IoT platformları yapı itibariyle tüm bağlı nesneleri yönetmek ve farklı üreticlerden toplanan aynu işlevsel verileri tekilleştirme görevlerini üstlenmektedir. Tam da bu noktada IoT platformları OSOS projeleri için alternatif bir altyapı olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk akla gelen soru; OSOS Nedir?
OSOS, Otomatik Sayaç Okuma Sistemi’nin kısaltmasıdır. Sektörde sık kullanılan bir terim olmakla birlikte, enerji izleme ve yönetimi projeleri ile de sık sık karıştırılmaktadır. Haklı olabilecek bir karışıklık ancak OSOS Projeleri, elektrik dağıtım şirketlerince ve elektrik dağıtım lisansına sahip organize sanayi bölgeleri (OSB) tarafından yapılmaktadır. Elektrik dağıtım şirketleri sahaya kurdukları OSOS projeleri ile faturaya esas tahakkuk verisi üretme onayına sahip sayaçların tüketim verilerini, ‘OSOS Giriş‘ bağlantıları ile abonelerine sunmaktadırlar.
Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Sağladığı Bazı OSOS Arayüzleri;
- Dicle OSOS veya Dedaş OSOS
- Boğaziçi OSOS veya Bedaş OSOS
- Uludağ OSOS veya UEDAŞ OSOS
- Van EDAŞ OSOS veya VEDAŞ OSOS
Bu örnekler 21 elektrik dağıtım şirketi için de geçerli. Eğer ki sayacınız OSOS projesi kapsamında değerlendirilmiş ise OSOS Girişi için başvuruda bulunabilirsiniz.
Örnek OSOS Giriş Ekranı
Otomatik sayaç sistemine bağlı ise sayacınız, hizmet aldığınız ilgili elektrik dağıtım şirketine başvurmanız gerekmektedir. OTOMATİK SAYAÇ OKUMA SİSTEMİ (OSOS) KULLANICI HESAPLARI TALEP FORMU adı verilen formu doldurarak; dağıtım şirketinin Ölçüm sistemeleri müdürlüğüne başvuru yapmanız gerekmektedir. Ardından ilgili web adresindeki OSOS Giriş ekranlarına ulaşabilirsiniz.
ÖLÇÜ SİSTEMLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
OTOMATİK SAYAÇ OKUMA SİSTEMİ (OSOS) KULLANICI HESAPLARI TALEP FORMU
#OSOS etiketimizle OSOS Yönetmeliği, Haberleşme Yöntemleri vb konulardaki içeriklerimize ulaşabiliriniz.
OSOS Projelerinin Enerji Yönetimi projeleri ile karıştırıldığından bahsetmiştik.
OSOS Projeleri ve Enerji Yönetimi Projeleri Arasındaki Farklar
Temel farklar; Faturaya esas tahakkuk verisi üretir. Dağıtım Şirketleri mülkiyetinde olan abone sayaçlarına uygulanır. EPDK’nın OSOS yönetmeliği uyarınca asgari şartları ve kullanılacak sayaçlar belirlenir.
OSOS’a dahil edilecek sayaçlar; EPDK tarafından 10/04/2011 tarih ve 27901 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca “Otomatik Sayaç Okuma Sistemi Projesi” yürütülmektedir. Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına Ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Yönetmeliği’nin 4. Maddesi uyarınca aşağıdaki sayaçlar bu kapsama dâhil edilmek zorundadır.
- a) İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar
- b) Yıllık tüketimi 800 MWh ve üzeri olan sayaçlar.
- c) Üretim ve otoprodüktör lisansına sahip piyasa katılımcılarının tüketim birimleri tarafından dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- d) Üretim ve otoprodüktör lisansına sahip üretim birimleri tarafından dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- e) İki dağıtım sistemi arasındaki alış-verişe esas elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- f) Dengeleme birimi niteliğine sahip tüketim tesislerinin sisteme bağlantı noktalarındaki elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- g) Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik uyarınca tesis edilmesi öngörülen üretim sayaçları,
- h) DSİ tarafından OSOS kapsamına dahil edilmesi talep edilen, yer altı suyu kullanma belgesi çerçevesinde tesis edilen sayaçlar,
- i) 10/07/2009 tarih ve 27284 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aydınlatma Yönetmeliği uyarınca dağıtım şirketlerinin aydınlatma yükümlülüğü olarak belirtilen aydınlatma sistemlerine ait sayaçlar.
Enerji İzleme Tanımı ve Amaçları
Öte yandan Enerji İzleme; enerji izleme son kullanıcı tüketilerin tüketimlerinin takibi ve/veya enerji birim maliyetlerinin hesaplanması için kurulan sistemlerdir. Hedefin enerji birim maliyetini gözlemek olduğu durumlarda; genellikle ana sayacın yanına yeni bir sayacın bağlanması ile yapılır. Faturaya esas tahakkuk verisi üretmeyecek olan bu sayaçlara, süzme sayaç denir. Bununla birlikte süzme sayaçlar aslında teknik olarak fatura sayacı ile aynıdır. Ancak fark bu sayacın ürettiği verinin fatura kesilmesi için kullanılmamasıdır. Enerji analizörlerinin sınıf farkı olmasından dolayı ölçümler genellikle sayaç üzerinden yapılmaktadır. Ancak enerji kalitesi, reaktif enerji takibi vb sebeplerle enerji yönetimi projelerinde enerji analizörlerinin kullanıldığı senaryolar da vardır.
IoT Platformların OSOS Projeleri Neden Yapılmalıdır?
Osos sistemlerinin bulut katmanını sayaç veri yönetimi yazılımları oluşturmaktadır. Sayaç veri yönetimi; MDM(meter data management) ve Head-end modüllerinden oluşur.
Veri yönetiminin temel görevi, sayaçlardan gelen verilerin doğruluğu, tutarlılığı ve sağlığı incelenmesidir. Head-end ise farklı marka, model sayaçlardan gelen verileri tekilleştirir ve Abone Yönetim Sistemlerine sunar.
Bu noktada IoT platformlarının kullanılması avantaj sunabilmektedir. Ancak IoT platformlarının uçtan uca tüm yazılım bileşenlerini, yönetmelikler uyarınca, kapsayamayacağını not düşmemiz gerekir.
IoT Platformları, Sayaç modemlerinin, sayaçların yönetilmesi yani osos projelerinde kullanılan haberleşmeli cihazların yönetilmesi konusunda çok daha başarılı olacaktır. Bu özelliğe ek olarak, IoT platformlarının cihaz yönetim modüllerine destek olarak verilerin tekilleştirilmesi özelliği fabrika ayarlarında gelmektedir. Bu noktada Head-End ve MDM’e güçlü bir alternatif olarak karşımıza çıkar.
Çünkü sayaç ve osos modemleri çok çeşitli olmasının yanı sıra her bir proje farklı haberleşme teknolojileri yapılmış olabilmektedir. Bu da herbiri kendine özel koşullara sahip bu projelerin tek elden merkezden yönetilmesini zorlaştırır. Her bir markanın kendi sayacını okuduğu bir yazılım olduğunu düşünürsek, proje sahibi dağıtım şirketleri için bu yazılımların operasyonu ayrı bir iş kalemi olur.
Bu sebeple konu cihaz yönetimi olduğunda bu iş için üretilmiş IoT platformları kurtarıcı olarak konumlanır.
OSOS Projelerinde IoT Platformu Kullanmanın EDAŞ için Faydaları
- Cihaz Yönetimi Kolaylığı, FOTA ve SOTA özelliği
- Telekom Operatörü Bağımsız Haberleşme Yönetimi,
- Cihaz Verilerinin Tekilleştirilmesi
- Kurum içi Platformlarla Kolay Entegrasyon, AYS – Abone Yönetim Sistemi, CBS- Coğrafik Bilgi Sistemi vb.
- Cihazdan Son Noktaya Kadar Üst Düzey Bilgi ve Siber Güvenlik Önlemleri
- Operasyonel Maliyetlerin Azaltılması ve Tedarikçi Bağımsızlığı
OSOS Projeleri IoT Platformlarında Nasıl Yapılır?
IoT platformları modülerdir. Sahip oldukları modüller sayesinde IoT Projelerinin kurulum ve başarı sürecini önemli ölçüde azaltır.
Yukarıda gösterilen IoT platformlarında osos sistem topolojisi ile elektrik dağıtım şirketleri farklı yöntemlerle hayata geçirdikleri osos projelerini tek bir altyapıda toplar. Altyapının tek ve ölçeklenebilir olması işletme maliyetlerini önemli ölçüde düşürürken; sistemlerine de güvenli standarlar getirmiş olurlar.
Öte yandan IoT platformu kullanmak sadece OSOS’la sınırlı kalmayan görev alanlarındaki dijital dönüşüm için de destekleyici bir altyapı sunar. Başarılı projeler için izlemeleri gereken yenilikçi yaklaşım budur.
Ayrıca sahip oldukları farklı kurum içi uygulamaların orkestrasyonu için de bir merkezi altyapı sahibi olmuş olurlar. Bu akıllı şebekeler vizyonu için atılacak en önemli adımdır. Bu sayede dağıtım ve tüketimin tüm noktalarını her bir adımda kontrol ve kumanda edebilirler.
Bununla birlikte Genel aydınlatma yönetmeliği uyarınca sorumluluk dahilinde olan sokak aydınlatmalarının birer akıllı aydınlatma projeleri dönüşmesini sağlarlar.
Dikkati çekmek istediğim bir diğer nokta da; osos projelerinin sadece elektrik için olmadığıdır. Otomatik sayaç okuma sistemleri elektrik başta olmak üzere, doğalgaz ve su için de geçerlidir. Açma-kesme ve kontör takip konularında IoT platformları güçlü ve global standlartlardaki API entegrason modülü ile kolaylık sağlarlar.
Gelecekte IoT Platformları
WordPress İstatistikleri 2020
İnternette yer alan tüm sitelerim %34’ü wordpress tabanlıdır.
- İçerik Yönetim Platform Pazarının %60.8’li payına sahiptir.
- Dünyanın en önemli, en çok trafikli sitelerin %14.7’si WordPress kullanıyor.
- Günde 500+den fazla yeni internet sitesi kuruluyor, bunların 60-80 i wordpress tabanlı oluyor.
- WordPress kendi portföyünde 55,000+ eklenti barındıyor.
- 1 Milyonluk e ticaret sitelerinin altyapısını wordpress eklentisi WooCommerce oluşturuyor.
Yukarıdaki istatistiklere baktığınıda neden paylaştığımı tahmin edebiliyorsunuzdur. WordPress temelde IoT platformları gibi bir altyapı sunar, bu altyapı üzerinde geliştiriciler kurallara uygun olarak tema(önyüz) ve özelliklerini yazabilirler. Öte yandan geliştirici firmalar da WordPress tabanlı eklentilerini yazarak pazara sürerler. Dolayısıyla wordpress kendi ekosistemini ve pazarını oluşturmuştur diyebiliriz.
Buradan hareketle WordPress birebir olmasa da kendi ekosistemini ve pazarını oluşturan Ekosistem Tabanlı İş modeli sebebi ile IoT platformlarına benzemektedir.
IoT Platformları da WordPress gibi pazarda hızla büyüyecektir.
Can GÜLEREN, IoT Türkiye
İş modeli açısından bakıldığında kesinlikle benzerlik göstermektedir. IoT platformların da sadece adına IoT denilen (Çünkü pazarlama stratejisi olarak enerji platformları deniyor, OSOS yazılımlarına) işlerde kullanılması yetersizdir.
Her şeyin internet tabanlı olacağı önümüzdeki yıllarda cihazları ve yazılımları koordine edecek, güvenli altyapılar kesin gereksinimdir. Mükerer yatırımlarım olmaması ve her cihaz türü için ayrı yazılımların koşturulmaması adına; IoT platformlarının tercihi artmalıdır.