reaktif ceza

Reaktif Bedel Nedir? Son zamanlarda Bazı Elektrik Dağıtım Şirketleri lisans bölgesi kapsamında yeni abonelik tesis ederek (Bağlantı gücü 9 kW üzerindeki); ilgili dağıtım ve Perakende Şirketleri ile sözleşmelerini imzalayarak yasal kapsamda enerji tüketicisi olmaları ardından ilk fatura döneminde faturalarında yüklü bir reaktif enerji bedeli ile karşılaştıkları şikâyetlerini görüyoruz.

Reaktif Enerji Nedir? Kompanzasyon Nedir?

Yüksek güç tüketen ve floresan lamba, transformatör, elektrik motorları, buzdolapları gibi cihazları barındıran işletmelerde şebekeden özel bir akım çekilir. Bu akım kullanılmamakla birlikte enerji olarak üretilmesi gerekmektedir.Verimsizliğe yol açan bu duruma reaktif enerji tüketimi denir.

Tüketicinin normal olarak şebekeden çektiği endüktif gücün, kapasitif güç çekmek suretiyle dengelenmesine Kompanzasyon; Bu dengeyi ihtiyaca göre ayarlayan sisteme Kompanzasyon Sistemi denir.

            Bu duruma üç çeşit ihmal sebep olabilir;

            1.Tüketicinin tesisindeki sayaç reaktif enerjiyi ölçebilen sayaç değildir.

            2.Tüketicinin tesisinde kompanzasyon tesis edilmemiştir.

            3.Kompanzasyon tesisi olduğu ve sayaç olduğu halde kompanzasyon devre dışı kalmış veya hatalı tesis edilmiştir.

Kompanzasyon Uygulanmazsa Ne Olur?

Kullanılan güce uygun olarak kompanzasyon uygulanmazsa;

• Tüketilmeyen bir enerji israf edilir.
• Elektrik dağıtım şirketlerince faturada cezai bedel tahsil edilir.

Bu bedel duruma göre faturanın %30-40 seviyelerine ulaşır. Ortalama bir işletmede bu bedel bir faturada 400TL-500TL seviyesinde olmaktadır.

           Bu durumda tüketicinin elektrik faturasında reaktif bedel uygulanması halinde sadece 3.maddede tüketici kusurundan bahsedilebilir. Diğer iki maddede ise doğrudan dağıtım şirketi sorumludur çünkü;

            1.maddede bahsedilen tüketicinin tesisine uygun elektrik sayacı takılması; “Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğin)’in 7.maddesinin 4.fıkrasına göre 31.12.2013 tarihinden itibaren lisans sahibi dağıtım şirketinin sorunluluğundadır, Dağıtım şirketi bu tesise uygun sayaç tesis etmek zorundadır.

1. maddede bahsedilen şekilde şayet müşteri tesisinde kompanzasyon sistemi kurulmamış ise,

Aynı yönetmeliği 7.maddesinin 5.paragrafında belirtildiği üzere; “Sisteme bağlantı yapılması talebiyle başvuran kişi; sayaç dışında, ölçü sistemine ilişkin her türlü tesisat ve bağlantı elemanlarını, ilgili dağıtım şirketi tarafından onaylanmış projesine göre tesis etmekle yükümlüdür” hükmü kapsamında proje onaylanmayıp; kompanzasyon talebi yazılı olarak tüketiciye bildirilmesi gerekirdi.

Kurulu gücü 350 kW olan bir tesisin proje incelemesi sırasında tüketiciden kompanzasyon tesisi yazılı olarak talep edilmesi gerekirdi.

(Tarifeler yönetmeliğinde bağlantı gücü 9 kW’ ve üstü tüketicilerin kompanzasyon tesisi kurmaları zorunlu iken; Dağıtım şirketinin, kompanzasyon tesisi olmayan bu tüketicinin projesini onaylaması, bağlantı ve Perakende sözleşmesi imzalaması suç teşkil etmektedir.)

Çözüm: Reaktif Güç Kompanzasyon İzleme Sistemi

İşletmelerin şebekeden çektikleri güç bir ölçüm sistemi ile sürekli takip edilir. Reaktif enerji oranı ceza oluşturacak seviyeye gelirse yetkili kişiye otomatik uyarı gönderilir. Yetkili, cezayı engelleyecek önlemleri alır. Bu sayede reaktif enerji cezası ödenmez.

Endüktif Reaktif ve Kapasitif Reaktif enerji tüketimleri yönetmelikte belirtilen sınırları aşması halinde reaktif ceza bedeli doğar ve elektrik faturanıza yansıtılır.

Reaktif Bedel Nedir? – TEDAŞ Yönetmeliği ve Reaktif Ceza Bedeli

• Konut, villa, mesken abonelerde sözleşme gücüne uygun sayaç takılır, reaktif ve kapasitif ceza uygulanmaz.
• Hanelerde Sözleşme gücü 9 kW sonrası için reaktif, kapasitif ölçen kombi elektrik sayaçı kullanımı zorunludur.
Sayaç takılmadığı durumda % 90 reaktif kullandığı varsayılarak elektrik fatura bedeline ilave edilir.
• İşletmelerde Sözleşme gücü 9 kW sonrası için Kompanzasyon sistemini zorunlu tutar.
• İşletme Sözleşme gücü 9 kW – 29,9 kW arası %33 reaktif sınır, %20 kapasitif sınırı aştığı zaman ceza uygulanır.
• Sözleşme gücü 30 kW üstü %20 reaktif sınır, %15 kapasitif sınırı aştığı zaman ceza uygulanır.

Elektrik faturalarınızı düzenli olarak kontrol ediyor musunuz?
Elektrik faturalarındaki cezalı ödemelerin genellikle farkına varılmaz. Aktif harcama sanılarak, reaktif kullanımdan dolayı fazla fatura tutarları ödenir.

Tesisinizdeki kompanzasyon sisteminin düzenli olarak takip edilmesi ve periyodik bakımının yapılması gerekmektedir. Aksi halde oluşabilecek olumsuz durumda oluşacak reaktif bedel sebebiyle fazla elektrik faturası ödenmesi kaçınılmaz olabilir.

Kompanzasyon sistemini düzenli olarak kontrol ediyor musunuz?
İstenilen aktif-reaktif güç dengesini oluşturmak için; kontaktörler, kondansatörler, röle ve sigortalardan oluşan bir kompanzasyon panosu dizayn edilmeli ve tesisata entegre edilmelidir.

Reaktif ya da kapasitif cezalar, tesislerin kompanzasyon panolarına gerekli bakımın yapılmamasından ve en önemlisi tesis büyüdükçe kompanzasyon panosunun küçük kalmasından dolayı meydana gelmektedir.

Çözüm, kompanzasyon panosunun yeniden şekillenmesi ile mümkündür.
Reaktif güç rölesinin normali gösterdiği durumda bile, sayaçlarda anormal bir durum olup olmamasının kontrol edilmesi gerekir. Eğer bir sorun varsa, dengesiz tüketim, yanlış bağlantı olup olmadığı, kondansatör ve kontaktörlerin kontrol edilmesi gerekir.

Sistem sürekli denetim altında tutularak, periyodik olarak takip edilmelidir. Aksi halde oluşacak olumsuz durumda, müdahalede geç kalınmış ve reaktif cezaya girilmesi kaçınılmaz olacaktır.

Reaktif Bedel Nedir? – Reaktif Enerji Suçu

               Buna rağmen;

            28.12.2012 tarih ve 28511 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun 18.12.2012 tarih ve 4193 sayılı Kurul Kararının 12.maddesinin 3. Paragrafı “(3) İlk defa reaktif enerji uygulaması kapsamına giren abonelere, yapılacak yazılı bildirim ile 30 (otuz) gün süre verilerek reaktif enerji ölçü sistemlerini tesis etmeleri istenir.

Reaktif enerji ölçü sistemini tesis eden aboneye;

Şirketçe yapılacak buna ilişkin tespit tarihinin içinde bulunduğu fatura döneminden sonraki ilk fatura dönemi itibariyle reaktif enerji tarifesi uygulanır.

Yapılan bildirime rağmen reaktif enerji ölçüm sistemini tesis etmeyen abonelere; bildirimin yapıldığı fatura döneminden sonraki ikinci faturalama döneminde 13 üncü maddenin ikinci fıkrası ve 14 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre reaktif enerji uygulaması yapılır. “

            Hükmüne istinaden tüketici yazılı olarak durumdan haberdar edilerek; tüketicinin konuya duyarsız kalması ve gerekli düzenlemeleri yapmaması halinde ilgili yönetmelik gereğince tarifede belirtilen usul ve esaslarda reaktif bedel uygulaması yapılması gerekirdir.

            Bütün bu mevzuatlar dikkate alınmadan tüketicilere fatura döneminde tükettikleri aktif enerjinin % 90’ı kadar bir tüketimle reaktif bedel uygulanamaz.

            Yönetmelik usul ve esasları dışında yapılan bu uygulama ve savunmaların hiç birinin yasal geçerliliği bulunmamakta ve tüketiciler mağdur edilmektedir.

Saygılarımla

Coşkun Tezel