelerin İnterneti (IoT) Değer Zinciri
      • IoT İş Modeli
      • Telekom Operatörleri için IoT İş Modeli
      • IoT’nin Türkiye’deki Durumu
      • Nesnelerin İnternet (IoT); Enerji Çözümleri
      • Nesnelerin İnterneti (IoT); 2019 Özet – En Önemli IoT Teknolojisi Atılımları
    • LPWAN
      • LPWAN Nedir?
      • LoRAWAN ile IoT Deneyimi
      • eLTE-IoT Nedir?
      • LPWAN İle OSOS
    • Köşe Taşı İçeriklerimiz
      • Tek ve Çok Zamanlı Tarife Nedir?
      • Elektrik Tüketiminde Tek ve Üç Zamanlı Tarife Seçenekleri.
  • İletişim
    • Ekibimiz
    • İçerik Gönder
    • S.S.S
    • Sözlük
Buradasınız : Ana Sayfa / Arşivleri IoT İş Modeli

IoT İş Modeli

Clubhouse APP Başarısı İle Telekom Operatörlerinde IoT Stratejisi Kıyası

Okunma Süresi: 13 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 11, 2021 12:04Yorum yapın Kategori: Nesnelerin İnterneti Etiketler: clubhouse app, IoT İş Modeli, IoT projeleri

Abone ol


Telekom operatörlerinin yaşam döngüleri boyunca bir çok zorlukla karşı karşıya kalmıştır. Bu zorluklar başta fiziki koşullar ve varlıklar sebebi ile kapsama alanı, hız ve altyapı yatırımlarıydı. Süre içerisinde gelen yatırımlar ve emekler sonucunda bu sorunlar günümüzde artık yok denecek kadar azdır. Ancak bu sürede de farklı zorluklar ve pazar dinamikleri telekom dünyasını yeniden şekillendirdi. Mobil teknolojilerin gelişmesi ve sahip olma olanağının artması ile birlikte sokaklardaki ankesörlü telefonlar; instagramda nostaljik fotoğraflarımız için arka plan oldu. Evlerimizde ise sabit internet kampanyaları sebebiyle mecburen(!) tuttuğumuz telefon(PSTN) hatlarımız atıl kaldı. Ancak operatör tabanlı mobil haberleşme teknolojileri de bu değişimden nasibini aldı. Mobil haberleşme servisleri de; internet tabanlı haberleşme servisleri olan ClubHouse APP, Whatsapp, Telegram gibi uygulamalara karşı güç kaybetti.

Ancak OTT (Over the top) uygulamalarının yeni nesil ihtiyaçlarımızı çözmesi ile birlikte tüketim alışkanlıklarımız değişti. Bu da gelenekelse haberleşme servislerini etkiledi. SMS kullanan kaldı mı? SMS, yerini whatsapp vb ott uygulamalarına bırakırken; ses yerini VOIP (Voice over IP) ye bırakmaya başlamıştı. Peki tüm bunların Clubhouse App ile ne ilgisi var?

Şimdi Clubhouse APP’ni iki başlıkta inceleyerek neden bu yazıya yer verdiğime değineceğim.

Clubhouse APP, Telekom Operatörlerinin Ses Gelirinde Yıkıcı Etki Yaratır Mı?

Telekom operatörlerinin değişen müşteri taleplerine ve teknolojilerine karşılık olarak kendilerine yeni oyun alanları oluşturdurklarından bahsetmiştik. Dijital dönüşüm ve IoT yatırımlarının birer tercihten ziyade zorunlu evrim olduğunu da dile getirmiştik. Çözüm tabanlı ekosistem iş modeline geçerek birbirinden farklı ve SES, SMS, Veri gibi ana iş kalemlerini kapsamayacak alanlarda da bir oyuncu haline geldiler.

Aslında tüm bu evrimin ve yeni oyun alanlarının sebebi aşağıdaki tabloda açıklığa kavuşmaktadır. Çünkü bu tabloyu hazırladığım dönemde de dikkatimi çeken nokta şu olmuştu; Telekom operatörleri güçleri yerinde iken ya yeni gelir kanalları yaratacak ya da altyapısı büyük kendi küçük birer internet servis sağlayıcısı olacaklardır.

Telekom Operatörleri Gelir Analizi ve OTT Uygulamaları (Clubhouse APP, Whatsapp vs)Etkisi
Telekom Operatörleri Gelir Analizi ve OTT Uygulamaları (Clubhouse APP, Whatsapp vs)Etkisi

Grafiklere bakıldığında bir tek veri gelirlerinin yükselen bir trendte olduğu görülmektedir. Ancak bana göre bu grafik tek başına yetersiz kaynaktır. Hemen EBITDA ve ARPU’ya da bakmak gerekmektedir. Lakin bu grafiklerin tamamın tek ortak mesajı, telekom operatörlerinin doğru ve etkin yeni nesil teknolojiler stratejisi oluşturup buna bağlı kalmazlar ise, altyapı sağlayıcısı rolünde sıkışıp kalacaklardır. Bu durumda eski ihtişamlı günlerini CLUBHOUSE APP içerisinde açacakları sanal odalarda yad edecekleridir.

GelenekselYeni Trend / Tercih
SES, AramaVOIP, CLUBHOUSE APP, Whatsapp Call vb
SMS, MMSWhatsapp, BİP, Sosyal Medya Uygulamaları Chat vb
Veri, BilgiGoogle,Facebook, Amazon vb
Bulut Depolama, Veri MerkeziAmazon, Microsoft, Google vb
İnternet ErişimiPublic wifi, Starlink vb
IoT/M2M HaberleşmeLora,Sigfox vb LPWAN
Katma Değerli ServislerÇeşitli OTT Uygulamaları, Youtube vb
Geleneksel İletişim Kanalları vs Yeni Trend İletişim Kanalları

CLUBHOUSE APP vb Uygulamaların Başarı Sırrı Nedir?

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte müşteri tarafında değer yaratan iş modelleri de değişiklik göstermektedir. Günümüzün iş modellerinin temelinde MECE( mutually exclusive and collectively exhaustive) metodolojisi yatmaktadır. Geneli kapsayan ancak tekilde de özelleştirilebilen, müşterinin kendini merkeze konumlandırabildiği iş modellerinden ve teknolojik olanaklardan bahsediyoruz.

en başarılı şirket isimleri dünyanın en başarılı şirketleri türkiye'nin en başarılı şirketleri en iyi büyük şirketler en iyi çalışılacak şirketler en iyi dijital şirketler en başarılı firmalar en başarılı türk şirketleri en iyi kurumsal şirketler en iyi kazanan şirketler

En Yenilikçi Şirketler Serisi

Samsung
Unilever
Netflix
Amazon

Mehmet Atal

    Öte yandan yenilikçi iş modelleri yerine hala geleneksel iş modelleri ile yeni nesil teknoloji yatırımlarının yani IoT projelerinin başarısız olma nedenlerini de incelemiştik.

    Bugün Netflix, Iphone, Uber, Getir gibi girişimlerin başarısının arkasında yatan etken de; Platform teknolojilerinin kullanılarak MECE metodolojisine dayalı iş modellerine cevap verebilmesidir.

    Talebe Arz Edilen Özellik/Yetenek

    Örneğin; Iphone; üretimdeki özellikleri ile yaşam döngüsü boyunca sınırlı kalan telefon anlayışını kökten değiştirdi. Fiziksel ürünlerin değişmeden yeni özellikler kazanabildiği, kullanıcıya göre özelleştirildiği bu yaklaşım ile telefon dünyasında yıkıcı bir yeniliğe yol açmış oldu. Detayda ise tüm telefonların bir platforma bağlı olduğu ve güncellemelerini bu platformdan aldığına da dikkat çekmek gerekir. Bu örneği “Talebe arz edilen özellik” başlığında tutalım.

    Talebe Arz Edilen Servis/Hizmet

    Netflix ise benzer yaklaşımla ön hazırlık gerektirmeksizin merkezden tüm abonelerine yeni içeriklerini yayınlama teknolojisi ile dvd/cd pazarında yıkıcı bir yeniliğe sebep oldu. Tüm kullanıcılar bir merkeze bağlı ancak her kullanıcı kendi zevkine göre içeriklerle karşılanıyor. Netflix’i de “Talebe Arz Edilen Servis” başlığında tutalım.

    Talebe Arz Edilen Fiziki Varlık

    Uber’in de yaklaşımı Iphone ve Netflix benzer temelinde ancak UBER fiziki varlıkların anlık olarak talebinize yönlendirmesini başardı. UBER’i de ‘Talebe Arz Edilen Fiziki Varlık’ başlığında tutalım.

    Tüm bu modellerin arkasında yatan başarı kriteri olarak ekosisteme dayalı olması ve farklılaşan çözümleri bir arada kullanmanıza olanak sağlaması diyebiliriz. App store’dan dilediğiniz uygulamayı inderebilir, Netflix’ten keyfinize göre içerik seçebilir ve uber’den araç tercihinde bulunabilirsiniz. Tüm bunların arkasında tek bir firmanın tek başına çözüm sunması değil ekosistemin buluşabileceği bir ortak payda platform oluşturulması olarak değerlendirebiliriz.

    Clubhouse APP, UBER, GETIR IoT Projesi Midir?

    Öncesinde Nesnelerin interneti nedir? yazımızda nesnelerin interneti tanımını, bir nesneye internet erişimi kazandırılması olarak olarak özetlemiştik. Bu açıdan bakıldığında bir IoT cihazı üzerinden kurulmuş katma değerli servistir; Clubhouse app. Başarısının temelinde ‘kişiye göre özelleştirilebilir olduğu gibi (kendi odanızı oluşturma vs) genele de hitap edebilme’ yatmaktadır. Clubhouse app; ‘Talebe arz edilen özellik/yetenek ve Servis/hizmet‘ iş modelini kapsamaktadır.

    Bununla birlikte UBER ve GETIR gibi girişimlerin varlığını IoT teknolojilerine borçlu olduğu bilinen bir gerçek olup bir başka günün içeriği olarak; şimdilik burada bırakalım.

    IoT için Başarılı İş Modelleri

    Öncelikle belirtmek isterim ki; Nesnelerin interneti dünyasının da benzer bir yaklaşımla başarıya ulaşacağını düşünüyorum. Nesnnelerin interneti projelerinin başarısının yerlileştirme ile sağlanacağını biliyoruz. Bu yaklaşım ile yerli ekosistemi bir araya getirebileceğiniz global standartlarda bir platform ile kendi ekosisteminizi oluşturabilirsiniz.

    İlk olarak seçtiğiniz platform ile yerli teknoloji geliştiricilerimiz için bir altyapı sunmakla birlikte; bu teknolojilerin global ekosisteme dahil olması için bir araç sunmuş olursunuz. Sağladığınız bu platform sayesinde girişimcilerin müşteri ihtiyaçlarına yönelerek teknik ve güvenlik detaylarının büyük bir kısmını kendi üstünüze alır ve onların yenilikçi fikirlerini hayata geçirebilmesini mümkün kılarsınız.

    Sonrasında oluşmakta olan ekosistem ile de müşteri tarafında “Talebe arz edilen özellik, servis ve varlıklar” ile müşterilerimizin aynı platformda kendilerine münhasır çözümleri bir araya getirebilecek MECE temelinde bir iş modeli sunmuş oluruz.

    Veri Güvenliği Nasıl Sağlanır?

    IoT saldırıları 2019’da %900 arttı. Dünya çapındaki işletmeler 2019’da IoT güvenliği için 1,5 milyar dolar harcadı. Normal bilgisayarların aksine, IoT cihazlarında güvenlik duvarı veya virüs tarayıcısı yok. Bu nedenle IoT cihazlarının bağlandığı platformların kesinlikle güvenli olması gerekiyor. IoT Platformların da önemli özelliklerinden biri bu: güvenlik.

    Bu sebeple güvenliğe bütünsel yaklaşmak gerekiyor. Standart bir IoT projesi cihaz/sensörden başlar kullanıcı arayüzlerine kadar gider. Sırasıyla katmanlar;

    Cihaz/sensör, Haberleşme,platform,uygulama,kullanıcı arayüzü. Cihazlar kendi güvenlik önlemlerine sahipken platform tekil cihaz yönetimi ve tünel bağlantı yapısı ile güvenlik katmanını güçlendirmiş oluyor. Haberleşme katmanındaki güvenlik önlemleri ise telekom operatörlerinin ana işi…

    Platform katmanında ise her müşteri her çözüm her cihaz tekil yönetildiğinden buradaki herhangi bir saldırı olması durumunda sadece ilgili noktayı etkiler. Bu tür saldırıların önüne geçilmesi için de platform global güvenlik güncellemelerini periyodik olarak alınmalıdır.

    Son söz olarak karşılaştırma yapmak gerekirse IoT Platformları görece tekil firmalar tarafından geliştirilen çözümlere nazaran çok daha güvenlidir. Geliştiriciler bu güvenlik önlemleri için harcayacakları eforu müşteri ihtiyacına yönelterek tasarruf sağlayabilirler. Çünkü sunduğunuz IoT Platform altyapısı ile güvenlik önlemlerini üstlenmiş olursunuz.

    IoT Verilerinin İşlevselliği

    Ancak IoT fiziksel dünyanın dijitalize edilmesi ise, fiziksel dünyanın gerçekliğini ve işleyişini veriler vasıtasıyla anlayabiliriz. Bu haliyle veriler bir ‘ÇIKTI’ olmaktan çıkıp yapay zeka platformları için birer ‘GİRDİ’ haline dönüşmektedir.

    Verileri anlamladırmaya çalışmadan önce birkaç soruyu kendimize sormamız gerekiyor.

    Volume- Hacim; Günümüzün muazzam miktardaki verisine hızla erişebilir, entegre edebilir, depolayabilir, işleyebilir ve analiz edebilir miyiz?

    Variety -Çeşitlilik; Yeni IoT verisi türleri hala ortaya çıkıyor. Tüm farklı veri türlerini ve çeşitli biçimleri- yapılandırılmış, yapılandırılmamış, yarı yapılandırılmış- anında yönetebilir miyiz?

    Velocity- Hız; Cep telefonu kameraları, sosyal medya ve akıllı saatler gibi cihazlar tarafından metin, görüntü ve video verilerinin ne kadar hızlı oluşturulduğunu düşünün. IoT, veri tsunamisinin sadece küçük bir kısmı. Tüm bu verileri yakalamak ve analiz etmek için yeterince hızlı hareket edebilir miyiz?

    Veracity – Doğruluk; İşlenmemiş haliyle, IoT verileri; “kirli” – filtrelenmemiş, doğrulanmamış, profili oluşturulmamış veya temizlenmemiş. Öyleyse IoT verilerini güvenilir kılmak adına, böylece veri odaklı karar verme için temel olarak kullanılabilir, veri kalitesi ve veri kontrolü gibi veri yönetimi standartları oluşturmanız gerekir. Orijinal veri kaynaklarının güvenilir olmasını nasıl sağlayabiliriz?

    Elbette ki tüm bu gelişmeler, yapay zeka servisleri için ilk adım olarak nitelendirebilir. Çünkü yapay zeka algoritmaları devasa oranda büyük, doğru, ve çeşitlendirilmiş veriler ile çıktı üretebilen sistemlerdir. 5G ile birlikte verinin toplanması ve bulut tabanlı platformlar ile işlenmesi hız kazanacağından biz de bugünden hazırlıklarınızı yapmalısınız.

    Veri Odaklı IoT Stratejesi

    IoT Stratejimizi 5 alt strateji başlığında toplayabiliriz. Öncelikle IoT’de en temel başarı kriterinin bir ekosistem kurulması olduğunu hatırlatmak isterim. Buna mukabil olarak da sadece IoT değil, IoT ye dokunan habeleşme teknolojilerinde de bir ekosistem oluşmaktadır.

    Haberleşme katmanında tüm haberleşme teknolojilerini desteklemeyi hedefleyin.

    Device- Cihaz katmanında ise IoT Platform hazır ekosistemin bir parçası olun. Bu açıdan bakıldığında IoT platformu cihaz konusunda bir standart getirdiğinden; burada cihaz üreticisi bağımsız çözümler sunabilmeyi hedefler.

    Platform ve uygulamalar katmanında ise farklı uygulamlarla entegre olabilmeniz ve bunlarla uyum içerisinde çalışmanız gerekmektedir. Bakınız Clubhouse app, instagram ve twitter entegrasyonu…

    Büyük veri, tüm bu elde edilen edilecek veriler, bir girdi olmak adına birikmektedir. Bu birikim sayesinde farklı disiplinlerin harmanı ile yeni büyük servisleri oluşturmayı hedeflemelisiniz.

    Bugünü Ve Geleceği Takip Edin

    IoT, Yapay zeka büyük işlemci gücüne ihtiyaç duyabilen bulut tabanlı altyapılardır.  Nesnelerin yapay zekası! Bu açıdan bakıldığında edge (saha) tarafı ile anlık haberleşme ve aynı sahada anlık haberleşebilecek desteklenen cihaz miktarı 5G’ye ihtiyaç duyma sebeplerimiz arasında yer almaktadır. Bir başka deyişle 5G, bireysel kullanımının yanı sıra endüstriler için geliştirilmiş yüksek hızlı servis tabanlı bir mobil jenerasyondur.

    IoT noktasında Nb-IoT gibi teknolojilerin kullanım yaygınlığının artması ile birlikte cihaz başı bağlantı sayısı artma eğiliminde. Aynı sahada milyonlarca cihazın/sensör olacağı anda bu haberleşme SLA sadece 5G ile verilebilecek durumda olacaktır. Eskiden gelen gateway/modem mantığının sensör/cihaz bazlı haberleşmeye yerini bırakması ile birlikte bir apartmandan yüzlerce, bir sokaktan binlerce bir mahalleden milyonlarca sensör/cihaz aynı baz istasyonuna bağlantı isteği gönderecektir. Bu sensörlerin bazılarının da görev kritik senaryolar için kullanılacağı düşünüldüğünde 5G ‘ye ihtiyaç duyacağız. Bu taraf IoT ve 5G ilişkisinin sensör bacağı…

    Bunnunla birlikte Bulut platformla haberleşmesine gelecek olursa sahada cihaz bazlı bir analytic yapmak istediğinizde; bu talebi karşılayacak cihaz maliyetleri katlanılmayacak boyutlara ulaşabilmektedir. Burada fizibilitenin pozitif yönlü olabilmesinin altında cloud computing yatırımları ön plana çıkmaktadır. Görece dummy cihazların sahada konumlanması ve sadece veri transferini sağlaması; ihtiyaca cevap olacak analiz işlemlerinin ise bulutta yapılması yüksek hızlı internet ihtiyacı doğurmaktadır.

    IoT Projelerinde Başarı İçin Clubhouse APP İş Modeli Analizi

    Son olarak bu ott uygulamasının başarısının arkadsındaki metodolojiyi ve iş modelini özetleyelim;

    İlk olarak MECE yani genele yaygın olmakla birlikte munhasır özelleştirme imkanı

    İkinci olarak, pazara çıkış noktasında doğru platform tercihi ve mevcut bir ekosistemin parçası olmak

    Üçüncüsü de, her şeye değil tek değer teklifine odaklanması ve bu konuda net olması.

    Son olarak tüm bu maddeler göz önüne alındığında IOT girişimcileri de yukarıdaki adımlara benzer adımları kendilerine uyarlayabilirler.

    Ek olarak da telekom operatörleri kendi oyun alanlarına sürekli değişen ve artan tüketici taleplerine karşılık olarak bu tür uygulamaları desteklemeleri ve mümkünse kendi yatırımlarını Iphone dünyasına benzer bir şekilde yatırımlarına yön vermelidir.

    Yazar: Sertaç ŞamioğluYorum yapınKategori: Nesnelerin İnternetiEtiketler: clubhouse app, IoT İş Modeli, IoT projeleri



    Başarısız IoT Projeleri ile IoT Müşteri ve Girişimcilerine Tavsiyeler

    Okunma Süresi: 17 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 10, 2021 12:25Yorum yapın Kategori: Nesnelerin İnterneti Etiketler: IoT Girişimcileri, IoT İş Modeli, IoT Platformu nedir, IoT projeleri, IoT yatırımları

    Abone ol


    Nesnelerin yapay zekası konuşulan bugünlerde nesnelerin interneti alanındaki girişimlerin; ortak özelliklerini, ayrıştıkları noktaları, IoT projeleri neden başarılı ya da başarsız oldukları hakkında kendi görüşlerimi kısaca paylaşmaya çalışacağım.

    Ülkemizde girişimcilik ekosisteminin birçok kuluçka merkezi yer almaktadır. Bunlardan en bilinenlerden biri olarak İTÜ Çekirdek Kuluçka Merkezinde; 5G ve IoT alanından elimden geldiğince mentorluk yapmaya çalışıyorum. Bu vesile ile IoT alanında halen öğrenmem gereken çok şey olduğunu görmekle birlikte; yerli ekosistemin geleneksel iş modellerine nasıl bağlı kaldığını gözlemleme fırsatı da yakalamış oluyorum.

    Bu sebeple IoT teknolojilerinin beklentiyi karşılama anlamında itibarının pek de iyi olmadığının farkındayım. 5G Stratejilerinde bahsettiğimiz gibi burada IoT projelerinin lokomotifinin ‘Prestij’ olduğu yönündeki algı bir hayli yüksek.

    Aslında araştırmalara bakıldığında bu algının yersiz olmadığı anlaşılıyor. Örneğin en güncel araştırmalarından biri olan Why IoT Projects Fail, Beecham Research, 2020 raporu; bu konuda ilgi çekici istatistikleri paylaşıyor. Bir diğer ilginç olan da IoT platform dünyasında Gartner’ın Magic Quadrumunda üst sıralara yer verdiği; Cumulocity IoT Platformu sağlayıcısı Software AG sponsorluğunda yapılmış olması.

    iot projeleri nedir basit iot projeleri türkiye iot projeleri iot proje örnekleri iot projesi iot projeler iot platformu iot örnek projeler
    IoT Projeleri Başarı Oranı 2020

    Tablonun en çarpıcı mesajı %58’lik bir oran IoT Projelerinin başarısız bulunması ile birlikte; sadece %12’lik bir oranda tamamen başarılı bulunmuş olması.

    Covid-19 Etkisinde Dijital Dönüşüm ve IoT Yatırımları yazımızda GSMA raporundaki çarpıcı istatistikleri paylaşmıştım. IoT projelerinin başarısız olmasının ya da bir başka deyişle IoT projelerinde karşılaşılan en büyük zorluklardan biri; çalışan direncidir. Bu durum aslında her iki taraf için geçerlidir. Tedarikçi tarafındaki çalışan direnci ilgili uygulamanın değer teklifini doğru ve etkili aktaramaması, müşteri tarafındaki direnç de projelerin hayata geçmesini geciktirmesine neden olmaktadır.

    Neden IoT’ye ve Dijital Dönüşüme Yatırım Yapılır?

    Yeni nesil teknolojiler yatırımlarının alışılagelmiş teknoloji yatırımlarına nazaran daha temkinli verilen kararlardır. Bunun temel sebeplerinden biri de, yeni nesil olarak teknolojinin çoğunluklar önceki nesilin yatırım kararına bağlı olmasıdır. Bu tek sebebi değildir ancak temel sebeplerden biridir. Dijital dönüşüm ve IoT yatırımları yazımızda GSMA raporunun %40’lık oranda çalışan etkisi sebebi ile IoT yatırımlarının yapılamadığı belirtilmişti.

    Peki, IoT ve Dijital Dönüşüm Yatırımlarının temek sebepleri nelerdir?

    Yatırımların sebeplerini 3 ana başlıkta toplayabiliriz.

    • İsraftan Tasarruf – Verimlilik Odaklı Yatırımlar
    • Müşteri Tutundurma – Müşteri Deneyimini Artırmaya Yönelik Yatırımlar
    • Yeni Gelir Kanalları – Yeni Ürün ve Servisler

    İsraftan Tasarruf – Verimlilik Odaklı Yatırımlar

    Bu yatırımlar temelinde fiziksel varlıkların dijitalize edilerek verimliliklerinin artırılması yatırımlarıdır. Temelinde işletmenin verimsizliğini azaltma amacı güder. Bir başka deyişle; karanlıkta kalmış ve yetersiz veri kaynakları sebebi ile yüksek maliyetlere yol açan varlıkların kontrol ve kumanda edilerek israftan tasarruf edilmesidir.

    Verimlilik odaklı IoT yatırımlarının başlıca örnekler; araç takip, varlık takip, makine takip, enerji tüketim takibi vb IoT projeleridir.

    Müşteri Tutundurma – Müşteri Deneyimini Artırmaya Yönelik Yatırımlar

    Bu yatırımlar mevcut müşterinizin değişen taleplerine cevap verebilmek ve müşterinizi elinizde tutmak amacı güden yatırımlardır. Böylelikle gelir kaybı riskinizi azaltmanın yanında gelirinizi artırabilecek yeni kanallar da sağlar. Temelinde müşteri deneyimlemesini iyileştirecek IoT Projelerini içermektedir. Ancak öte yandan atlatılmaması gereken konulardan biri de bu yatırımlarının verimlilik odaklı yatırımaları da barındırabileceğidir. Örneğin, AVM’lerde otopark hizmetleri; hangi katta ne kadarlık boş park yeri var bilgisi. Hepimizin hayatını bir nebze olsa kolaylaştırmıştır.

    Yeni Gelir Kanalları – Yeni Ürün ve Servisler

    Bu başlığı aslında tek başına ayrı incelemek gerekir ancak özet bir şekilde paylaşmak gerekirse; daha önce ilgili firmanın ana iş kalemlerinden biri olmadığı halde yaptığı yatırımları kapsadığı gibi; hayatımızda yer almayan bir ürün ya da servisin sunulmasını da kapsar. Ana iş kalemlerinden biri olmadığı halde; Google’ın Otonom Araç yatırımları ve herhangi telekom operatörünün IoT ve dijital dönüşüm yatırımları yapması buna örnektir. Yeni yani var olmayan bir servisin hayatımıza kazandırılmasına örnek olarak GETİR, UBER, Paylaşımlı Scooter’lar vs örnek olarak verilebilir.

    Temelde üç başlıkta topladığımız IoT ve dijital dönüşüm yatırım güdüleri; doğal olarak servis edilen nesnelerin interneti uygulamalarını şekillendirdi.

    • Nesnelerin İnterneti Uygulamaları

    En Yaygın IoT Uygulamaları

    Aşağıda yazdığım uygulamalar tamamen bu içeriği hazırlarken ilk aklıma gelen uygulamalardır. Ancak yerli ekosistemi takip edebileceğiniz kuluçka merkezlerindeki girişimlerin ürün ve servislerine baktığında çok fazla fark bulunmadığını fark edersiniz.

    Bir ülkenin girişimci ekosistemi çoğunlukla neye odaklanmışsa; o konuyla ilgili ya bir regülatif karar vardır ya da ilgili pazarın talebi yüksektir. Bakınız, Kovid öncesi Paylaşımlı Scooter girişimleri gibi…

    Filo ve Lojistik

    • Filo Takibi
    • Araç Takibi
    • Varlık Takibi
    • Okul Aracı Takibi
    • Konteyner Takibi
    • Kamyon-TIR Takibi
    • Akıllı Kabinetler

    Akıllı Şebeke ve Sayaçlar

    • OSOS
    • Enerji Takibi ve Yönetimi (Süzme Sayaç ya da Enerji Analizörü ile)
    • Trafo Takibi
    • DER Takibi (Dağıtık Enerji)
    • Reaktif Enerji Takibi (Kompanzasyon)
    • Bina Enerji Yönetim (Akıllı Binalar)
    • Enerji İletim Sistemleri Takibi (TAŞ 2023)

    Bağlı Hareketlilik ve Akıllı Araçlar

    • V2X – (5G ve Dikey Sektörler)
    • Araç Takibi ve Yönlendirme – (Yol arkadaşım, Kopilot vb)
    • Satış Sonrası eCALL Servisi

    Sağlık IoT Uygulamaları

    • Panik Buton
    • Düşme Takibi
    • Akıllı Baston
    • Kronik Hasta Takibi

    Akıllı Şehirler IoT Uygulamaları

    • Araba Park Çözümleri
    • Akıllı Aydınlatma
    • Etkileşimli Durak
    • Atık Yönetimi
    • Paylaşımlı Bisikletler
    • Park/Bahçe Sulaması
    • Akıllı Kavşak

    Akıllı Tarım

    • Hayvan Takibi
    • Akıllı Sulama (Filiz)
    • Süt Kalite Takibi
    • Balık Çiftliği Takibi

    Kısaca örnekler halinde vermeye çalıştığım en yaygın IoT projeleri ile yerli ekosistemin odaklandığı alanları göstermek istedim.

    Başarlı IoT Projeleri İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

    IoT proje ve yatırımlarının başarısının temelinde yenilikçi iş modelleri yatar. Bu iş modelleri sadece satış alanını kapsamamaktadır. Aynı zamanda teknik fizibilitenizi de kapsamaktadır. Bu nedenle IoT projeleri nasıl başarılı olur diye sormadan önce kimin için olduğunu sormamız gerekir.

    Ancak yine de kimin için sorduğumuzdan bağımsız olarak geçerli bir başarı kriteri vardır. O da ‘yerlileştirme’dir. Zira IoT uygulamalarındaki global örnekleri patates baskı ile ilgili ülkenin pazarına sunabilen başarılı IoT proje örneği çok azdır. Patates baskı IoT proje örneklerinin başarılı olanlarının altında yatan sebep ise, ihtiyacın pazar bağımsız ortak olmasıdır. Bu anlamda UBER sağladığı başarıyı, GETİR’in de sağlamasını ümit ediyoruz.

    Çok basit anlamda IoT projeleri ile ilgilen odak gruplarını üçe ayıralım;

    • Telekom Operatörleri
    • Sistem Entegratörleri ve Tedarikçiler
    • IoT Girişimcileri

    Müşterimiz de dijital fabrika olma yolunda ilerleyen bir üretim tesisi olsun.

    Telekom Operatörleri IoT Yatırımlarında Nasıl Başarılı Olur?

    Operatörlerin IoT proje ve yatırımlarını zaman zaman inceleyerek bu konuda içerikler paylaşmıştım. Telekom Operatörleri için IoT İş Modeli ve Telekom Operatörleri ve Çözüm Ekosistemi – IoT İş Ortaklıkları ile genel anlamda başarı kriterlerinden bahsetmiştik. Şimdi yeniden değinecek olursak, operatörler IoT’ye en fazla ilgi duyan firmaların başında geliyor. Sebebi ise, haberleşme teknolojilerinin ana iş kalemleri olması değil, ana iş kalemi olan haberleşme teknolojilerinin IoT projelerinde pay ve değer teklifinin azalması demek daha doğru olacaktır.

    Uçtan uca IoT değer zincirindeki haberleşmenin pasta payı %7-18 arasında değişmektedir. (Farklı araştırma şirketleri farklı oranlardan bahsetmektedir.) Tüm araştırma kurumlarının ortak fikirde olduğu konu ise; IoT haberleşme teknolojilerinin LPWAN ile birlikte günden günde çeşitlendiği ve tekelden çıktığıdır. Peki, Hangi IoT Haberleşme Teknolojisi Seçilmeli?

    Telekom firmaları IoT projelerinde başarılı olabilmeleri, IoT değer zincirindeki yeri ve rolünü kavramasıyla mümkündür. Operatörler barındırdıkları yetenek setleri ve finansal güçleri sayesinden IoT iş modellerinin merkezinde konumlanmaları en doğru strateji olacaktır. Bu sebeple geçmişten gelen iş ortaklığı ekosistemini IoT etrafında toplama ve müşteri ile iş ortağı arasındaki güvenilir köprü olma yoludur.

    [wpdiscuz-feedback id=”c6ylabkzj7″ question=”Lütfen geribildirim verin” opened=”0″][/wpdiscuz-feedback]

    Bu rolü sadece haberleşem teknolojisi sağlayıcısı olarak yapamayacağı aşikardır. Bu sebeple global telekom operatörleri, ekosistemlerine haberleşmenin yanı sıra, IoT platformları ve geliştirme laboratuvarları sunmaktadır. Sunulan bu imkanlar, ekosistemin birlikte çalışabileceği bir altyapı yani baz oluşturmaktadır.

    Telekom Operatöleri için IoT Yatırımlarının Faydaları

    Verimlilik Odaklı, sahip oldukları fiziksel varlıkların ve çalışanlarının dijital dönüşüm ve IoT yatırımları sayesinde israfın azaltılması ve verimliliğin artırılmasıdır.

    Müşteri Tutundurma, mevcut müşterilerinin farklılaşan talep ve ihtiyaçlarına yönelik çözüm sunma imkanı, müşterinin dijital dönüşüm danışmanı olma rolü.

    Yeni Gelir Kanalları, ana iş kalemleri dışındaki IoT, Dijital Dönüşüm ve Büyük veri gibi ürün/servislerle yeni iş kalemlerinin oluşturulması ve bu iş kalemlerinden gelir elde etme imkanı.

    Ticari Faydaları
    1. Müşteri Tutundurma Etkisi
    2. IoT Değer Zincirinden Daha Fazla Pay
    3. Müşteri Tarafında Farklı Departmanlarla Etkileşim ve Zengin Çözümlerle Derinleşme
    4. IoT Verisi ile Yeni Gelir Kanalları
    5. Ana İş Kalemlerinin Kullandırılması
    Teknik Faydaları
    IoT Platformsuz Sunulan IoT Projeleri
    1. Farklı Çözüm Ve İş Ortakları ile Sunulan Hizmetlerin Çeşitlendirilmesi
    2. Bulut vb Teknik Ürün/Servislerinin Kullandırılması
    IoT Platformlu Sunulan IoT Projeleri
    • Farklı Çözümleri Tek Altyapı İle Sunma İmkanı
    • Farklı Platformla Kolay Entegrasyon
    • Çözümler Arası Veri Etkileşimi İle IoT Faydasının Artırılması
    • IoT Veri İşlemesi İle Yeni Veri Servisleri
    • Ana İş Kalemleri için Kullanılan Farklı Platformlar ile Tekilleşme
    • İş Ortağı Bağımsızlığının Sağlanması
    • Cihaz Bağımsızlığının Sağlanması
    • Haberleşme Teknolojisi Bağımsızlığı
    • Hızlı ve Kolay Çoklama
    • Yüksek Siber Güvenlik Önlemleri
    • Network Trafik Yoğunlunun Yönetilmesi

    Bu vb faydalardan ötürü globalde ve ülkemizde telekom operatörleri yetenek setlerine IoT Platformlarını dahil etmiş ve bu platformlar etrafında ekosistem oluşturmuşlardır.

    Bununla birlikte; Endüstride Dijitalleşme ile birlikte bir çok endüstri firması endüstriyel IoT platformlarına ilgi duymaya başlamıştır. IoT platform fizibilitesi ve platform seçimi esnasında dikkat edilmesi gerekenleri paylaşmıştık.

    Sistem Entegratörleri ve Tedarikçiler IoT Projelerinde Nasıl Başarılı Olur?

    IoT Sistem Entegratörleri

    Öncelikle globaldeki en dikkat çekici trendlerden biri de telekom operatörlerinin kendi sistem entegratör şirketlerini kurmasıdır. Ancak kurulan bu sistem entegratörleri daha ziyade proje yönetimi olarak çalışmaktadır. Yeni yeni bazı önde gelen telekom operatör destekli sistem entegratörleri kendi dahili yazılım ve cihaz çözümlerini geliştirmektedir.

    Kısaca özetlemek gerekirse, telekom operatörlerinin kendi sistem entegratörlerini kurmasının temel sebebi; ekosistem tabanlı iş modelini benimsemiş ve hayata geçirme çabasının bir çıktısıdır.

    Ancak Koç Sistem, Netaş vb gibi temel anlamdaki sistem entegratörlerini IoT projeleri açısından incelersek; burada IoT yatırımlarının geri dönüşünü en hızlı tek altyapı sağlaması ile mümkündür. Dikkati çeken nokta da zaten bir IoT platform yatırımı yapmış olmalarıdır.

    Çözüm Sağlayıcılar Neden IoT Platformlarına Entegre Olmalı?

    Sistem entegratörleri ana iş kalemleri ihtiyaca yönelik terzi usulü çözümler oluşturması ve bu çözümleri müşterinin mevcut altyapıları ile entegrasyonunu sağlamasıdır. Bu sebeple her bir çözümün müstakil olması, sistem entegratörü ve müşteri için faydanın azalmasına sebep olacaktır. Çünkü müstakil çözümler fayda potansiyelini gerçeklemekte zorlanan çözümlerdir. Çünkü çözümler genelde probleme yok açan kök nedenlerin tespiti ve veya verimlik artırıcı faaliyetlerin kök nedenlerini tespit etmek için hayata geçirilir. Ancak bazı durumlarda kök nedenler, sorunun mevcut işletmeden değil harici kaynaklardan olabiliyor. Veri etkileşimi burada hayati önem kazanıyor. Veri etkileşiminin sağlanması ve çözümün hızla çoklanmasını IoT platformları sağlıyor.

    IoT Tedarikçileri

    IoT tedarikçileri hem IoT platform tedarikçilerini kapsıyor hem de IoT uygulama tedarikçilerini. Bu sebeple IoT tedarikçilerini iki başlıkta incelemekte fayda var;

    IoT Platform Tedarikçileri

    Software AG, PTC, IBM, Huawei gibi IoT Platform tedarikçileri bulundukları pazarda platformlarının yerli ekosistem tarafından sahiplenilmesi ile başarılı olabilirler. Bu sebeple IoT platformları öncelikle global çözümlerin ilgili pazara indirilmesi ile değil, yerel çözümlerin global platformlarda çalışması ile mümkündür.

    nesnelerin interneti hangi aşamalardan geçmiştir nesnelerin interneti hangi amaçlarla kullanılır nesnelerin interneti nelerdir nesnelerin interneti teknolojisi nesnelerin interneti örnek nesnelerin interneti özellikleri hangisi nesnelerin interneti olarak gösterilemez
    2020 Yılı IoT Platformları Kıyası – Gartner Magic Quadrant

    Yukarı verilen 2020 Yılı IoT Platformları Kıyası – Gartner Magic Quadrant tablosundaki bir çok firma ülkemizde bir fiil faaliyet göstermektedir. Ancak burada hiç birinin yeter ölçüde yerli ekosistem çözümleri barındırmadığı da bilinmektedir.

    Bu firmaların yerli pazarda güç kazanmaları yerlileştirmekten geçmektedir. Çünkü IoT yatırımlarının temelinde bir sorunun tespiti ve çözümü olduğundan ekosistem ve müşteriler burada kendilerini anlayan ve imkan sağlayan altyapılara odaklanmaktadır.

    IoT Uygulama Tedarikçileri

    IoT uygulama tedarikçilerinden kastım kendi gelirine sahip ve artık kobi ya da daha üst segmentte yer alan IoT girişimcileridir. Bu tür firmaların temel ortak noktası; her birinin bir IoT Platformuna sahip olmasıdır(!). IoT platformları ile IoT uygulamaları arasındaki farkı, Çözüm Sağlayıcılar Neden IoT Platformlarına Entegre Olmalı? yazımızda anlatmıştık.

    Nesnelerin yapay zekası yazımızda da IoT ve 5G teknolojilerinin iş modelleri karmaşık olduğunu ve ‘rekabetçi iş ortaklığı‘ kapsamında oluştuğunu anlatmıştık.

    IoT Platformlarının IoT Uygulama Tedarikçilerine Faydaları
    1. Siber Güvenlik konusunda daha az efor harcarsınız
    2. Farklı haberleşme teknolojisini eforsuz destekleyebilirsiniz
    3. Hızlı ve kolay çoklama imkanı
    4. Yazılımların işletme maliyetlerini azaltır
    5. Yerli çözümlerin globale taşınma imkanı
    6. Cihaz üreticisi ise farklı uygulamalara eforsuz uyum imkanı, yazılım tedarikçisi ise; farklı cihazlarla kolay entegrasyon imkanı

    Proje ve yatırıma bağlı olarak faydalar değişiklik gösterebilir ve artabilir.

    IoT Girişimcileri

    Aslında IoT girişimcilerini gruplamak biraz zor çünkü; kuluçka merkezlerinde kendilerini IoT olarak etiketlemeseler dahi sağladıkları ürün ve servis bir IoT projesinin çıktısı olabiliyor. Paylaşımlı bisiklet ve Scooter’lar ve GETİR buna en iyi örneklerdir.

    Ancak biz hedefi IoT çözümü geliştirmek olan IoT girişimcilerine odaklanalım. IoT girişimcileri doğal olarak pazarda gördükleri bir ihtiyaca yönelik çözüm fikrini geliştirme ve hayata geçirmeye odaklı şirketlerdir.

    Bu girişimcilerin bir çoğu işe cihaz ile başlamaktadır. Bu cihazlar da milyonlarca cihazın bulunduğu pazarda kendine yer bulmaya çalışmaktadır. Bu pazarda hızlı yükselmenin ilk adımı, kabul görmüş standart ve platformlarla uyumluluktur.

    Ne kadar çok platformlarda yer alırlarsa pazarda yer bulmaları bir o kadar kolay olcaktır. Öte yandan IoT platformları gibi platformlarla uyumlu olmaları teknik geliştirme süreçlerini de azaltacaktır. Kabul görmüş platformların çoğu global platformlar olduğundan bu platformlarda yer almak global pazar oyuncusu olma serüvenini de hızlandıracaktır.

    Başarılı IoT Projeleri için IoT Girişimcilerinin Dikkat Etmesi Gerekenler

    1. İşe cihaz ile başlıyorsanız, tek bir protokolde kalmayın. Mümkünse daha fazla haberleşme ve platform seçeneği olsun.
    2. Yazılımlarınız MÜSTAKİL olmasın. Yazılımlarınız belli standartlara uygun inşaa edilmiş IoT platformları üzerinde çalışmalı. Bu platformların sertifikalı tedarikçilerinden olmaya çalışın.
    3. IoT Veri Güvenliği! Veri güvenliğini uzmanına bırakın. Siber güvenlik apayrı bir uzmanlık alanıdır. Genel kabul görmüş güvenlik önlemlerini uygulamanız sadece günümüzü kurtarabilir, gelecekte de güvenlik endişeleri barındırmamak adına güçlü platformlar ve iş ortakları seçin. Mümkünse telekom operatörü olsun. Telekom operatörleri uçtan uca güvenlik konusunda uzmandırlar.
    4. Bir teknolojinin taraftarı olmayın. IoT iş modelleri ekosistem tabanlıdır. seçenekleri artırın. sadece Lora sadece NB-IoT, sadece Azure Sadece Amazon… olmamalı. Hayatınızdan ‘Sadece’ kelimesini çıkarın 🙂
    5. Geliştirdiğiniz çözümle etkileşime sahip olabilecek dikeyleri belirleyin. Bu dikeylerdeki oyuncular ile veri etkileşimine açık olun. Çözümünüz senaryoya bağlı olarak bazen merkezde bazen ekte yer alabilir.
    6. ‘Global Düşünün Yerel Davranın!’ Benzer çözümlerin global versiyonlarına muhakkak bakın, mümkünse bu çözümlerin bileşenleri arasında yer almaya çalışın. Farklılaştığınız noktada iş birliklerine açık olacaklardır.
    7. Veriye değer verin. Değer teklifinizin içerisinde veri analitiği muhakkak olmalı. Sadece gösterimde kalmayın.
    8. Çözümleriniz MECE prensibinde olsun. Yani genele hitap ederken tekil müşteride özelleştirilebilir yapıda olmalı.
    9. Hedefiniz ilk yıldan para kazanmak olmasın. İlk hedef yayılmak ve daha fazla veri için daha fazla uç nokta olmalı.
    10. ‘Rekabetçi İş Ortaklıkları’na açık olun. Rakip gördüğünüz yerli ekosistem oyuncuları ile yazılımınız uyumlu çalışmalı.

    IoT Projelerinde Müşteri Olmak

    IoT projelerinde son kullanıcıya gitmek aslında biraz fazla katmandan geçmektedir. Endüstriyel Müşteriler, IoT tedarikçilerinin müşterisi konumunda iken kendi müşterilerinin tedarikçileri konumundadır. Bu sebeple IoT proje ve yatırımları, geleneksel satıcı-alıcı mantığında olmalıdır.

    Rekabetçi İş Ortaklığı çerçevesinde olmalıdır. Endüstriyel müşteriler de her bir soruna ayrı uygulamalara sahip olma eğilimindedir ancak; işletme ve veri verimliliği adına tek altyapı yönetimene geçmeye başlamışladır. IoT platformları burada ön plana çıkarak faklı çözümleri tek tepside sunabilmektedir. B2B2C gibi katmanlı iş modelleri için de teknik altyapı sunarlar.

    Özetlemek gerekirse, IoT proje ve yatırımlarının başarı kriteri, ekosistem dayalı farklılaşabilen ancak merkezi yönetim imkanı sunmaktan geçmektedir. Geleneksel iş modellerinden uzaklaşmak ve faydaya dayalı satış stratejileri ile başarılı olunabilir.

    Öne çıkarılmış görsel; AI Chip Illustration Office by Yannywd

    Yazar: Sertaç ŞamioğluYorum yapınKategori: Nesnelerin İnternetiEtiketler: IoT Girişimcileri, IoT İş Modeli, IoT Platformu nedir, IoT projeleri, IoT yatırımları



    Telekom Operatörleri için IoT İş Modeli

    Okunma Süresi: 4 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 8, 2020 21:18Yorum yapın Kategori: Köşe Taşı İçeriklerimiz, Nesnelerin İnterneti Etiketler: IoT İş Modeli, IoT Stratejisi

    Abone ol


    Nesnelerin interneti ekosisteminde yüzlerce çözüm sağlayıcısının olması(uç cihaz/sensör, chipset), Platform sağlayıcılarının her birinin ayrı ayrı alanlarda çok başarılı olması(cihaz yönetimi, bağlantı yönetimi, uygulama yönetimi, veri yönetimi) ve telekom operatörleri için görece alışılagelmiş iş alanlarının dışında olması, IoT odaklı telekom operatörlerinin seçim ve iş modellerini oluşturmasını zorlaştırmaktadır.


    • IoT’nin Türkiye’deki Durumu
    • IoT İş Modeli
    • Nesnelerin İnterneti(IoT) Değer Zinciri
    • IoT Platformu Fizibilitesi

    yazılarımızı okumanızı öneririm.


    Global telekom operatörleri IoT servis ve çözümlerine yatırımlarını gün geçtikçe artırıyorlar.

    M2M iş modelinde bağlantı haberleşme sağlayıcısı olarak konumlanmıştı telekom operatörleri ancak;

    IoT iş modelinde IoT Değer zincirinde daha fazla yer almaya çalışarak sundukları teklifte haberleşmeden öteye geçmeye çalışıyorlar.

    IoT Değer Zinciri ve Telekom Operatörlerinin Servis Alanları

    Telekom Operatörleri IOT de ne yapıyor, IoT değer haritası, IoT ile yapılacakları, Telekom operatörleri IoT değer zinciri
Telekom Operatörleri IOT de ne yapıyor, IoT değer haritası, IoT ile yapılacakları, Telekom operatörleri IoT değer zinciri
hangisi nesnelerin interneti olarak gösterilemez
aşağıdakilerden hangisi nesnelerin interneti olarak gösterilemez
aşağıdakilerden hangisi nesnelerin interneti ile ortaya çıkan bir teknolojidir
aşağıda verilenlerden hangisi nesnelerin interneti kavramına daha uygun bir durumdur
nesnelerin interneti nasıl çalışır
nesnelerin interneti nasıl ortaya çıktı
nesnelerin interneti nasıl kullanılır
nesnelerin interneti ne zaman
nesnelerin interneti ne demek
nesnelerin interneti ne işe yarar
nesnelerin interneti ne demek kısaca
neden nesnelerin interneti
nesnelerin interneti neye denir
    Nesnelerin İnterneti Telekom Hizmet Alanları

    Telekom Operatörlerinin IoT Stratejisini Belirlerken Karşılacağı Başlıca Zorluklar

    Telekom operatörlerinin haberleşmenin ötesine geçerek kendine daha geniş alanlar yaratma çabasının yanında Gartner Raporuna göre; aşağıdaki zorluklar da telekom operatörlerinin IoT Stratejilerini belirlemelerini daha güç hale getiriyor.

    • Lisanssız LPWA Haberleşme Teknolojileri
    • Tüm ihtiyaçları karşılayacak tek bir haberleşme teknolojisinin olmaması
    • Spektrum/Band seçimi (Servis kalite ve yeteneklerini etkiliyor ve maliyetleri artıyor
    • Bazı operatörlerin birden fazla haberleşme teknolojisi sağlıyor olması rekabeti zorlaştırıyor (NB-IoT ve LoRa teknolojisinin portföyüne alması gibi vb.)

    Telekom Operatörlerinin IoT Stratejisinin Belirlenmeleri için Tavsiyeler

    Gartner ve GlobalData araştırma şirketlerinin raporları doğrultsunda aşağıdaki gibi adımları IoT stratejisinin belirlenmesinde dikkate alınabilecek faydalı adımlar olarak değerlendirebiliriz.

    IoT Stratejisi İçin Dikkate Edilecek Adımları;

    • Her IoT dikeyi ve çözümü için swot analizinin yapılması, servis edilecekleri ülke özelinde güçlü ve zayıf noktalarının tespit edilmesi.
    • Mobil haberleşme standartlarının önceliklendirilmesi ve gelecek riskinin hesaplanması, en aza indirgenmesi.
    • Farklı band seçimleri ile IoT servislerinin kalite ve yeteneklerinin test edilmesi, maliyetlerinin hesaplanması.
    • Çoklu tedarikçi bağımlılığını en aza indirgenmesi ve Platformun ülke şartlarına uygun seçilmesi. ( Yerel Ekosisteme sahip ya da kolayca sahip olabilecek platformun seçilmesi, tedarikçinin yerelde hizmet veriyor olması vb.)

    Gartner’ın IoT Stratejik Planı için Bazı Öngörüleri

    2020 yılına gelindiğinde servis edilecek IoT uygulamalarının %80’i NB-IoT haberleşme teknolojisini kullanacak. 2022 yılına gelindiğinde ise o esnada mevcut IoT uygulamalarının %50’si kullanılan haberleşme teknolojisini NB-IoT ile değiştirecek.

    Gartner raporunda bu tahminlerinin arkasında IoT uygulamalarında yaşanacak siber güvenlik ve maliyet endişesinin olduğunu belirtmektedir.

    Lisanssız LPWA teknolojilerinin ilk bakışta maliyetleri artıracağı ve haberleşme sorunun ortadan kaldırabileceği düşünülse de; zaman içerisinde işletme maliyetlerinin kullanıcılar için artacağı ve siber güvenlik endişelerinin giderilmesinde telekom operatörleri kadar başarılı olamayacaklarını söyleyebiliriz.

    Telekom Operatörleri için IoT İş Modeli Önerisi

    IoT Stratejisi belirlemek isteyen Telekom Operatörleri için IoT iş modeli yazımızda da belirtiğimiz gibi; IoT her ne kadar çok bileşenli iş modeline bağımlı olsa da bu iş modelini basitleştirmek başarıya ulaşmak adına kilit önem taşımaktadır.

    Bu sebeple IoT alanında telekom operatörleri en az sayıda IoT tedarikçisi ile çalışmalı ve IoT dikeylerinin seçilmesini platform iş ortağı ile yaparken yerel ekosistem entegrasyonlarını servis integratörüne ve platform tedarikçisine bırakmalıdır.

    IoT iş modeli, telekom operatörleri, IoT telekom operatörleri nasıl başarılı olur, telekom operatörleri IoT de neler yapmalı
oT iş modeli, telekom operatörleri, IoT telekom operatörleri nasıl başarılı olur, telekom operatörleri IoT de neler yapmalı nesnelerin interneti nedir
nesnelerin interneti örnekleri
nesnelerin interneti zirvesi
nesnelerin interneti projeleri
nesnelerin interneti kitap
nesnelerin interneti pdf
nesnelerin interneti makale
nesnelerin interneti sunum
nesnelerin interneti arduino
nesnelerin interneti akademik
nesnelerin interneti akıllı şehirler
nesnelerin interneti avantajları
nesnelerin interneti araştırma
nesnelerin interneti araştır
nesnelerin interneti akıllı ev
nesnelerin interneti anlamı
nesnelerin interneti avrasya
nesnelerin interneti akıllı sistemler
nesnelerin interneti bileşenleri
nesnelerin interneti bağlı cihazlar
nesnelerin interneti bankacılık
nesnelerin interneti btk
nesnelerin interneti buzdolabı
nesnelerin interneti bluetooth
nesnelerin interneti botnet
nesnelerin interneti buluş
nesnelerin interneti cüneyt bayılmış
nesnelerin interneti ve büyük veri
nesnelerin interneti coin
nesnelerin interneti cüneyt
nesnelerin interneti.com
cisco nesnelerin interneti
nesnelerin interneti çevre
nesnelerin interneti nasıl çalışır
nesnelerin interneti yapılan çalışmalar ve ülkemizdeki mevcut durum
nesnelerin interneti ile ortaya çıkan teknoloji
nesnelerin interneti ders notları
nesnelerin interneti dersi
nesnelerin interneti değer zinciri
nesnelerin interneti dergipark
nesnelerin interneti dili
nesnelerin interneti ne demek
nesnelerin interneti ne demek kısaca
nesnelerin interneti endüstri 4.0
nesnelerin interneti ekşi
nesnelerin interneti eba
nesnelerin interneti enerji
nesnelerin interneti etkinlik
nesnelerin interneti ve endüstri 4.0
nesnelerin interneti faydaları
nesnelerin interneti firmaları
nesnelerin interneti fiyat
nesnelerin interneti kullanan firmalar
nesnelerin interneti güvenlik
nesnelerin interneti geleceği
nesnelerin interneti güvenliği
nesnelerin interneti gif
nesnelerin interneti girişimleri
nesnelerin interneti geliştirme
nesnelerin interneti girişimci
nesnelerin interneti güvenli
nesnelerin interneti hologram
nesnelerin interneti hadi
nesnelerin interneti ıot
nesnelerin interneti ıot nedir
nesnelerin interneti iot
nesnelerin interneti ingilizce
nesnelerin interneti ingilizcesi
nesnelerin interneti kitap pdf
nesnelerin interneti kerem küçük
nesnelerin interneti kavramı
nesnelerin interneti kursu
nesnelerin interneti kavramı nedir
nesnelerin interneti lot
nesnelerin interneti lojistik
nesnelerin interneti yüksek lisans
nesnelerin interneti mimari model
nesnelerin interneti mimari model önerileri
nesnelerin interneti medium
nesnelerin interneti makalesi
nesnelerin interneti mekatronik
nesnelerin interneti mobil
nesnelerin interneti nerelerde kullanılır
nesnelerin internetine örnekler
nesnelerin interneti ne örnek
nesnelerin interneti nedir eodev
nesnelerin interneti nasıl kullanılır
nesnelerin interneti olarak gösterilemez
nesnelerin interneti otomotiv
nesnelerin interneti ornek
nesnelerin interneti olan
nesnelerin interneti özellikleri
türkçesi nesnelerin interneti olan
nesnelerin interneti (internet of things)
aşağıdakilerden hangisi nesnelerin interneti olarak gösterilemez
nesnelerin interneti önemi
nesnelerin interneti örnek projeler
nesnelerin interneti örneği
nesnelerin interneti özet
nesnelerin interneti öğrenme
nesnelerin interneti nedir örnekler
nesnelerin interneti proje ödevi
nesnelerin interneti ppt
nesnelerin interneti pazarlama
nesnelerin interneti protokolleri
nesnelerin interneti programlama
nesnelerin interneti powerpoint
nesnelerin interneti ve pazarlama
nesnelerin interneti riskleri
nesnelerin interneti röportaj
nesnelerin interneti sağlık
nesnelerin interneti sunumu
nesnelerin interneti sınav soruları
nesnelerin interneti sakarya üniversitesi
nesnelerin interneti sigorta
nesnelerin interneti sektörü
nesnelerin (şeylerin) interneti
nesnelerin interneti tanımı
nesnelerin interneti türkiye
nesnelerin interneti teknolojisi
nesnelerin interneti teori ve uygulamaları pdf
nesnelerin interneti tez
nesnelerin interneti tübitak projesi
nesnelerin interneti tarım
nesnelerin interneti udemy
nesnelerin interneti ürünleri
üretimde nesnelerin interneti
nesnelerin interneti ve uygulamaları
nesnelerin interneti ve turizm
nesnelerin interneti ve yapay zeka
nesnelerin interneti yapay zeka
nesnelerin interneti youtube
nesnelerin interneti yatırım
nesnelerin interneti zararları
nesnelerin interneti zirvesi 2018
nesnelerin interneti ne zaman
nesnelerin interneti zirvesi 2019
nesnelerin interneti 2020
nesnelerin interneti 2019
nesnelerin interneti 4006
nesnelerin interneti 4h
5g nesnelerin interneti
5g nesnelerin interneti ve sağlığımız
6.sınıf nesnelerin interneti
nesnelerin interneti 7
    akillisebekeler.com analizidir, kaynak gösterilmeden kullanılmaz!

    Yazar: Sertaç ŞamioğluYorum yapınKategori: Köşe Taşı İçeriklerimiz, Nesnelerin İnternetiEtiketler: IoT İş Modeli, IoT Stratejisi



    IoT İş Modeli

    Okunma Süresi: 3 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 8, 2020 21:29Yorum yapın Kategori: Nesnelerin İnterneti Etiketler: abonelik modeli, IoT, IoT İş Modeli, IoT Verisi, Nesnelerin İnterneti, Veri Analitiği

    Abone ol


    IoT (Nesnelerin İnterneti) yenilikçi bir ideoloji olmakla birlikte geleneksel iş modellerini değiştireceği sanırım herkesçe kabul edilir. Son zamanlarda birçok derginin de yazdığı gibi; ‘Ürün Ekonomisi’ cazibesini kaybetmeye başlarken ‘Abonelik Ekonomisi’ hızla değer kazanmaktadır. Nesnelerin İnterneti İş Modeli ile bu alanda başarıya ulaşmış iş modellerine yer vereceğiz.

    IoT iş modeli; Abonelik Ekonomisi midir?

    IoT Değer Zinciri yazımızda Nesnelerin İnterneti (IoT) tanımını kısaca yapmıştık. Ancak IoT kavramı hemen her şeyi kapsayabileceğinden tek bir modelin uygulanabileceğini söyleyemeyiz.

    Buna rağmen benim şahsi görüşüm abonelik ekonomisine dayalı veri odaklı bir iş modeli ile maliyetin çoğunun teklifi önerecek servis sağlayıcısı tarafından karşılanmasıdır.

    Çünkü IoT uygulamalarının büyük bir kısmında değeri verinin kendisi oluşturuyor.

    Elbette son kullanıcının da bu uygulamalardan bir fayda sağlıyor. Ancak uygulamayı kullanmakla ürettiği veri çok daha gelir elde edilebilir bir değer… (Not; Veri derken kişisel verileri kastetmiyorum!)

    IoT Verisinin Önemi

    Örneğin; TT Enerji Kesinti Tespit Sistemi

    Enerji Kesinti Tespit Sistemi; elde edilen verilerin anlamlandırılması ile neler yapılabileceğinin en önemli örneklerinden bir tanesi.

    IoT teknolojisi olarak tanımlayabileceğimiz bu servis, müşteri verisi kullanılmadan modemlerin enerji bilgisi üzerinden elektrik kesinti bilgisini tespit edebilmekte ve ilgili dağıtım şirketine, enerji kesinti şikayeti gelmeden, bildirebilmektedir.

    Verilerin işlenerek ayağa kaldırılan bu servis ile Dağıtım Şirketleri kesintiyi önceden haberdar olarak kesinti süresini kısaltıyor. Elektrik Aboneleri de daha kısa süre enerjisiz kalmış oluyorlar.

    Turk Telekom ise bu servis ile müşterilerine her yönden fayda sağlamış oluyor.

    Sadece TT veri noktaları ile beslenen bu servis, sektörde kullanımda olan diğer uygulamalar ile entegre edilerek çok daha geniş kapsamda fayda sağlayacağı aşikar… Örneğin; Akıllı Sayaç Uygulamaları vb.

    Nesnelerin İnterneti İş Modeli

    IoT İş Modeli Paydaşları

    IoT Değer Zinciri yazımızda değer yüzdesi %57 ile Akıllı Çözümler olduğunu belirtmiştik.

    Burada Akıllı Çözümler ile anlatılmak istenen; ihtiyaç duyulan alanlardaki uzmanlığa sahip dikey çözümlerdir. Örneğin; Akıllı Aydınlatma alanında iş modeli için en az aydınlatma alanında uzman, haberleşme alanında uzman ve sektörel ihtiyaçları analizi için uzman gerekecektir.

    Şirketleştirirsek örneğimizi; Aydınlatma Çözüm Firması, Telekom Operatörü ve Platfrom (Veri Analitiği) Firması…

    Neden IoT Platfromu Gereklidir?

    Öncelikle IoT Platformu yazımızı okumanızı öneririz. IoT ‘nin M2M’ten farkının veri analitiği olduğunu belirtmiştik.

    Artık cihazların sadece merkezi yazılım ile haberleşmesi yetmeyerek bu verilerin bir anlam ifadesi etmesi zaruridir.

    Ayrıca IoT ile geniş ölçekli noktalara ulaşacağından platform olmadan;

    • Cihaz Yönetimi,
    • Bağlantı Yönetimi,
    • Ham Veri Yönetimi & Anlamlandırılması
    • Birden Fazla Uygulamanın Çapraz Çalışması ve Veri Beslemesi

    Gibi başlıca problemler ortaya çıkacaktır. Örneğin trafik yoğunluk verisi ile (araç farlarının aydınlatma etkisi hesaplanarak) sokak aydınlatmalarının karartılması ve enerji verimliliğinin artırılması gibi…

    IoT çok bileşenli, disiplinler arası ve her katılımcının kazanç sağlayabileceği bir iş modeli ile hayata geçirilebilecektir.

    Yazar: Sertaç ŞamioğluYorum yapınKategori: Nesnelerin İnternetiEtiketler: abonelik modeli, IoT, IoT İş Modeli, IoT Verisi, Nesnelerin İnterneti, Veri Analitiği



    Birincil kenar çubuğu

    Sosyal Hesaplarınızda Bize de Yer Verin!

    +30.000 okuyucumuza teşekkür ederiz. Siz de aramıza katılarak ekosisteme katkıda bulunun...

    Eposta adresinizi paylaşmak istemiyor musunuz? Size uygun platformlar için ↓↓↓

    • Facebook
    • Google+
    • Instagram
    • LinkedIn
    • Medium
    • Pinterest
    • RSS
    • StumbleUpon
    • Tumblr
    • Twitter
    • YouTube

    En’ler

    • Tek ve Çok Zamanlı Tarife Nedir?
    • Elektrik Faturası Açıklamaları

    Köşe Taşı İçeriklerimiz

    üç zamanlı tarife üç zamanlı mesken tarife üç zamanlı tarife fiyatları 2018 üç zamanlı mesken tarifeye nasıl geçilir üç zamanlı tarife hesaplama üç zamanli elektrik tarifesi 2020 üç zamanlı tarife 2020 üç zamanlı tüketim saat aralıkları aydem üç zamanlı tarife ayedaş üç zamanlı tarife enerjisa üç zamanlı tarife birim fiyatları üç zamanlı elektrik üç zamanli elektrik tarifesi 2019 üç zamanlı elektrik tarifesi 2018 3 zamanlı elektrik tarifesi 3 zamanlı elektrik 3 zamanlı elektrik tarifesi fiyatları 2018 üç zamanlı fatura üç zamanlı tarife fiyatları 2019 üç zamanlı tarife fiyatları üç zamanlı tarife fiyatları 2019 enerjisa üç zamanlı elektrik faturası hesaplama üç zamanlı tarife fiyatları 2017 üç zamanlı elektrik fiyatları üç zamanlı tarifeye geçiş üç zamanlı tarifeye nasıl geçilir 3 zamanlı mesken tarife ne demek üç zamanlı tarife nedir üç zamanlı mesken tarife nedir elektrikte üç zamanlı tarife nedir üç zamanlı tarife saatleri üç zamanlı tarife saatleri 2018 üç zamanlı tarife saatleri 2019 üç zamanlı mesken tarife saatleri üç zamanlı tarife ekşi üç zamanlı tarife hesaplama üç zamanlı tarife 2019 üç zamanlı tarife fiyatları 2019 enerjisa üç zamanlı tarifeye nasıl geçilir üç zamanlı tarife fiyatları 2018 üç zamanlı tarife saatleri epdk üç zamanlı tarife mi tek zamanlı tarife mi üç zamanlı tarife kktc üç zamanlı tarife fiyatları 2019 üç zamanlı tarife nedir aydem üç zamanlı tarife ayedaş üç zamanlı tarife 3 zamanlı tarife birim fiyatları 2018 enerjisa üç zamanlı tarife birim fiyatları clk boğaziçi üç zamanlı tarife clk üç zamanlı tarife uc zamanli mesken tarife ne demek üç zamanlı tarife epdk 3 zamanlı tarife enerjisa 3 zamanlı tarife elektrik enerjisa üç zamanlı tarife fiyatları gediz elektrik üç zamanlı tarife üç zamanlı tarife fiyatları 2017 3 zamanlı tarife fiyatları 2019 3 zamanlı tarife fiyatları 2017 enerjisa 3 zamanlı tarife fiyatları istanbul 3 zamanlı tarife hesaplama üç zamanlı mesken tarife hesaplama 3 zamanlı tarife kullananlar kıb tek üç zamanlı tarife limak üç zamanlı tarife üç zamanlı mesken tarife saatleri 3 zamanlı tarife mepaş 3 zamanlı tarife nasıl yapılır üç zamanlı tarife saatleri üç zamanlı tarife saatleri 2018 enerjisa üç zamanlı tarife saatleri 3 zamanlı tarife tedaş tek terim üç zamanlı tarife ne demek 3 zamanlı tarife 2018 3 zamanlı tarife 2017 elektrik 3 zamanlı tarife 2019 kış saati uygulaması kış saati uygulaması 2019 kış saati uygulaması 2018 kış saati uygulaması hangi il kış saati uygulamasının kaldırılması kış saati nedir kış saati uygulaması 2017 kış saati neden kaldırıldı kış saati avrupa winter time adjustment kış saati geri alınacak mı kış saati uygulaması almanya kış saati uygulaması avrupa kış saati uygulaması avrupa 2017 kış saati uygulaması almanya 2018 kis saati ne zaman aliniyor kış saati ne zaman alınacak kış saati ilerimi gerimi alınır kış saati berat albayrak winter time by steve miller winter time bucharest kış saati uygulaması bu sene olacak mı kış saati hangi boylam kış saati ne zaman başlıyor winter time belgium winter time boston kış saati coğrafya winter time change turkey winter time change winter time change 2017 winter time change 2018 winter time canada winter time change uk winter time canada 2018 winter time change usa winter time california winter time çeviri kış çalışma saatleri ptt kış çalışma saati don't starve winter time winter time denmark winter time drinks winter time daylight savings winter time date winter time dubai winter time dublin winter time dst kis saati ezan vakitleri kış saati enerji kış ezan saatleri kış saati uygulaması enerji tasarrufu kış saati ezan saatleri kış saati uygulaması devam edecek mi kış saati uygulaması iptal edildi winter time europe kış saati uygulaması filmi winter time finland winter time france winter time florida greenwich wintertime festival winter time france 2017 winter time for canada kis time free ho in english winter time fan direction winter time flowers kış saati geri gelecek mi kış saati geri geldi kış saati geri alındı mı kış saatleri geri alınacak mı kışın saatler geri alınacak mı kış saati uygulamasına geçilecek mi kış saati uygulaması geri dönüyor kış saati uygulaması geri gelsin kış saati hangi il kis saati hangi sehir kış saati hangi ile göre kış saati hangi tarihte winter time hours winter time home kış saati uygulaması hangi ülkelerde kış saati uygulaması haberleri winter time holidays winter time in turkey kis time in english winter time in australia winter time ireland winter time in canada winter time in europe winter time israel winter time in sydney winter time in new york winter time jacket winter time jordan kis time jati hai winter time jurong point winter time jem winter time japan winter time jokes winter time junction 8 winter time johor bahru winter time jobs kış saati kararnamesi kış saati kararname kış saati kıbrıs kış saati uygulaması kalktı mı kış saati uygulaması kaldırıldı kış saati uygulaması kullanan ülkeler kış saati uygulaması kalkıyor kış mesai saatleri kktc winter time lyrics winter time lyrics steve miller band winter time london winter time love winter time love lyrics winter time lapse winter time los angeles winter time london 2017 winter time lebanon winter time luxembourg kış saati mesai uygulaması kış mesai saatleri kış mesai saatleri 2018 kis saati uygulamasina gecilecek mi kış saati uygulaması oldu mu kış saati uygulaması başladı mı winter time malaysia winter time malaysia outlet kış saati ne zaman kış saati ne zaman uygulanacak kış saati ne zaman geri alınacak kış saati namaz vakitleri kış saati ne zaman kaldırıldı kis saati uygulamasi olacakmi kış saati uygulaması olacak mı kış saati uygulaması olacak mı 2018 kış saati uygulaması nasıl olur 2017 kış saati uygulaması olacak mı winter time one utama winter time outlet malaysia winter time or wintertime winter time olympics winter time portugal winter time poland winter time paris winter time poems winter time period winter time pst winter time prague winter time palestine winter time painting kis time padhna chahiye kış saati resmi gazete kış saati uygulaması resmi gazete kış saati uygulaması 2017 resmi gazete winter time russia winter time romania winter time reading comprehension winter time running winter time rome winter time robert louis stevenson wintertime rapper kış saati son dakika winter time steve miller winter time steve miller band lyrics kış sefer saatleri winter time singapore winter time sale winter time saga winter time sweden winter time switzerland winter time song kış saati şarkısı kış saati şu an saat kaç kış saati uygulaması şarkısı kış saati uygulaması şarkı sözü kış saati uygulaması şikayet kış saati uygulaması şu an saat kaç kış saati uygulaması şampiyonlar ligi kış saati uygulaması hangi şehir şok kış saati kış saati türkiye winter time turkey winter time the steve miller band kış saati uygulaması türkiye türkiye'de kış saati uygulaması kış saati uygulaması 2017 türkiye winter time toronto winter time table 2018 sgbau kış saati u kış saati uygulamasına geçmeyen ülkeler kış saati uygulaması olmayan ülkeler kış saati uygulaması olan ülkeler kış saati uygulaması hangi ülkelerde var ülkemizde kış saati uygulaması ne zaman kaldırıldı ülkemizde kış saati uygulaması kış saati var mı kış vapur saatleri kış saati uygulaması var mı winter time vancouver winter time virginia kis time video winter time vivo winter time vegetables winter time vacations kış saati yaz saati kış saati yeniden kış saati yaması kış saati yorumlari kış yaz saati uygulaması kış yaz saati uygulaması ekşi kışın yaz saati kış saati uygulaması yapılacak mı kis saati uygulamasi yapilacakmi kış saati uygulaması yapıldı mı winter time zone winter time zone europe winter time zone change winter time zone usa winter time zone germany kış saati uygulamasının zararları winter time 1 hour back kış saati uygulaması windows 10 winter time 1 utama winter time 1u wintertime 1943 winter 18 time table msbte msbte winter 17 timetable winter 18 time table rtmnu winter 17 time table rtmnu kış saati 2018 kış saati 2017 kış saati 2018 türkiye kış saati 2019 kış saati 28 ekim kış saati 2017 türkiye kış saati 29 ekim winter time 2018 netherlands winter time 3 letters winter time 313 winter time 3 words wintertime 3am winter 5k time winter time - 605 macpherson road winter time - 605 macpherson road singapore kış saati uygulaması haber 7 windows 7 kış saati güncelleme windows 7 kış saati windows 7 kış saati kapatma windows 7 kış saati uygulaması haber 7 kış saati uygulaması windows 8 kış saati 92t kis saati yaz saati 2019 yaz saati uygulaması yaz saati ne zaman başlıyor yaz saati uygulaması ne zaman yaz saati ne zaman başlıyor 2019 yaz saati astroloji yaz saati uygulaması ne zaman başlıyor yaz saatine geçildi mi yaz saati uygulaması nedir yaz saati değişikliği yaz saati avrupa yaz saati akor yaz saati asude argun yaz saati astroset yaz saati astroloji akademisi yaz saati açıklaması yaz saati almanya yaz saati astromistik a haber yaz saati yaz saati boylamı yaz saati berat albayrak yaz saati bakanlar kurulu yaz saati bitiyor mu yaz saati bitti mi yaz saati bitimi yaz saati berat yaz saati bakan b fit yaz saati yaz saati coğrafya yaz saati cumhurbaşkanı yaz saati cnnturk yaz calisma saatleri yaz saati uygulaması cüneyt ergün yaz saati uygulaması cüneyt ergün sözleri yaz saati uygulaması cüneyt ergün youtube yaz saati sabah.com.tr yaz saati uygulaması nedir coğrafya yaz saati çeviri yaz çay saati ikramları yaz çalışma saatleri yaz saati uygulaması nereden çıktı yaz saati dinle yaz saati danıştay yaz saati devam edecek mi yaz saati değişecek mi yaz saati danıştay kararı yaz saati doğum haritasında yaz saati durduruldu yaz saati enerji tasarrufu yaz saati ekşi yaz saati ezan vakitleri yaz saati elektrik tüketimi yaz saati eczane yaz saati elektrik tasarrufu yaz saati elektrik yaz saati enlem yaz ezan saatleri yaz saati filmini izle yaz saati filmi yaz saati farkı yaz saati faydaları yaz saati forum yaz saati faturası yaz saati flaş haber yaz saati uygulamasının faydası yaz saati uygulaması faydalı mı yaz saati gmt kaç yaz saati geri alındı mı yaz saati geçiş tarihi yaz saati geçişi yaz saati güncellemesi windows 7 yaz saati geri alınacak mı 2017 yaz saati güncellemesi yaz saati gmt yaz saati geri yaz saati hangi aylar yaz saati hangi tarihte yaz saati haberleri yaz saati hesaplama yaz saati hürriyet yaz saati haluk akçam yaz saati hangi gun yaz saati haritası yaz saati ığdır yaz saati ısrarı türkiye yaz saati ığdır yaz saati uygulamasında neden ısrar ediliyor yaz saati indir yaz saati ilerimi gerimi yaz saati ile kış saati arasındaki meridyen farkı yaz saati ilk ne zaman başladı yaz saati izle yaz saati iptal yaz saati iptal mi yaz saati itü yaz saati iett yaz saati iett 2018 japonya yaz saati juncker yaz saati yaz saati kış saati uygulaması yaz saati kış saati uygulaması 2019 yaz saati kış saati uygulaması nedir yaz saati kış saati nedir yaz saati kış saati hangi iller yaz saati kış saati coğrafya yaz saati kış saati uygulaması ne zaman kalktı yaz saati kis saati turkiye yaz saati kullanmayan ülkeler yaz saati listesi londra yaz saati uygulaması londra yaz saati yaz saati mi kış saatimi yaz saati mesai uygulaması yaz saati meridyeni yaz saati mynet yaz saati mahkeme yaz saati mp3 yaz saati mevzuat yaz saati memur mesai yaz saati maç yaz saatini mi kullanıyoruz yaz saati ne zaman yaz saati nedir yaz saati ne zaman uygulanır yaz saati ne zaman uygulanacak 2019 yaz saati ne zaman açılıyor 2019 yaz saati ne zaman kaldırıldı yaz saati olan yıllar yaz okulu saatleri yaz saati uygulaması olacak mı yaz saati uygulaması olmayan ülkeler yaz saati ne olacak yaz saati ne oldu yaz saati uygulaması oldumu yaz saati uygulaması ne oldu yaz saati uygulaması nasıl olur özdilek yaz saati önemli yaz saati yaz saati pazar yaz part time iş yaz part time iş ilanları istanbul yaz saati uygulaması psikoloji ptt yaz saati uygulaması ptt yaz saati pasifik yaz saati polonya yaz saati uygulaması pc yaz saati uygulaması paris yaz saati uygulaması yaz saati resmi gazete 2017 yaz saati resmi gazete 2018 yaz saati röportaj yaz saati uygulaması resmi gazete itü yaz saati raporu yaz saati uygulaması resmi gazete 2018 yaz saati uygulaması resmi gazete 2017 yaz saati kararı resmi gazete yaz saati sabah ezanı yaz saati sabah namazı yaz saati şarkısı yaz saati son dakika yaz saati son durum yaz saati sözleri yaz saati sürekli saatler yaz saatine ne zaman geçecek yaz saati uygulaması son dakika yaz saati uygulaması sona eriyor yaz saati şarkı sözü yaz saati şikayet yaz saati uygulaması şarkısının filmi yaz saati hangi şehir şok yaz saati şu an yaz saati uygulaması yaz saati tablosu yaz saati tarihi yaz saati tablosu asude argun yaz saati torba yasa yaz saati tasarruf yaz saati twitter yaz saati torba yaz saati türkiye 2018 yaz saati türkçe dublaj izle yaz saati torba kanun yaz saati uygulaması ne zaman 2019 yaz saati uygulaması 2019 yaz saati uygulanan yıllar yaz saati uygulamayan ülkeler yaz kursu saat ücreti yaz okulu saat ücreti yaz saati uygulaması yapmayan ülkeler yaz saati uygulamasına geçmeyen ülkeler yaz saati uygulamasını kaldıran ülke yaz saati uygulamasına geçen ülkeler yaz saati ve kış saati uygulaması yaz saati ve kış saati uygulaması coğrafya yaz saati ve kış saati uygulaması nedir yaz saati vikipedi yaz saati varmı yaz vapur saatleri yaz vapur saatleri kocaeli yaz ve saat yaz saati uygulaması var mı yaz saati yılları yaz saati yükselen burç yaz saati uygulaması yapan ülkeler yaz saati uygulaması yapılacak mı yaz saati uygulaması yapıldı mı yaz saati uygulaması yararları yaz saati uygulaması neden yapılır yaz saati uygulaması hangi yıl başladı yaz saati zarar yaz saati zaman dilimi yaz saati zamanları yaz saati ne zaman değişiyor yaz saati 1998 yaz saati 2000 yaz saati 2018 yaz saati 2017 yaz saati 2018 ne zaman yaz saati 2016 yaz saati 29 ekim yaz saati 2008 izle yaz saati 2018 hollanda yaz saati uygulaması gmt+3 319 yaz saati 501 yaz saati windows 7 yaz saati güncellemesi windows 7 yaz saati haber 7 yaz saati yaz saati 7 82 yaz saati 84 yaz saati 94 yaz saati uygulaması 91 yaz saati 94 yaz saati aski abone tipleri elektrik abone tipleri su abone tipleri izsu abone tipleri abone tipi gk/1 nedir abone tipi abone tipi geçici konut abone tipi gk/1 aski abone tipi go/1 abone tipi kt 1 çift terimli tarife hesabı çift terimli tarifeye geçiş çift terimli tarife güç bedeli çift terimli tarife hesaplama epdk çift terimli tarife çift terimli puant tarife çift terimli elektrik tarifesi tek terimli çift terimli tarife farkı tek terimli ve çift terimli tarife çift terimli tarife nedir çift terimli tarife fatura hesabı çift terimli tarife fiyatları çift terimli çok zamanlı tarife çift terimli tarife avantajları çift terimli tarife ne demek elektrik çift terimli tarife çift terimli tarife tek terimli tarife çift terimli tek zamanlı tarife tek terimli tarife nedir elektrik tek terimli tarife tek terimli sanayi tarifesi tek terimli tek zamanlı tarife tek terimli 3 zamanlı tarife tek terimli çok zamanlı tarife tek terimli aktif enerji tarifesi tek terimli üç zamanlı tarife tek terimli çift terimli tarife farkı tek terimli tek zamanlı mesken tarifesi tek terimli çift terimli tarife tek terimli ve çift terimli tarife tek terimli tarife ne demek tek terimli tek zamanlı tarife ne demek tedaş tek terimli tarife çift terimli tek zamanlı tarife tek zamanlı tarife fiyatı tek zamanlı tarife 2019 tek zamanlı tarife enerjisa tek zamanlı tarife birim fiyatları tek zamanlı tarifeye nasıl geçilir tek zamanlı tarife mi çok zamanlı tarife mi tek zamanlı tarife birim fiyatları enerjisa tek zamanlı tarife 2018 tek zamanlı tarife fiyatları 2018 tek zamanlı tarife elektrik enerjisa adana tek zamanlı tarife birim fiyatları enerjisa istanbul tek zamanlı tarife birim fiyatları enerjisa toroslar tek zamanlı tarife birim fiyatları çift terimli tek zamanlı tarife tek terimli çok zamanlı tarife tek zamanlı tarife ne demek tek zamanlı mesken tarife ne demek tek terim üç zamanlı tarife ne demek enerjisa tek zamanlı tarife nedir elektrik tek zamanlı mesken tarife nedir elektrik faturasında tek zamanlı tarife kıb tek 3 zamanlı tarife tek zamanlı mesken tarife 2018 sepaş tek zamanlı mesken tarife tek zamanlı tarife nedir elektrikte tek zamanlı tarife nedir tedaş tek zamanlı tarife tek terimli tek zamanlı tarife tek terimli 3 zamanlı tarife tek zamanlı ve çok zamanlı tarife tek zamanlı çok zamanlı tarife 3 zamanlı tarife mi tek zamanlı tarife mi 3 zamanlı tarifeden tek zamanlı tarifeye geçiş üç zamanlı tarife fiyatları 2019 üç zamanlı tarife saatleri üç zamanlı tarife ekşi üç zamanlı tarife fiyatları 2019 enerjisa üç zamanlı tarife nedir üç zamanlı tarife 2019 üç zamanlı tarife saatleri epdk üç zamanlı tarife hesaplama üç zamanlı tarife fiyatları 2018 üç zamanlı tarife fiyatları aydem üç zamanlı tarife ayedaş üç zamanlı tarife 3 zamanlı tarife birim fiyatları 2018 enerjisa üç zamanlı tarife birim fiyatları clk boğaziçi üç zamanlı tarife clk üç zamanlı tarife uc zamanli mesken tarife ne demek üç zamanlı tarife epdk 3 zamanlı tarife elektrik enerjisa üç zamanlı tarife fiyatları gediz elektrik üç zamanlı tarife 3 zamanlı tarife fiyatları 2017 enerjisa 3 zamanlı tarife fiyatları istanbul 3 zamanlı tarife hesaplama üç zamanlı mesken tarife hesaplama 3 zamanlı tarife kullananlar limak üç zamanlı tarife üç zamanlı mesken tarife saatleri 3 zamanlı tarife mepaş 3 zamanlı tarife nasıl yapılır üç zamanlı tarife saatleri 2018 enerjisa üç zamanlı tarife saatleri 3 zamanlı tarife tedaş tek terim üç zamanlı tarife ne demek 3 zamanlı tarife 2018 3 zamanlı tarife 2017

    Elektrikte Üç Zamanlı Tarife Karmaşası

    Copyright © 2022 - akillisebekeler.com | Yeni Nesil Akıllı Teknolojiler -Giriş