NB-IoT

Hangi IoT Haberleşme Teknolojisi Seçilmeli?

Okunma Süresi: 10 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Ocak 19, 2021 10:002 Yorum Kategori: LPWAN, Nesnelerin İnterneti Etiketler: 2g, 4g, 5g, IoT, IoT Haberleşme Protokollleri, IoT haberleşme teknolojileri, Lora, NB-IoT

Abone ol

Geçtiğimiz sene hepimiz için sürprizlerle dolu bir sene oldu. Yaşadığımız bu krizlerden ve felaketlerden birer anlam, ders ve tabi ki fırsat çıkarmaya çalıştık. Hepimiz mi haklı çıktık, hepimiz mi yanıldık; zaman gösterecek… Pandemi süresince bir çok konu gündeme geldi, hatta Koronavirüse; ‘5G Virüsüdür!‘ diyenler ve savunanlar da oldu. Pandemi önlemler için yapılan projelere bakıldığında Covid-19 Aşılarını Koruma gibi IoT Proje örneklerine rastlarız. Sosyal Mesafe, Uzaktan Ateş Ölçüm ve daha bir çok nesnelerin interneti örnek projeleri yapıldı, yapılmaya da devam edecektir. Lafın özü, teknoloji gelişmeye ve çözüm olmaya devam etti ki; IoT Projelerinin artması sahadaki haberleşmeli cihazların sayısının da beklenenden hızlı artmasına yol açtı. Peki artan cihaz sayısının talebini karşılamak adına; hangi IoT haberleşme teknolojisi seçilmeli? NB-IoT ? Lora ? 2G, 3G ya da 4G?

Aslında bu soru biraz zor bir soru; zira cihaz üreticisi iseniz kapsama alanı en geniş en uygun fiyatlı haberleşme teknoloji seçerseniz. Telekom operatörü iseniz, pazarın talep ettiği ve yatırım maliyetine karşın gelir potansiyelinin yüksek bir teknolojiyi hizmete açmak isterseniz. Bu iki cevabı ancak ve ancak ekosistem kesiştirebilir. Bir başka deyişle son kullanıcı pozisyonundaki müşterilerin kullanım alışkanlığı cihaz ve haberleşme sektörlerine yön verir.

IoT Nedir?

IoT – internet of things kelime öbeğinin Türkçe karşılığı; ‘nesnelerin interneti’. Varmaya çalıştığım nokta şu; IoT’nin Tükçe mealinde de anlaşılacağı gibi, bir işe yarayan nesnelere internet erişim yeteneği kazandırılarak oluşan verilerin kullanılabilir hale getirilmesidir. Nesnelere internet veriyoruz yani 🙂

Bu şekilde bakıldığında çevrenizde gördüğünüz, kullandığınız, bindiğiniz bir çok internetli nesnenin birer IoT projesi olduğunu anlayabilirsiniz. Kiraladığınız scooter da, uzaktan okunan sayaç da, kolunuzdaki akıllı saat de, robot süpürgeniz de ve de onlarca sensörü içinde barındıran akıllı telefonlarınız da… Örnekleri çoğaltabilirsiniz.

Tüm bu nesneler haberleşme kullanıyorsa, haberleşme seçimi doğru ve gelecek vadediyor olmalı, değil mi?

Elimizdeki seçeneklerden öne çıkan IoT haberleşme teknolojileri, Lora ve NB-IoT yeni nesil haberleşme kategorisinde; 2G,3G,4G,5G mobil haberleşme teknolojileri de geleneksel haberleşme kategorisinde olsun.

Yeni Nesil IoT Haberleşme Protokolü NB-IoT

https://www.youtube.com/watch?v=Vn0SoDSWSUk

NB-IoT Nedir? Ne İşe Yarar?

NB-IoT (Narrowband IoT); 3GPP’nin belirlediği standartlara bağlı kalarak geliştirilmiş lisanslı frekans kullanan bir nesnelerin interneti haberleşme protokolü, düşük güç geniş alan (LPWA) teknolojisidir.

Düşük güç tüketimi, uzun mesafe, bina içi ve zemin altı uygulamalar için telekom operatör destekli haberleşme teknolojisinin kullanım örneklerinden biri olan osos projesi detaylarına değinmiştik.

Yeni Nesil IoT Haberleşme Protokolü LoRaWAN

LoRaWAN Nedir? Ne İş Yarar?

LoRaWAN, Lora Alliance belirlediği standartlara bağlı kalarak geliştirilmiş lisanssız frekans kullanan bir nesnelerin interneti haberleşme protokolü, düşük güç geniş alan (LPWA) teknolojisidir.

LoraWAN, 15-20 km gibi geniş mesafe uygulamaları için geliştirilmiş olup çevresel koşullara bağlı olarak 0.3KBps ila 50Kbps bant genişliği kullanabilen bir haberleşme ağıdır. LoRaWAN ile IoT deneyimi yazımızda da bu teknolojinin kullanım senaryoları ve detayları yer almaktadır.

Statista raporuna göre; 2023 yılına kadar LoRaWAN ve NB-IoT tüm LPWAN bağlantılarının %85,5 lik oranını oluşturacak.

LoRaWAN ve NB-IoT Bağlantı Sayıları 2023

2G,3G,4G,5G Geleneksel Mobil Haberleşme Teknolojileri

Nesilden nesile mobil haberleşme teknolojilerini ele almıştık. Burada en eskinin en yaygın ve ucuz olmasının geçerli bir sebebi vardır ancak yeni cihaz geliştiricilerine şunu hatırlatmak gerekir; telekom operatörlerinin bu lisansları ne zaman son bulacak, görece eski bu teknolojiler yaşam döngüsünün sonuna gelmiş midir? BTK’nın 5G ve Dikey Sektörler raporunu hatırlayacak olursak, 5G‘nin kullanım senaryolarının bir hayli geniş olduğunu fark ederiz.

IoT Haberleşmesindeki Sıkıntı ve Kısıtlar

Buraya kadar nesnelerin interneti tanımını ve nesnelerin interneti haberleşme teknolojileri hakkında bir özet yapmış olduk. Ancak en baştaki sorumuza dönecek olursak; hangi IoT haberleşme teknolojisi seçilmeli? Öncesinde IoT haberleşme protokolünü belirlediğinizi varsayarak her bir haber teknolojisinin en bilinen sıkıntı ve kısıtlarına bakalım.

NB-IoT

Telekom operatörleri tarafından sağladığından aylık devam eden bir maliyeti bulunmaktadır. Görece daha yeni bir teknoloji olduğundan yonga(chipset) daha pahalıdır. NB-IoT destekleyen cihaz üreticisi yerli firma sayısı da düşüktür. Tekil cihaz yönetimi için yaratılmış olup en güvenli haberleşme teknolojisidir.

Aynı baz istasyonunda 2G ve 3G ye göre daha fazla sayıda bağlantılı cihaz desteği bulunmaktadır. Ancak Handover denilen anlık baz istasyonu değişikliğine toleransı bulunmamaktadır. Bu da bazı mobilite çözümleri için tercih edilmemesine yol açmaktadır.

Kapsama alanı tercih edeceğiniz operatörün kapsama ve aktiflendiği baz istasyonlarına bağlıdır. Ülkemiz bu açıdan NB-IoT’ye hazır diyebiliriz.

Gelişim noktaları arasında yıkıcı yenilikçi mobil tarifeleri bulunmaktadır. NB-IoT’nin ücretlendirme yöntemleri bu konuda kritik önem taşımaktadır.

LoRAWAN

Aylık bir lisanslama modeli genelde bulunmamaktadır. Ancak proje alanına LoRA baz istasyonlarının kurulumunu gerektirir. NB-IoT’ye kıyasla daha eski bir teknoloji olduğundan yonga(chipset) daha ucuz ve geliştirici ekosistemi daha geniştir.

Ancak internete çıkabilmesi için telekom operatörü servisine ihtiyacı vardır. Bu mobil ya da sabit internet bağlantısı olabilir. Güvenlik önlemleri yüksektir ancak telekom operatörü seviyesinde değildir. Yaşam döngüsü boyunca işletme ve bakım maliyetleri olacaktır. Kapsama alanı kurulan LoRa baz istasyonlarına bağlıdır. Ücretsiz frekansı kullandığından BTK’nın izin verdiği koşullarda kullanıma sunulmaktadır. Bu da genelde kampüs içi uygulamalar olmaktadır.

2G

En eksi en yaygın mobil haberleşme teknolojisidir. Yonga(chipset) fiyatları uygundur. En geniş geliştirici ekosistemine sahiptir. Birçok ülkede yaşam döngüsünün sonuna geldiğinden hizmete kapatılmıştır. 5G ile birlikte 2G servisinin sunulduğu frekans aralığı daha verimli değerlendirilmesi olasıdır. Görece daha yüksek pil tüketimine sahiptir. Hızı düşüktür. Bina içi ve zemin altı uygulamalar için elverişsizdir. 2G Destekli OSOS modemlerin sahada yaşadığı sıkıntıları herkesin bildiğini varsayıyorum.

3G

2G’ye oranla çok daha kullanım yaygınlığına sahip mobil haberleşme teknolojisidir. IoT tarafında çok yer bulduğunu söylenememekle birlikte elbetteki görece hız odaklık bazı projelerde kullanılmaktadır. Globaldeki örneklere bakıldığından bir çok ülkenin 3G’nin yaşam döngüsünü 2G’den önce bitirdiği görülmektedir.

4G

Yeni nesil bir çok araç takip nesnelerin interneti projelerinin haberleşme katmanını oluşturmaktadır. Sağladığı hız ve yaygınlık ile mobilite çözümlerinde sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak durağan nesne takiplerinde 2G önde olmakla birlikte hala mobilite çözümlerinde yoğunluğu vardır. 2G ye oranla daha yüksek pil tüketimine sahiptir.

5G

Yaşam döngüsünün çok başında olan 5G’yi tek kalemde değerlendirmek mümkün ve doğru olmayacaktır. 5G diğer mobil haberleşme teknolojilerinden farklı eMBB,URLLC, mMTC gibi modüllere sahiptir. Ancak temel bir nokta vardır ki; 5G mobilite çözümlerinin tepe teknolojisi otonom araçları var edebilecek bir teknolojidir. 5G’nin IoT alanında neleri mümkün kılabileceğinden daha önce bahsetmiştik.

Kullanım Alanlarına Göre IoT Haberleşme Teknolojisi Seçimi

Kullanım Alanı	NB-IoT	LoRAWAN	2G	3G	4G	5G
Altyapı ve Akıllı Sayaçlar	Pil Kritik ve Zemin Altı Uygulamalar	Sınırlı Bir Bölgede Pil Kritik ve Zemin Altı Uygulamalar	Geniş Kapsama Alanı	Geniş Kapsama Alanı	Geniş Kapsama Alanı ve Büyük Veri	Görev ve Hız Kritik Büyük Veri Uygulamaları
Akıllı Ev ve Bina Otomasyonu	Tak Çalıştır Hazır Cihazlar	Kapsama Alanı Sağlanması Ardından Tak Çalıştır Hazır Cihazlar	Gateway/Modem Haberleşmesi	Gateway/Modem Haberleşmesi	Gateway/Modem Haberleşmesi	Gateway/Modem Haberleşmesi
Lojistik ve Varlık Takibi	Anlık Lokasyon bilgisi istenmeyen uygulamalar	Sınırlı bir bölgedeki uygulamalar	Şarj edilebilir ya da kısa süreli yolculuk uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli yolculuk uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli yolculuk uygulamaları	Hız kritik uygulamalarda
Tarımsal Uygulamalar	Kapsamının olduğu ve pil kritik uygulamalar	Kapsamın yaratıldığı pil kritik uygulamalarda	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Yarı Otonom Zirai Araçlar	Otonom Zirai araçlar
Endüstri ve Üretim	Fabrika Şebekesinin kullanılmadığı uygulamalar	Fabrika Şebekesinin kullanılmadığı uygulamalar	Fabrika Şebekesinin kullanılmadığı uygulamalar	Fabrika Şebekesinin kullanılmadığı uygulamalar	Yarı Otonom Endüstriyel Robotlar	Otonom Endüstriyel Robotlar
Akıllı Aydınlatma ve Akıllı Park	Tak Çalıştır Hazır Armatürler	Kapsama Alanı sağlandıktan sonra Tak Çalıştır Hazır Armatürler	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları
Water & Electricity Systems	Tak Çalıştır Hazır Sayaçlar	Kapsama Alanı sağlandıktan sonra Tak Çalıştır Hazır Sayaçlar	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları
Giyilebilir IoT	Tak Çalıştır Hazır Cihazlar	Kapsama alanı sağlandıktan sonra Tak Çalıştır Hazır Cihazlar	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları	Şarj edilebilir ya da kısa süreli ölçüm uygulamaları

Kullanım Alanlarına Göre IoT Haberleşme Teknolojisi Seçimi

IoT Haberleşme Teknolojisi Seçiminde Doğru Yaklaşım

Yukarı paylaştığım tablo çok yüzeysel kaldığının farkındayım, aslında burada vermeye çalıştığım mesaj teknoloji tercihinin teknolojinin kendisine çok az bağımlı olduğudur. Biriyle yapabildiğinizi farklı koşullarda diğeriyle de yapabilirsiniz. Bu sebeple IoT projelerinde tek bir haberleşme seçiminin doğru olmadığını düşünüyor ve savunuyorum.

IoT Haberleşme teknolojilerinin her biri farklı koşullarda anlam kazanan ve fayda sağlayan teknolojilerdir. Bu sebeple IoT haberleşme teknolojilerinin birbirinin tamamlayıcı olduğunu düşünmemiz gerekmektedir.

Global Telekom Operatörlerinin arasında Lora ve NB-IoT ve 5G dahil olmak üzere tüm geleneksel mobil haberleşme teknolojilerini sunan operatörler yer almaktadır.

Son Söz olarak, IoT çok geniş ölçekli bir sektör olup her alandaki ihtiyacı tek elden karşılamak mümkün olmayacaktır. Bu yüzden başarı kriteri çözüm ekosistemine dayalı hibrit iş modellerine açık olmaktadır. IoT bir ekosistem orkestrasıdır.

Sizce, hangi IoT haberleşme teknolojisi seçilmeli?

IoT’nin Türkiye’deki Durumu

Okunma Süresi: 4 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 8, 2020 21:25Yorum yapın Kategori: Köşe Taşı İçeriklerimiz, Nesnelerin İnterneti Etiketler: detecon, IoT, Lora, lpwan, lpwan tr, NB-IoT, Nesnelerin İnterneti, Sigfox, turkcell, vodafone

Abone ol

Detecon #LPWANRadar Raporunu Yayınladı!

Detecon Danışmanlık Firması; Telekom sektörüne odaklanmış IoT, Dijital Dönüşüm ve IoT Haberleşme Teknolojileri alanında kendinden sıkça bahsettiren Almanya merkezli T-Systems’in alt şirketidir. Bu kaynaklardan yola çıkarak IoT Türkiye Analizi yapacağız.

2018 yılı itibariyle güçlü bir ivme kazanan IoT ‘nin gelişmesine en büyük katkı; LPWAN kapsama alanın genişlemesi olacaktır. Yakın zamanda #LPWANRadar raporunu yayınladı. Raporda ülkemizde de gelişmekte olan NB-IoT teknolojisini kullanmaya başlayan yerli operatörlerimize de yer verildi.

#LPWANRadar

Global LPWAN Radar

NB-IoT ve LTE-M Denemeleri

NB-IOT ve LTE-M Türkiyedeki denemeleri, turkcell nb-IoT, vodafone NB-IoT, Türkiye Lora, Türkiye LPWAN — NB-IoT ve LTE-M

IoT ‘nin Türkiye’deki Durumu

IoT ‘nin gelişmesi kendi haberleşme teknolojisine(LPWAN) bağlı olmakla birlikte; ülkemizde nesnelerin interneti alanında her üç operatöründe çalışmaları olduğu bilinmektedir. Ancak IoT, birçok açıdan araştırma şirketlerinin halen gerisinde kalmış durumdadır. IoT’ nin gelişmesi tamamen global IoT Platformlarının yerlileştirilmesine ve yerli ekosistemin genişletilmesine bağlıdır. Örneğin Vodafone Global’in Thingworx IoT platformunu kullanmasına rağmen ülkemizde beklenen başarıyı gösterememiş olması IoT teknolojilerinin yerelleştirmeye ne kadar bağlı olduğuna örnek gösterebiliriz.

Güçlü Network Tedarikçilerinden Cisco; IoT platformu Jasper’ı yerlileştirmek adına ülkemiz girişimcileri ile entegrasyonlarına başlamış durumdadır.

Turk Telekom İnnova ile IoT konusunda çalışmalarına devam etmekle birlikte yerli ekosistemden girişimcileri kendi platformlarına entegre etmeye devam etmektedirler.

Kısacası ülkemiz IoT alanında ilk fazda diyebiliriz. Bununla birlikte IoT gelişimi; 2018 yılı içerisinde önemli bir aşama katedecektir. Global ancak Yerel şirketlerin IoT Platformunun değerinin bu sene içerisinde anlaşılacağına ve operatörlerimiz tarafından kullanılacağına inanmaktayım.

IoT Değer Zinciri yazımızda da belirtiğimiz üzere IoT temelde dikey uzmanlıklara ihtiyaç duymaktadır. Buradan hareketle IoT alanında daha çok girişime ve IoT Global Vizyonunun anlaşılmış olmasına ihtiyaç duymaktayız.

IoT Türkiye

IoT Haberleşmesinin Türkiye’deki Durumu

Ülkemizde Lora ve NB-IoT ile projeler yapılırken (bildiğim kadarıyla) Sigfox ile proje yapılmamıştır. Bunun temel sebebi verinin ülke dışına çıkma tereddütünü giderilememiş olması ve yerel ekosistemde kendine yer bulamamış olmasıdır.

LoRA; NB-IoT’nin de önünde olduğunu söyleyebiliriz sanırım. LoRa’nın yaygınlığının altındaki temel sebebin yerel ekosistemde kendine yer bulmuş olduğuna inanıyorum. Özetle yerel ekosistemin sahiplendiği teknolojiler yerel akıllı çözümleri yaratmakta, yerel akıllı çözümler pazarda kendine yer bulabilmektedir.

Operatör destekli NB-IoT’nin yaygınlaşması da yerel ekosistemin sahiplenmesine ve akıllı çözümlerini NB-IoT ile üretmeye başlamasına bağlıdır. Zira NB-IoT; halihazırda LTE şebekesi üzerinden hızlı bir lisanslama ile çalışır hale getirilebilinmektedir.

Yerel Ekosistemin NB-IoT Tereddütü

Sektörel deneyimlerim ve iletişimde olduğum sektör paydaşları ile yaptığımız değerlendirmelerde yerel ekosistemin NB-IoT’yi halen tam anlamıyla tercih etmemesinin sebebinin; ülkemiz operatörleri taradından Nb-IoT alanında şüpheye yer bırakmayacak bir vizyonun konulamamış olduğunu gördük.

Hangi sahaların hangi operatör tarafından ne zaman Nb-IoT’in aktifleştirileceği bilinmekle birlikte; operatörler iş fırsatlarının oluşmasını beklemesi bu alanda bir kısır döngüye neden olmaktadır.

Akıllı Çözümü satın almak isteyen son kullanıcının, bir operatör NB-IoT’yi aktifleştirmesini beklemesi ihtiyacına bağlı olarak beklemesi zordur. Bu sebeple de akıllı çözümü sağlayacak firma da elindeki hazır LoRA çözümü ile müşterisine hızlı bir çözüm önermesi gayet doğaldır.

Özetle; IoT’Nin ülkemizdeki gelişimi operatörlerimizin alacağı insiyatife bağlıdır.

eLTE-IoT Nedir?

Okunma Süresi: 4 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 20, 2020 21:52Yorum yapın Kategori: Köşe Taşı İçeriklerimiz, LPWAN Etiketler: 3gpp, elte, etsi, huawei, IoT, ISM Bandı, Lisanssız Nesnelerin İnterneti, Lora, LPWA, lpwan, NB-IoT, nesnelerin internet, Sigfox

Abone ol

eLTE-IoT, Nesnenelerin interneti haberleşme teknolojisi olup teknik olarak LoRA’ya benzese de özel bir şirket(Huawei) tarafından sağlanması sebebiyle de kısmen Sigfox’a benzemektedir.

Nesnelerin İnterneti teknolojilerinin kendi haberleşme teknolojilerini yarattıklarını daha önce LPWAN Nedir? Yazımızda paylaşmıştık. 5G ve Dikey Sektörler yazımızda da BTK tahminlerine göre 2025 yılına gelindiğinde 100 Milyar IoT bağlantı olacak. IoT bağlantılarının LPWA teknolojilerine göre yaygınlık oranı yazımıza da bakabilirsiniz. IoT Haberleşme Teknolojileri

Nesnelerin İnterneti haberleşme teknolojilerinde lisanslı ve lisansız frekanslarını kullanan dar band düşük güç haberleşme türleri olduğunu biliyoruz. Bunlar arasında NB-IoT ve LTE-M’in Telekom operatörleri tarafından sağlanmaktadır. LoRA, açık protokole sahip mülkiyet bağımsız bir haberleşme teknolojisidir. Sigfox ise tamamen özel bir şirket tarafından sağlanan ve lisanssız frekansı kullanan nesnelerin interneti haberleşmesidir. Haberleşmenin nesnelerin interneti (IoT) değer zincirinde önemli bir paya sahip olması dünya devi teknoloji şirketlerinin bu alana yönelmesine sebep olmaktadır.

eLTE-IoT Nedir?

Huawei şirketinin ICT/IoT çözümlerinin yaygınlaşmasını ve ücretsiz frekansları kullanarak LoRA gibi haberleşme alanındaki muhtemel rakiplerine karşılık hizmete aldığı bir IoT haberleşmesidir. eLTE-IoT ile Huawei; kendi haberleşme ağına sahip olmayan dağıtım şirketlerinin, belediyelerin ve benzeri geniş alanda faaliyet gösteren şirketlere haberleşme ağı sağlama amacıyla yakın zamanda geliştirdiği lisanssız frekans tabanlı bir kablosuz haberleşme teknolojisi sunmaktadır.

Telekom operatörlerine, GSM, NB-IoT gibi haberleşme ekipmanları sağlayan Huawei, buradan edindiği global tecrübe ve esneklik ile eLTE-IoT teknolojisini geliştirerek lisanssız nesnelerin interneti hizmetleri arasına almıştır.

AirNodes olarak isimlendirdikleri mini baz istasyonunu eLTE-IoT frekans ağını yayarken aynı zamanda NB-IoT ve Geniş Bant Haberleşme ağını da destekliyor olması kendi haberleşme ağını kurmayı hedefleyen şirketler için avantajlı hale gelmektedir.

eLTE-IoT Standardı

eLTE-IoT; 3GPP standartlarına uygun bir nesnelerin interneti haberleşme teknolojisidir. Bu teknolojisi ISM (Industrial Scientific & Medical/SBT – Sınai, bilimsel ve tıbbi cihaz bandı)) haberleşme frekans bandını kullanan ve düşük güç tüketimine sahip (Alıcı ve verici tarafında) geniş alan haberleşme teknolojisidir.

3GPP ve ETSI organizasyonları haberleşme teknolojileri ağlarının güvenlik, uyumluluk, dayanıklılık, geliştirilebilirlilik gibi alanlarda standartları belirleyen en bilinir ve güvenilir organizasyonlardır.

eLTE-IoT Frekans Bandı

863-870 MHz ISM bandını kullanmaktadır. Bu operatör bağımsız nesnelerin interneti haberleşme ağına sahip olmayı mümkün kılmakla birlikte Telekom operatörleri tarafından sağlanan gsm LTE gibi HARQ ve FEC mekanizmalarına sahiptir. Bu da ISM/SBT frekansını kullanan diğer uygulamalar ile çakışmasını engellemektedir. eLTE-IoT aynı zamanda LBT(Listen Before Talk) ve AFA(Adaptive Frequency Agility) mekanizmalarını da kullanarak frekansın daha verimli ve veri kaybı olmadan kullanılmasına olanak sağlamaktadır.

eLTE -IoT Band Genişliği ve Veri Hızı

IoT teknolojilerinde her cihazının buluttaki yazılıma bir veri göndermesi sebebi ile band genişliği kilit önem arz etmektedir. Ortalama 50 kHz band genişliği birçok IoT uygulaması için yeterli olacaktır. ISM/SBT yani lisanssız frekanslar bu genişliği sağlamaktadır. Veri hızlarının düşük olması sebebi ile hızın kritik öneme sahip olmadığı IoT uygulamaları için yeterli ve güvenilir bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.

LPWA Teknolojileri Karşılaştırma Tablosu

Özellikler/LPWA	eLTE-IoT	LoRA	NB-IoT	Sigfox
Standart	3GPP	LoRA Alliance	3GPP	ETSI
Frekans Bandı	ISM Bandı/Lisanssız	ISM Bandı/Lisanssız	Lisanslı Frekans	ISM Bandı/Lisanssız
Bandgenişliği	30-180 kHz	125-500 kHz	200 kHz	100 Hz
Modülasyon	FHSS	SS Chirp	QPSK	UNB/BPSK
Veri Hızı	10 kbps	290 bps – 50 kbps	250 kbps	100 bps
Kapsama	10 km	2-10 km	>15 km	>12 km
Kapasite	200k/cell	40K/cell	200k/cell	50k/cell
Çift Yönlü Veri İletimi	TDD,Çoklu Servis	Sınıf Bağımlı	Mevcut	Mevcut Değil
Mobilite	Sınırlı	Destekliyor	Sınırlı	Mevcut Değil
Güvenlik	AES 128	AES 128	AES 256	AES 128
Pil Ömrü	10 Yıl	10 Yıl	10 Yıl	10 Yıl
Günlük Mesaj Sayısı	Limitsiz	Limitsiz	Limitsiz	UL;140 Mesaj

Kaynaklar;

http://e.huawei.com/en/solutions/business-needs/wireless-private-network/broadband-access
https://www.lora-alliance.org/what-is-lora
https://www.gsma.com/iot/narrow-band-internet-of-things-nb-iot
https://www.sigfox.com/en/our-vision

IoT Haberleşme Teknolojileri

Okunma Süresi: 3 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Ocak 15, 2021 21:12Yorum yapın Kategori: LPWAN Etiketler: 5g, IoT, Lora, lpwan, NB-IoT, Nesnelerin İnterneti, Sigfox

Abone ol

Analysis Mason; 2017-2026 IoT Teknolojileri Yaygınlaşma Tahminleri raporunu yayınladı. Rapor; IoT Haberleşme Teknolojileri içerisinde NB-IoT gibi Telekom operatörleri destekli LPWAN teknolojilerini ön planda tutarken; 5G ve diğer LPWA teknolojileri arasında yaygınlaşma tahminlerine de yer vermektedir.

Dünya genelinde IoT, Nesnelerin İnterneti Bağlantı Sayıları Tahminleri
nesnelerin interneti nelerdir
nesnelerin interneti uygulamaları
nesnelerin interneti teknolojisi
nesnelerin interneti video
nesnelerin interneti nasıl çalışır
nesnelerin interneti konu anlatımı
nesnelerin interneti kısaca — Dünya Genelin IoT Bağlantı Sayıları

Raporda; Çin 1.1 Milyar bağlantı ile IoT pazarını domine edeceği ve NB-IoT’nin yaygınlaşmasının 2026 yılında zirve noktasına ulaşacağı ön görülmüş.

Rapor, aynı zamanda NB-IoT ve 5G teknolojilerinin ülkemizde yaygınlaşması hakkında da tahminlerde bulunmaktadır.

IoT Haberleşme Teknolojileri – LPWA

LPWA Bağlantılarının Artışı

5G Teknolojileri ile LPWA teknolojilerinin artış tahminleri; NB-IoT
nesnelerin interneti nelerdir
nesnelerin interneti uygulamaları
nesnelerin interneti teknolojisi
nesnelerin interneti video
nesnelerin interneti nasıl çalışır
nesnelerin interneti konu anlatımı
nesnelerin interneti kısaca — LPWAN Bağlantı Sayıları Tahmini

Rusya, LoRa haberleşme ağını kullanacağını yakın zamanda duyurmuştu. Ancak rapor; 2026 yılına gelindiğinde Rusya’da LoRa bağlantı sayısının toplam bağlantı sayısının %15’ini, Türkiye’de ise bu oranın %9 olacağını öngörmekte.

NB-IoT haberleşme teknolojisinin Rusya ve Türkiye’de IoT bağlantılarının %44 ve %40 olmak üzere domine etmesi beklenmektedir.

Halihazırda NB-IoT alanında Türk operatörleri arasında bir yarışın başladığını söyleyebiliriz. Turkcell, Ağustos 2017’de ticari NB-IoT haberleşme ağını duyurmuş ardından Vodafone TR’de hızlıca bu alanda uygulamalarına başlamıştır.

Ayrıca her iki operatör de IoT Lab’larında testlere ve iş ortağı ekosistemi oluşturmaya başlamış durumdalar.

Raporun detayına http://www.analysysmason.com/Research/Content/Regional-forecasts-/iot-worldwide-forecast-rdme0/ adresinden ulaşabilirsiniz.

Rapordaki darband nesnelerin interneti haberleşmesinin yaygınlaşmasını ile ilgili tahminlerin gerçekleşmesi için Lisanssız Frekansları kullanan LPWA teknolojileri ile tamamen lisanslı ve telekom operatörleri tarafından hizmete sunulan darband nesnelerin interneti haberleşmesinin aynı şartlarda ticari modele oturtulması gerekmektedir.

Bununla ilgili olarak da BTK’nın yakın tarihte yayımladığı “5G ve Dikey Sektörler” raporu, bu alandaki potansiyele ve Türkiye’de yapılabileceklere dair önemli ipuçları içermektedir.

Örneğin, BTK ‘nın raporunda LoRa ve Sigfox’tan bahsedilmezken NB-IoT’nin tanımı yapılmış durumdadır.

Telekom Operatörleri ve iş ortakları ile darband nesnelerin interneti haberleşmesi uygulamalarının gün geçtikçe test edildiği de bilinen bir gerçektir.

Şu ana kadar Sayaç Okuma testleri yapılmış olup yakın zamanda farklı dikeylerde de testlerin gerçekleşeceğini şimdiden söyleyebiliriz.

Bu testler ile darband nesnelerin interneti haberleşmesinin kapsama, veri iletim kapasitesi gibi alanlarda bilgi birikimi oluşturulurken düşük pil tüketimi ile daha önce denenmemiş testlerin de gerçekleşmesi ile birlikte sektörde yeni uygulamaların oluşması beklenmektedir.

BTK’nın raporunu özetlediğimiz 5G Ve Dikey Sektörler yazımızı da incelemenizi öneririm.

NB-IoT İle OSOS

Okunma Süresi: 3 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 9, 2020 09:21Yorum yapın Kategori: LPWAN Etiketler: akıllı şebekeler, lpwan, NB-IoT, osos

Abone ol

LPWAN ile OSOS yazımızda LPWAN teknolojilerinin kullanılarak OSOS çözümleri geliştirilmesinden bahsetmiştik. LPWAN teknolojilerinin en bilinen 3 haberleşme teknolojisini OSOS özelinde inceleyerek avantajlı ve dezavantajlı yanlarından kısaca bahsedelim. NB-IoT ile OSOS çözümü uygulanması, M2M çözümüne benzerliğinden dolayı, en kolay LPWAN ile OSOS çözümüdür.

NB-IoT ile OSOS Çözümü

NB-IoT Telekom operatörlerinin sorumluluğunda olan 3GPP standartlarına uygun bir düşük güç küçük veri dar bant haberleşme teknolojisidir.

M2M teknolojisine yapı olarak çok benzemekle birlikte bina içi kapsaması ve uzak mesafelere veri iletimi görece daha iyidir. Maliyetler açısından diğer LPWAN teknolojileri ile rekabetçi olması ve tek bir frekans bandına daha çok müşteri/uç nokta ile veri alışverişi sağlayabiliyor olmasından dolayı M2M görece daha uygun olması beklenmektedir.

RS-485 ile sayaç bağlantısı yapılmasının ardından NB-IoT modülüne sahip bir modem(gateway) ile hazır haberleşme ağına direkt bağlantı yapılabilir. Görece yeni bir haberleşeme teknolojisi olması ve henüz resmi bir yönetmeliğin yayınlanmamış olması sebebi ile NB-IoT ile OSOS okuma çözümler şu aşamada pilot projelerden öteye geçememektedir.

Su alanında yapılmış testlerden biri de Türk Telekom’un Baylan ile Buski’de gerçekleştirdikleri pilot projedir. Bağlantıyı inceleyebilirsiniz. Ancak telekom operatörlerinin NB-IoT hizmetini vermeye başlamaları ile bu örneklerin giderek artması söz konusudur. Bununla birlikte NB-IoT haberleşme teknolojisinin yaygınlaşması uygulanacak vergi yönetmeliğine de bağlıdır. Çok düşük ya da hiç vergi alınmaması Nesnelerin İnterneti uygulamalarının yaygınlaşmasını hızlandırarak alt toplamda sağlanacak faydayı artıracaktır.

NB-IoT Analizi

NB-IoT’yi güçlü kılan özellikler;

Telekom Operatörleri tarafından sağlanıyor olması(7/24 Erişim)
Siber Güvenlik hizmet sağlayıcı operatör sorumluluğunda
Çok Hızlı ülke genelinde kapsama alanının oluşması
Uyumlu SimKartı’ınız olması NB-IoT’den faydalanmanız için yeterli

NB-IoT’yi zayıf kılan özellikler;

Operatör Bağımlılığı
Görece yeni bir teknoloji olduğu için modül fiyatları şimdilik diğer LPWAN teknolojilerine oranla daha pahalı
Henüz Roaming anlaşmalarının bulunmaması
LTE üzerinden hizmet verildiğinden ilgili telekom operatörünün LTE kapsamasına ve yaygınlığına bağlıdır.
Yıllık yenilenen vergiler (* BTK, henüz LPWAN vergileri için resmi bir yönetmeliği bulunmamaktadır.)

Yazılarımız;

2- LoRAWAN ile OSOS

3- Sigfox ile OSOS olmak üzere devam edecektir.

Kaynak; https://resources.altium.com/pcb-design-blog/the-pros-and-cons-of-different-lpwan-networks-for-your-iot-application

LPWAN İle OSOS

Okunma Süresi: 3 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 9, 2020 09:28Yorum yapın Kategori: LPWAN Etiketler: akıllı şebekeler, enerji izleme, haberleşme teknolojileri, Lora, lpwan, NB-IoT, osos, Sigfox

Abone ol

LPWAN ile OSOS çözümlerinden bahsetmeden önce; Lpwan teknolojilerinden LPWAN Nedir? Yazımızda kısaca bahsetmiştik. LPWAN teknolojileri arasındaki benzerlik ve farklılıkları değerlendirerek OSOS’ta kullanılması adına incelememizi paylaşacağım. Öncelikle OSOS Nedir? Yazımızı okumanız gerekmektedir.

EPDK’nın OSOS tanımı; ‘Otomatik sayaç okuma sistemi (OSOS): Sayaç verilerinin otomatik olarak uzaktan okunabilmesi, verilerin merkezi bir sisteme aktarılması, doğrulanması, eksik verilerin doldurulması, verilerin saklanması ve ilgili taraflara istenilen formatta sunulması amacıyla, TEİAŞ ve dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından kurulacak olan ve gerekli yazılım, donanım ve iletişim altyapısını kapsayan sistemi,’

2017 yılı Aralık ayı Elektrik Piyasası Raporuna göre abone dağılımları;

Tüketici Türü	2017 Aralık
Adet	Pay(%)
Aydınlatma	339.668	0,799
Mesken	34.607.625	81,401
Sanayi	62.183	0,146
Tarımsal Sulama	626.105	1,473
Ticarethane	6.879.255	16,181
Genel Toplam	42.514.836	100

Bugüne kadar verilere bakıldığında 500 K sayaç OSOS ile okunmaktadır. Bu sayılar EPDK’nın zorunlu kıldığı minimum oran ile her yıl artmaktadır. Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri için en önemli bileşen ve aynı zamanda yaygınlaşmamasının önündeki en büyük engel haberleşme teknolojileri ve maliyetleridir.

OSOS Haberleşme Sistem Bileşenleri

Sayaçların çoğu RS-485 çıkışına sahiptir. RS-485 ile Enerji İzleme yazımızı okuyabilirsiniz. RS-485 ile bağlantı kurabilecek modemlerin aslında bulut yazılıma hangi haberleşme teknolojisi ile çıktığı teknik olarak bir engel teşkil etmemektedir. Ancak işletme maliyetleri açısından belirleyici unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

ZTE, osos,elektrik sayacı
osos modem
osos sistemi
osos sistemi nasıl çalışır
osos elektrik — OSOS Haberleşme Metodolojisi

Görüldüğü üzere sayaçlar ile haberleşmenin birçok yolu bulunmaktadır. Bu yolların seçimi kullanılacak teknolojinin olgunluk seviyesine bağlı olduğu gibi uygulanacak sahanın kapsama, esneklik gibi koşullarına da bağlıdır. Günümüzde daha ucuz maliyetlerle daha geniş alanda sayaç haberleşmesi sağlayabilecek haberleşme teknolojileri LPWAN olarak karşımıza çıkmaktadır.

LPWAN İle OSOS Haberleşme Teknolojileri

osos modem osos sistemi osos sistemi nasıl çalışır osos elektrik
NB-IoT
Lora
Sigfox — LPWAN Teknolojileri Karşılaştırma

Elektrik dağıtım şirketlerinin farklı akıllı şebeke sistemleri için haberleşme teknolojileri seçerken, ilk önceliği ilgili teknolojinin getirdiği operasyonel maliyetleri düşürmektir.

Ancak dağıtım şirketlerinin haberleşme çözümleri ile ilgili uzun vadeli planlamalar yapması ve hayata geçirmesinin önünde önemli mevzuat engelleri de mevcuttur. Mevcut düzenlemeler, dağıtım şirketlerinin kendi haberleşme altyapılarını tesis etmesini kolaylaştırıcı ve destekleyici bir etkiye sahip olmaktan bugün itibariyle uzaktır.

Tak-Çalıştır Akıllı Aydınlatma

Okunma Süresi: 3 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 9, 2020 10:12Yorum yapın Kategori: Haberler Etiketler: akıllı aydınlatma, gsma, IoT, Lora, lpwan, mwc, NB-IoT, Nesnelerin İnterneti, Sigfox, ubicell

Abone ol

Akıllı Aydınlatma Geleceği; Nesnelerin İnterneti(IoT) platform sağlayıcısı Ubicquia, Ubicell olarak isimlendirdikleri ve MWC 2018 de lansmanını yapmayı planladıkları Akıllı Şehirler için Akıllı Aydınlatma Modülü geliştirdi. Bu modülün dünya genelinde 300 milyondan fazla lamba ile uyumlu olduğu belirtiliyor.

Global LTE ve NB-LTE (dar bant) özelinde Cat-1, Cat-M1 ve Cat-NB1 iletişim modüllerini barındırıyor. Ubicell, 26 Şubat-1 Mart tarihleri arasında Barselona’daki Mobile World Congress’de sergilenecek.

akıllı aydınlatma sistemleri
akıllı aydınlatma anahtarı
akıllı aydınlatma nedir
akıllı aydınlatma sistemleri nedir
akıllı aydınlatma ikea
akıllı aydınlatma direkleri
akıllı aydınlatma pazarı
akıllı aydınlatma sensör
akıllı aydınlatma san tez
akıllı wifi aydınlatma anahtarı
akıllı bahçe aydınlatma
philips hue akıllı ev aydınlatma sistemi
akıllı wi-fi aydınlatma anahtarı
huawei akıllı aydınlatma
ikea akıllı aydınlatma
akıllı led aydınlatma
smart led aydınlatma
smart led aydinlatma ve enerji teknolojileri san. tic. ltd. şti
smart led aydınlatma tuzla
smart led aydinlatma ve enerjteknoloj ler sanayve t car
smart led aydinlatma ve enerji teknoloji san. ve tic. ltd. sti
smart led aydinlatma ve enerji teknolojileri sanayi ve ticaret limited şirketi
smart led aydinlatma ve enerji
philips hue akıllı aydınlatma nedir
akıllı sokak aydınlatma
akıllı şehir aydınlatma
akıllı telefon aydınlatma
vestel akıllı aydınlatma
akıllı yol aydınlatması — Akıllı Aydınlatma Geleceği – Tak-Çalıştır Akıllı Aydınlatma

Ubicell, standart sokak lambası fotosellerinin yerini alması tasarlanmış tak-çalıştır bir modül ve IoT modeminden oluşmaktadır.

Akıllı şehir ve genişbant hizmetleri sunan operatörler, belediyeler, kamu hizmetleri ve aydınlatma üreticileri için modüler ve uygun maliyetli bir platform. Dünya genelinde 300 milyondan fazla sokak lambası ile uyumlu.

Enerji tasarrufuna ek olarak, elektrik şebekesinin kalitesi, sokak aydınlatması kesintileri, mobil şebekenin sinyal gücü ve hatta doğal hava koşullarının bir sokak direğine yapabileceği etkiler hakkında gerçek zamanlı veriler sağlayabileceği belirtiliyor.

Akıllı Aydınlatma Geleceği

Beş Adımda; Akıllı Aydınlatma yazımızda da belirtiğimiz üzere Akıllı Aydınlatma teknik olarak çok basit bileşenlerden oluşmakta olup faydası en yüksek Akıllı Şehirler çözümüdür.

Akıllı Aydınlatma Teknik Bileşenleri yazımızı incelemenizin ardından çok az bileşene sahip olduğunu görecekseniz.

Ülkemizde de Akıllı Şehirler uygulamaları olarak en çok Akıllı Aydınlatma uygulamalarının yapıldığını göz önünde bulundurursak bu alanda çözüm sunan yerli şirketlerimizin Ubicell, ürününe benzer ürünler çıkarması gerektiği kanaatindeyim.

Akıllı Aydınlatma Haberleşme Teknolojileri

Akıllı Aydınlatma dönüşümü birçok haberleşme teknolojisi ile sağlanabilir. PLC, RF-Mesh, LPWAN vs. ancak bu haberleşme teknolojisi seçimi şu an biraz da akıllı şehirler için akıllı aydınlatma çözümü üreten firmalara bırakılmış gibi. Oysa ki LPWAN ile bu dönüşüm çok daha hızlı gerçekleşebilir.

LPWAN teknolojilerinin Telekom operatörleri tarafından bu tip firmaların ürünlerini hazır etmeleri için altyapı desteği vermeleri gerekmektedir. Hali hazırda mevcut bir kapsama alanı varken yeniden bir kapsama alanı oluşturmanın işletme ve sürdürebilirlik açısından zorlu olacağını düşünüyorum.

2022 yılına 140 Milyondan fazla bağlı cihazın olacağı tahmin ediliyor( Kaynak) ancak bu adetlere ulaşılmasında en büyük engelin de haberleşme ağı olduğu öne sürülüyor. Bu sebeple ülkemiz operatörlerinin NB-IoT’yi , Sigfox, LoRa gibi haberleşme çözümü sağlayıcılarının da kapsama alanlarını hazır etmeleri gerekmektedir.

Ubicell Kaynak

LPWAN Nedir?

Okunma Süresi: 4 Dakika Yazar: Sertaç Şamioğlu Güncelleme: Şubat 9, 2020 10:25Yorum yapın Kategori: Köşe Taşı İçeriklerimiz, LPWAN Etiketler: dar bant, haberleşme teknolojileri, Lora, low power, lpwan, lpwan nedir, NB-IoT, Nesnelerin İnterneti, Sigfox, wide area

Abone ol

LPWAN İhtiyacı

Nesnelerin İnterneti (IoT) kavramının günden günde sık kullanılması ve bu alanda çalışan, üreten firmalarının sayısının hızlıca artması haberleşme problemlerini de beraberinde getirmektedir. Bir diğer konu ise nesnelerin interneti alanında her arzın kendi talebini yaratması, LPWAN.

Bugün aklımıza dahi gelmeyen birçok uygulama ve takip çözümleri bir firmanın ya da girişimcinin bu çözümü üretmesiyle ihtiyacımız haline gelmekte…

Nesnelerin İnterneti uygulamalarının yaygınlaşmasının önündeki engel geniş bant haberleşmenin maliyeti ve yüksek güç tüketimi midir?

Son zamanlarda ülkemiz operatörlerinin de gündeminde olan LPWAN (Düşük Güç Geniş Alan Haberleşme Ağı) nedir?

Her teknoloji çözümünde olduğu gibi bu alanda da karşımıza birden fazla çözüm ve çözüm sağlayıcısı çıkmaktadır. Doğru tercih müşteri (proje sahibi) nin yetkinlik ve uygulamasında saklı. Örneğin; güvenliği yüksek önem arz eden bir uygulamanızı lisanssız frekans üzerinden haberleştirmek ister miydiniz? Lisansız Frekanslar ve barındırdıkları tehlikeleri; Lisanssız Nesnelerin İnterneti Mi, ASLA…Peki Neden? adlı yazımızdan bulabilirsiniz.

LPWAN (Düşük Güç Geniş Alan Haberleşme Ağı) Nedir?

Düşük güç tüketimi ile küçük verileri geniş alanlardaki uç cihazlar ile haberleşmesini sağlayan kablosuz haberleşme çözümüdür. Bu çözümün operatör bağımlı haberleşme çözümlere alternatif olma ve yüksek enerji tüketimi sebebi ile hayata geçirilememiş projeler için geliştirildiğini düşünüyorum.

LPWAN, seçilecek teknolojiye bağlı olarak 10-1.000 byte veriyi 200 Kbps hız limiti ile 2-1.000 km mesafeye gönderebilir. Bu alanda GSM teknolojilerine nazaran çok daha fazla uç cihazı aynı anda destekleyebilmektedir.

Bu alanda öne çıkan haberleşme çözümleri;

1-Narrowband IoT (Dar Bant Nesnelerin İnterneti Haberleşmesi) ve LTE-M

2-LoRA

3-Sigfox

4-eLTE-IoT (08/04/2018-Ekleme)

Narrowband IoT (NB-IoT)

Bu teknolojinin en önemli özelliği Telekom operatörleri tarafından sağlanıyor olması.

Narrowband-IoT (NB-IoT) ve LTE-M haberleşmesinin ikisi de 3GPP standartlarına bağlı olup lisanslı frekans üzerinden haberleşme olanağı sağlamaktadır. Mevcut GSM teknolojisine çok benzer özellikler taşımaktadır. Operatör kendi baz istasyonlarına NB-IoT donanım ve yazılımları güncelleyerek bu hizmeti verebilmektedir. Kısacası Nb-IoT; LTE üzerinden çalışmaktadır.

LTE-M; CAT-M1 olarak da bilinir. NB-IoT’den ve geri kalan tüm LPWAN teknolojilerinden çok daha büyük bir bant genişliği sunmaktadır.

Orange ve SK Telecom; lisanslı ve lisanssız frekanslar ile LPWAN teknolojileri sunmaktadır.

LPWA Haberleşme Teknolojileri Karşılaştırma Tablosu

NB-IoT	LoRa	Sigfox	M2M
Standart	3GPP	N/A	Private	3GPP
Spektrum	Lisanslı – LTE	Lisanssız < 1 GHz	Lisanssız < 868 MHz	Lisanslı – GSM band
Mesafe	< 35 km	< 15 km	<10km – Kentsel alan	< 35 km
<50km – Kırsal alan
Max.veri oranı	UL: 204,8 kbps	37,5 kbps	UL: 100 bps	< 500 kbps
DL: 234,7 kbps	DL: 600 bps
Max.mesaj oranı	Limitsiz	50K (baz istasyonu)	50K (baz istasyonu) 140 (cihaz)	Limitsiz
Enerji Tüketim	Düşük	Düşük – Orta	Düşük	Yüksek

LPWAN IoT haberleşme teknolojisi olarak bilinmektedir. IoT Haberleşme Teknolojileri sahada sensörlerin daha hızlı yayılmasını sağlayacak ve batarya ömürlerini uzatacak şekilde tasarlanmıştır. Aynı zamanda tak-çalıştır özelliği de kazandıracağına inanılmaktadır. Tüm bu avantajlarının yanında haberleşme giderlerini de azaltacağı ön görülmektedir.

LPWAN haberleşmesi genel olarak loRA olarak algılansa da NB-IoT, Sigfox gibi bir çok haberleşme teknolojisi bu başlık altında toplanmaktadır. Dar Bant Haberleşme Teknolojilerini genel olarak iki başlıkta toplayabiliriz. 3GPP standartlarına göre dizayn edilenler ve diğerleri olarak.

3GPP Standartlarına uygun olanlar;

Diğerleri;

Kaynaklar;

1- http://internetofthingsagenda.techtarget.com/definition/LPWAN-low-power-wide-area-network

Sudan Sebepler

Okunma Süresi: 11 Dakika Yazar: Gokhan Yanmaz Güncelleme: Şubat 9, 2020 10:512 Yorum Kategori: Nesnelerin İnterneti Etiketler: kayıp-kaçak, NB-IoT, su, tüik

Abone ol

Su İsrafı – Suyun değerini bilmek

Su yaşamın en önemli kaynaklarından birisidir. Ne yazık ki değişen iklim şartları, dikkatsizce kullanım ve tüketme alışkanlıklarımız bu kaynağı kirletmekte ve yok etmektedir.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafi alanın çölleşme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu pek çok kaynak, haber ve makaleden okuyabiliriz. Değişik önlemler sıralanırken, önlemleri uygulamakta, denetlemekte ve sahiplenmekte kimi zaman zorlanmaktayız.

Kullanılmayan su miktarı %50 den fazla

25-26 Mayıs 2017 tarihinde yapılan 3. Su Kayıp-Kaçak Forumunda Orman ve Su İşleri Bakanı Sn. Veysel Eroğlu, Kayıp/ Kaçak suyun resmi rakamların her ne kadar %35-%40 ifade etse de, gerçek rakamın %50-%55 seviyelerinde olduğunu ifade etmiştir. %50 ve üzeri….!!!!

Önlem olarak ise şebekelerin yenilenmesi ve israfın önüne geçmekte olduğunu pek çok kere belirtilmiştir. Peki, şebekenin neresini ve ne kadarını yenilemeli? Doğru ve en etkin nokta neresi? En çok kayıp nerelerde yaşanmaktadır? İsrafı nasıl önleyeceğiz?

Aslında bunun ipuçları Belediyelerin yıllık veya iki yılda bir açıkladıkları faaliyet raporları net bir şekilde görebilmekteyiz. Diğer bir bilgi kaynağı ise TÜİK in yıllar ve illere göre paylaştığı ve internetten herkes tarafından kolayca okunabilen su istatistiklerini de sıralayabiliriz.

TÜİK verileri

Resmi rakamlara göre 2016 yılı itibarıyla kullanılan toplam su miktarı 5,3 milyar m³ dür. Toplam suyun 3,4 milyar m³ lük kısmı arıtılmakta ve hizmete sunulmaktadır.

Kişi başına Türkiye genelinde kullanılan su yıllık 217 litredir. Üç büyük İl için ise değerler aşağıdaki gibidir;

İstanbul 189 lt
İzmir 173 lt
Ankara 227 lt

Su kaynaklarımız bakımından ise, yarıya yakını açık hava Barajlar (%44,8), Kuyular (%26,8), Doğal Kaynaklar (%17,1), Akarsular (%9,5), kalanı Göl, Gölet v.b. den olmaktadır.

Gelelim hizmet alınan ve alınamayan suyun bedeline. Gene 2016 itibarıyla TÜİK verilerine göre 5,3 milyar m³ suyun sadece 3,73 milyar m³ lük kısmı fatura edilmiştir (resmi kayıp %35). KDV hariç ödenen rakam ise 14,22 milyar TL, abone sayısı da 27,5 milyon olarak ifade edilmektedir.

Gelir Getirmeyen Su (Non-Revenue Water – NRW) miktarı ise 5 Milyar TL seviyelerinde. Sade Vatandaşın anlayacağı bir dille, abone başına yıllık 182 TL sokağa atılmaktadır veya cebimizden çıkmaktadır.

2016 yılında bütçe açığı 29,3 Milyar TL olduğunu düşünürsek, %17 lik kısmı parası alınamayan sudan kaynaklandığını (resmi rakamlara göre) görebiliriz.

Acaba bu kayıp nerede ve illere göre nasıl bir değerde kalmaktadır?

Bazı illerin kayıp-kaçak değerleri

Belediyelerimizin faaliyet raporları ve TÜİK verilerinden yola çıkarak bazı illeri paylaşmak isterim. Sağlam veri bulabildiğim Ankara, Bursa, Gaziantep, İstanbul ve İzmir illerindeki 2015 de kesinleşen kayıp-kaçak değerlerini aşağıda sıralanmıştır;

Ankara %22
Bursa %26
Gaziantep %32
İstanbul %25
İzmir %32

Her 5 ilimizde değişik iyileştirme çalışmaları yapılmakta, ancak bunlar yıllık %1 – %2 lik bir düşüş veya artışın önüne geçememektedir. Pek çok teknoloji uygulamayla kayıp-kaçağın önüne geçilmeye çalışılıyor ki en yaygını SCADA kullanımıdır.

Yanlış bir adım olmamakla beraber, kullanılan SCADA uygulamaları öngörü ve ön analiz gibi modülleri veya uygulamaları desteklemediğinden veya yetersiz veri girişi sağlandığından tam umulan avantajı ne yazık ki veremiyor.

Bazı illerde değişik tipte sensörlerle denemelerin devam ettiği, ancak henüz tüm şebekeye yaygınlaştırılmadığı da belirtilmelidir.

Kayıpların 10 yıl öncesine göre çok daha iyi noktada olduğunu da unutulmamalıdır.

Kayıp-kaçak nerede oluyor?

Sanırım bu soruya herkes önce SAYAÇ der, ki bu sorunun sadece küçük bir kısmıdır.

Gelin size önce musluğu her açtığımızda olan akışı çok basitleştirilmiş olarak aktarayım. Aşırı basit anlatırsam, Su İdarelerin Yetkilileri, Su ve Çevre Mühendisleri lütfen beni bağışlasın.

Sıradan bir sabah…

Selçuk sabah kalkıp işe gitmeden önce musluğunu açıp elini yüzünü yıkar. Musluk açıldığında, binasında varsa önce bina su deposundan bu su hidrofor vasıtasıyla pompalanmaktadır. Su deposunda azalan su belirli bir seviye altına inince, su şebekesinden su ister ve depo seviyesi normale dönene kadar su alır.

Ayşe teyzemiz, Mehmet amca, Fatma hala v.b. aynı anda musluğu açınca ne olur? Şebekede yeterince su miktarı varsa musluktan su akar, yetersiz veya azalan miktar olunca ise su şebekesi ilgili miktarı pompalar ve borular yardımıyla suyu şehirde, köyde v.b. su kaynaklarından tüketim noktasına kadar iletmektedir.

Zaten sorunlar burada başlar. Su şebekesi yıllar önce kurulmuş ve pek çok kentin nüfusu makul seviyelerdeyken hizmet veriyordu. Su miktarı nüfus artışına cevap veremeyince, su şebekesi sorunlar ve zorunlu durumlar olmadıkça değişmedi, genel olarak basılacak su miktarını arttırmak için pompalarımız değiştirilmiş, kaynaklar arttırılmış ve çeşitlendirilmiştir. Pompa yeni, şebeke eski olunca, malzemenin de yaşlanması eklenince, belirli yerlerde sızıntı, çatlamalar v.b. kaçaklar oluşmaktadır. Pompalar çalıştıkları her seferinde artan su basıncı, boru hattında titreşimlere ve belirli bir süre sonra da boru hatlarına zarar vermekte, dayanamayan noktalarda sızıntı ve arızaların yaşanması kaçınılmaz olmaktadır.

Kayıp-Kaçak noktaları

Hemen başta belirttiğim gibi SAYAÇ olayı küçük bir kısmıdır. Gelin size İSKİ (İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmeleri) tarafından 2015 yılı itibarıyla Web sayfasında yayınlanan resmi rakamları paylaşayım.

Kayıp-Kaçak toplam % 25 dir (242 milyon m³/ 830 Milyon TL). Bunun %0,99 kısmı ölçülen, ancak fatura edilmemektedir. Kalan %24 lük kısım için ise sayaç v.b. için idari kayıplar SADECE %2, kalan %22 lik kısım ise %0,80 depolar ve istasyonlarda; %21,2 ve üzeri kısmı ise isale (iletim) ve dağıtım hatlarında, yani su dağıtım şebekesinde yaşanmaktadır. Özetle borularda çatlama, kırıklar, bağlantı noktaları v.b. esas kaybın nedenleridir.

Benzeri bir durum diğer şehirler için geçerli olacağını tahmin ediyorum. Kaybın %85-%90 boru hattından kaynaklı olmaktadır.

Su İsrafı için Kayıp-Kaçak Tespiti

Şimdi okuyucularımız, idari bunları nasıl bulamıyor diye sorabilir. Ne yazık ki bu o kadar da kolay değil. Öncelikle pek çok şehirde var olan ve belgelenebilen şebeke varlıkları ile mesafeleri birbirinden farklı olduğu görünmektedir. Yani VARLIĞIN tam değerini bilinemiyor. Pek çok nedenleri olabilir, ancak şebekenin yaşı ve geçtiği güzergahı kimi zaman tam tamına bulmak kolay değildir, bilenler ise çoktan emekli olmuş ve bilgilerini ise belgeleyemeden kurumdan ayrılmıştır.

Geçtiğimiz yıllarda yeni özelleşmeler başında bir elektrik dağıtım şirketi, bir kablonun toprak altına girişini ve çıkışını bilmekle beraber mesafesini tam kestiremiyordu. 2 km lik tahmin edilen kablonun aslında 5 km den uzun olduğu değişik ölçüm yöntemleriyle ortaya çıkmıştır. Benzeri durumlar diğer kamu hizmet sistemlerinde de görebiliyoruz.

Su İsrafı için Su hattında kayıp kaçakları tespiti için uluslararası örneklerinden yola çıkarak, temelde iki yöntem görülebilir. İlki şebeke suyunu keserek, “Gaz”lı tespit (zararsız ve tatsız Helyum gazı kullanılır) diğeri ise şebeke kesmeksizin “Akustik” yöntemle yapılmaktadır. Basınç izleme v.b. değişik yöntemlerinde olduğunu belirtmeliyim. Tahmin edeceğiniz üzere en yaygını şebeke suyunu kesmeden yapılan ve boru hattının seslerini dinlemeye yarayan, kimi sensörlerle yapılan uygulama Akustik yöntemdir.

Gazlı yöntem aslında çok basittir. Su olmayan boru hattına bir gaz basılır ve bu gaz izlenerek, nerede kaçak, kırık, sızıntı v.b. olacağı görülmektedir. Su kesme zorunluluğu nedeniyle pek kullanılmak istenmez.

Akustik yöntem boru hattını dinleyerek, normal akış sesi olması gereken yerde ortaya çıkan ses bozulmaları dinler ve sorunun yaklaşık olarak nerelerde olduğunu bulmaktadır. Hata payı oldukça düşüktür ve noktasal tamirat veya boru hattı değişimi yapılabilir. Tabi borunun yer altında bulunacağı derinliği de önlemlidir.

Yöntemin anlatılması kolay olmakla beraber uygulanabilmesi için değişik noktalardan şebekenin SESİ dinlenmesi gerektiğini de unutulmamalıdır. Bu tarz noktalar yangın söndürme hidratları veya su çıkışını ayarlamak için sokaklarda var olan noktalardan yapılmalıdır.

Kaybın %20 ve üstü değerlerde olduğu düşünürsek, dağıtım şebekelerinde rastgele veya şikayet üzerine inceleme yerine, devamlı saha incelemesi yapılarak ciddi önlemler geliştirilebilir.

Tek sorun kayıp-kaçak mı?

Su İsrafı aslında kayıp-kaçak rakamsal olarak çok net bir değer olmakla beraber, su kaynaklarımız bakımdan ne yazık ki tek sorun kaynağı değildir.

Birkaç hafta öncesi Tuzla da yaşanan olayı tüm Türkiye hatırlayacaktır. İstanbul da yaşanması nedeniyle ciddi ses getirdi. Peki ya diğerleri? Kaçımız 2016 yılında Kahramanmaraş ta 15.000 kişinin hastanelere başvurduğu ve içlerinden 4.000 gerçekten de içme suyundan zehirlendiğini hatırlıyoruz? Antalya da 50 öğrenci gene içme suyundan kaynaklı nedenlerle sorun yaşadığı v.b. örnekleri çoğaltabiliriz.

Yazımın ilk bölümlerinde su kaynaklarını sıraladığımda, kaynakların yarısından fazlası açık hava ve insanların kolayca erişimine açık barajlar, akarsular v.b. den geldiğini belirtmiştim. Açık havada yani insan müdahalesine açık olması nedeniyle, ne yazık ki kolayca kirletilebilir ve insan sağlığını tehdit etme potansiyeli vardır.

Ne yazık ki su kaynakları haftanın 7 günü, 24 saat boyunca incelenmemektedir. Bu sadece Türkiye de değil, pek çok ülkede aynı durumdadır. Su idareleri belirli bir döngü içinde içme sularından alınan örnekleri, yetkili analiz merkezleri tarafından incelemekte ve web sayfalarından paylaşmaktadır. Genelde bunlar aylık döngüler halinde yapılır. Peki ya ölçümler yapıldıktan, örnekler alındıktan sonra bir sorun veya bir zehirlenme girişimi oluşursa? Bu tip durumlarda ancak vatandaşlar şikayette bulunursa veya hastanelik olaylar ortaya çıkarsa bilgimiz oluyor. Ki çoğu zamanda bu geç kalındığı anlamına gelmektedir.

Suyun kalitesini kaynağında devamlı olarak ölçülmeli ve en ufak bir farklılaşması durumunda zaman kaybetmeden müdahalesi gerekmektedir.

Nesnelerin İnterneti (IoT), sihirli bir değnek mi?

Su İsrafı için Sihir mi değil mi bilemem, ancak yukarıda anlatmaya çalıştığım boru hatlarında yaşanacak kayıpların ve zehirlenmelerini erken aşamasında, verimli ve etkin tespiti için Nesnelerin İnterneti / IoT değişik için yaklaşım sunmaktadır.

Ucuz maliyetli ve uzun ömürlü çalışma sağlaması nedeniyle 7×24 çalışabilirliği ve kolayca uygulanır, ciddi bir katma değer sağlamaktadır.

Boru hatlarının yakınlarına, istasyon ve depolarda, pompa istasyonlarına, boru hattının içine bile uygulanabilecek tipte sensörler kullanarak, boru hattının arıza noktaları tespit edilebilir. Bunu drone desteğiyle de daha da geliştirebiliriz.

Su kaynaklarında ise suya batırılmış şekilde kullanılacak sensörler sadece suyu seviyesini değil, aynı zamanda devamlı su kalitesi hakkında bilgi verecek ve değeri ölçülemeyen insan ve canlı hayatını korumak için yardımcı olacaktır.

İzlenmesi için kullanılacak haberleşme teknolojisinin önemli olduğunu eklemem gerek.

Su İsrafı ; Hayat rakamsal bir değer ile ölçülemez!

Su İsrafı Elbette burada dikkat edilmesi gereken konu başlıklarından birisi de hangi teknoloji ve çözümün doğru olacağı, maliyetlerinin nasıl karşılanacağı v.b. sorular gündeme gelebilir, ancak şu sorulara da hepimiz kolayca cevap verebiliriz:

Su kaynaklarını daha ne kadar süreyle, alışılagelmiş yöntemlerle ve devamlı izleme olmaksızın koruyabiliriz?
Kayıp-kaçakları en etkin ve hızlı şekilde nasıl önüne geçilebilir?
Boru hattında çıplak gözle görülemeyen sızıntı noktalarını nasıl bulacağız?
Yaşam kaynaklarımızın %20 sinin akıp gitmesine seyirci kalmaya devam mı edeceğiz?

Yaşamı ve hayata önem veriyorsak, sadece musluklardan akan suyu idareli kullanmak yetmez, bize gelmeden önceki noktalarda da korunmalı ve önlemler alınmalıdır.

Gökhan Yanmaz

Ocak 2018

Lisanssız Nesnelerin İnterneti mi, ASLA…Peki neden?

Okunma Süresi: 8 Dakika Yazar: Gokhan Yanmaz Güncelleme: Şubat 9, 2020 11:06Yorum yapın Kategori: LPWAN Etiketler: IoT, Lisanssız Nesnelerin İnterneti, Lora, Lpwa karşılaştırma, NB-IoT, Nesnelerin insterneti, Sigfox

Abone ol

Pek çoğumuz nesnelerin interneti geleceğimizi nasıl şekillendireceğini duymuş, okumuş veya üzerinde çalışmış veya çalışmaya denemiştir.

Nesnelerin internetinin geleceğimizi üzerindeki etkisinden önce sahadaki verilerin elde edilmesi üzerine tarafsız pek az konuşmalar veya yazılar bulunuyor. Çoğu şu ya da bu konuyu, çözümü veya ürünü öne çıkartmaya çalışmaktadır.

Uzun bir süredir, hibrit, karma veya çok çözümlü altyapılar hakkındaki görüşlerimi belirtmekteyim. Özellikle nesnelerin interneti tam bu konuya da odaklanmaktadır. Bu konuyu biraz daha uygulamaya yönelik ve tarafsız bir bakışla görüşümü size sunmak isterim.

Nesnelerin interneti (IOT veya Nİ) nedir?

En basit ifadeyle, enerji verildikten sonra kendi kendine çalışmaya başlayan ve haberleşebilen küçük boyuttaki nesne olarak da anlayabilirsiniz. Özellikle burada kendi kendine çalışmaya başlaması ve haberleşmesi önemlidir. Kendi kendine çalışması, ön yapılanma gereksinimi olmadan hemen çalışması, nesnelerin internetinin en önemli özelliğidir.

Bugün sahaya bir modem kurulmasından sonra mobil durumda SIM kartı, RF vericisi v.b. merkezi donanıma ulaşabilmek için yetkilendirme, sinyal gücü kontrolü, gerekmesi halinde antenin gücünün arttırılması, APN veya VPN içine alınması v.b. gereklilikler nedeniyle sahada teknoloji bilgiye sahip iş gücü kullanımı gerekmektedir. Nesnelerin interneti özellikli cihazlarda bu ya alışılagelmiş bir baz istasyonu üzerinden veya bir toparlayıcı cihaz üzerinden sisteme dahil edilir.

Kendi kendine çalışması ise, içindeki batarya ile enerjilendirilmektedir. Batarya sayesinde enerji kaynağı bağlantısı gerekmediğinden montajı ve devreye alınması çok basitleşmektedir. Bazı uygulamalarda minyatür güneş paneli de kullanılmaktadır.

Bu iki konu başlığını biraz daha açmak isterim.

Nİ/IOT Haberleşmesi ( IoT Haberleşme Teknolojileri)

Önceki başlıkta kısaca saha da herhangi bir yapılanma gereği bulunmuyor. Yapılan aslında sahaya gönderilmeden önce cihazlara nasıl haberleşeceklerini anlatan bir sabit modül ile eşleştirilmesi. Doğru okudunuz, SABİT BİR MODÜL. Nİ veya IOT de saha montajı yapıldıktan sonra haberleşme şekli değiştirilmesi ancak yeni bir modül ile olasıdır. Esnek haberleşme olanağı olmasına karşın, saha montajı sonrası değiştirilmesi bugün için olanaksız.

Küçük olması ucuz olduğu anlamı çıkmaktadır (en fazla 10 USD seviyesinde) ve bu nedenle de esneklik yoktur. Bazı üreticilerin modellerinde birden fazla haberleşme ortamı bulunmasına karşın pek yaygın olmadığını da görmekteyiz. Ucuz evet, ancak esnek değil.

Diğer taraftan sahada eşdeğer uygulamalarda kurulduktan sonra kaç kez haberleşme değişikliği yapılmıştır? Bu da sınırlı ya da hiç olmamıştır.

Modül nereye ve nasıl haberleşeceğini bildiğinden önceden yetkilendirilmiş, güvenliği sağlanmış ve amaca uygun çalışmaya programlanmıştır. Sınırlı bir zekaya sahiptir.

Nİ/IOT Enerjilenmesi

Boyutun küçük olması ve belirli bir amaca hizmet etmesi nedeniyle tüketilen enerjinin miktarı da o oranda düşük kalmaktadır. Literatürde 10 yıl ve üzerine hizmet etmesi beklenen Nİ/IOT cihazının sahaya kurulmasından sonra bir düğmeye basılarak aktif edilmekte ve bataryası devreye girmektedir. Programlamasına uygun olgular durumunda mesaj ve bilgi iletmektedir.

İstenen bilgi miktarının artması ve iletim döngüsünün artması nedeniyle bazı saha uygulamalarında güneş panelleri veya küçük boyutlu rüzgar gülleriyle birlikte kurulmaktadır.

Nİ/IOT Teknolojileri

Mobil operatörler ve özel işleticiler bu konu başlığında ciddi görüş farklılıklar yaşamaktadır. Mobil operatörler mutlaka 2/3/4 G ve yakın gelecekte 5G kullanımını zorlamaya çalışırken, özel işleticiler veya modül üreticiler de serbest bantlarda iletişim yapmak istemektedir.

Temel olarak teknolojiler Lisanslı ve Lisanssız olarak ayrılmaktadır. Çok kısa ve basitçe özetlemeye çalışacağım.

Lisanslı Nİ/IOT Teknolojileri

Çoğuna zaten bugün tanıyor veya duyuyoruz. En popüleri elbette geleceğe kapı açacağını beklenen 5G üzerinden çalışacak Dar-Bantlı Nİ (NB-IoT/Narrowband Internet of Things).

Kullanılan lisanslı frekans içinde çalışabilen, darbantlı (200 kHz ve altı) iletişim sağlamakta. Hız olarak 0.1 Mbps iletişim sağlanıyor. Özellikle günümüz enerji dünyası yer yer baud veya düşük hızlı kbps kullandığı düşünülürse, bu hız bile enerji uygulamaları için otoban anlamına gelmektedir.

Nİ/IOT için 5G beklenmesi de gerekmiyor. Saha denemeleri 2 / 3 ve 4 G lerde de kullanılabileceği göstermiştir. Ör. 4 G / LTE de Advanced, Cat1, Cat 0 ve Cat M kullanımı ile de sağlanabilirken, kullanılan bantlar MHz seviyesinde kalması kullanılacak uç cihazların maliyetlerini de arttırmaktadır. Bunlardan en düşük bant genişliği Cat M de kalmaktadır, 1 MHz kullanılıyor. Hızlar bakımından da Mbps leri görebilmekteyiz.

Daha da geriye gidildiğinde Nİ/IOT uygulamalarının GSM / GPRS şebekelerinde de kullanılabileceği görülürken, az da olsa bir geliştirme gereksinimi ortaya çıkmaktadır.

GSM için EC-GSM (extended coverage GSM) kullanımı zorunludur. GSM için geliştirilmiş bir sürüm olarak bakabiliriz. Cihaz maliyetleri ve kullanılan bant genişlikleri bakımından yüksek olması ve tabi ki eski şebeke üzerinde de yaşıyor olması, kimi operatörlerce tercih edilmemektedir.

Lisanslı uygulamaların en büyük katma değeri geniş alandaki kapsamaları ve yatırımsız uygulanabilirliği sağlaması.

Kırsal alandaki kapsama sorunları yanında, bulunabilirliği, işaret alım kolaylığı reddedilemeyecek gerçekleridir.

Lisanssız Nİ/IOT Teknolojileri

Mobil operatör maliyetleri ve kapsama alan sorunları nedeniyle, dar çalışma alanlarında lisanssız uygulamalar geliştiğini görmekteyiz. Bilinen ve en yaygın kullanılan lisanssız teknolojiler arasında LoRa, Sigfox, Ingenu, Weigthless-P, WiSUN ve Uydu IOT gösterilebilir. En yaygın ve pazarı sürükleyen teknolojiler ise LoRa ve Sigfox dur.

Amaç özellikle kapsama sorunu olan sahalarda ekonomik ve esnek çözüm sunulması. Hızının düşük olması (LoRa < 50 kbps, Sigfox < 100 kbps v.b.), çalışma frekansının da lisanssız (ISM, 868 MHz v.b.) de bulunması dezavantajları olarak ifade ediliyor

LoRa ISM bandına yönelik ürün geliştiren bir birlik oluşturmasıyla sektöre değişik bir yön vermektedir. 450 üzerinde üyesi olan LoRa kimi modül kimi chip-set kimi ise hazır sensör veya ürün geliştiricisi tarafında görülebilir. Dar saha uygulaması nedeniyle akıllı şehirlerdeki kapalı çalışma ortamlarında (çöp toplama, sayaç okuma – su, gaz, akıllı aydınlatma v.b.) görülür.

Sigfox ise bir işletim modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Kendi markasıyla iş yapmakta ve kapalı bir ekosistemi bulunur. Geliştirmesini kendisi yapmakta ve ülkelere doğrudan kendisi girmektedir. LoRa da ortaklar devreye girer ve LoRa nın sahibi de LoRa Birliği (LoRa Alliance) dir.

Lisanslı mı Lisanssız mı?

Bağlı olunan tarafa göre herkes kendince bir gerekçe ifade edecektir. Burada sizlerle kişisel görüşümü paylaşmak isterim.

Öncelikle başka bir konu üzerinden örnekleme yaparak, açıklama getirmeye çalışmak isterim.

Fiber optik sistemlerle çalışmış arkadaşlarımız vardır. Fiberin ilk uygulandığında sihirli bir değnek gibi algılandı ve hemen hemen her yere fiber döşenmeye çalışıldı.

Bazı yerlerde (karayol geçişi, nehirler v.b.) ise fiberin çekilmesinin olanaksız veya çok maliyetli olduğu görüldü. Fiber tamamlanması için eski dost mikrodalgadan yararlanıldı. Özellikle IP ile daha da kolay hale gelen iletişim de mikrodalga erişilmesi güç olan sahalara geçiş olanağı sunmuş ve şebekeleri uzatabilmiştir.

Bu konu başlığı neden mi yazdım? Kanımca lisanssız uygulamalar, lisanslı çözümlerin yetersiz ve maliyetli kaldığı yerlerde yeni bir kapı sunmaktadır. Özellikle kapsam sorun olduğu ve yatırımın anlamsız geldiği sahalar için lisanssız çözümler bulunmaz bir fırsat sunar.

Ör. sahalarda dağılmış olan, mobil olmayan noktalarımız için birer veya birden fazla toplama noktası kurulması halinde, uzak sahaları merkezi noktalara getirme olanağı sağlanır, operatörlerin kapsama veya iletişim koşullarının bulunan sahalara kadar taşınabilir.

Diğer bir deyişle, lisanssız çözümler tamamen rakip değil aslında tamamlayıcı çözümler sunabilmektedir.

Gerçek hayattan örnekler

Teknolojiler halen geliştirme aşaması olması nedeniyle, bazı mobil operatörler saha denemelerinde hem lisanslı NB-IOT hem de lisanssız LPWA (özellikle LoRa tabanlı) kullanmaktalar.

Bazı isimler vermek gerekirse Deutsche Telekom Almanya daki, Orange Fransa daki ve SK Telecom Güney Kore deki denemeleriyle bazı örnekler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Zafer diye bir şey yok, önemli olan düşük maliyetler !!!

Bir teknoloji diğerini alt etmesi ve zafer kazanacağını düşünmemekle beraber, pek çok operatör maliyet ve gelir kaygısını dikkate alarak yöntem ve çözümlerini oluşturacaktır.

Çözümlerin şu ya da bu sektör ile ilgili olmadığı, insanlarla ilgili olduğunu görebiliriz. İlerleyen günlerde farklı sektörler için amatörce bazı çözümler üzerinde düşünerek görüşlerimi sizlerle paylaşmaya devam edeceğim.

Saygılarımla,

Gökhan Yanmaz