salgın

‘Hayat eve sığar‘ , ‘Evde Hayat Var‘ , ‘Evde Kal‘ gibi kampanyalar ile zaruri halde hayatımızın işleyişini şu an için değiştiren ve 11 Mart itibariyle DSÖ tarafından ‘Pandemi‘ kategorisine alınan Korona Virüsü (Coronavirus COVID-19) teknoloji ve iş dünyasında neleri kalıcı olarak değişitirdi ya da değiştirecek? ‘ 5G ve corona virüsü (COVID-19) ‘hakkında internette bir araştırma yaparsanız; Corona Virüsü (COVID-19) 5G ticari savaşları yüzünden peyda olduğunu ileri sürenleri de farkedeceksiniz.

Corona Virüsü (covid-19) Neleri Değiştirdi?

Corona Virüsü dünya genelinde neleri değiştirdiğine değinmeden önce Consulta firmasının linkedin paylaşımını burada sizlerle paylaşmak isterim. Çünkü korona virüsü hakkındaki bu çalışma ile bence ortaya çıkan en önemli mesaj; ‘insan hatası’. Araştırma Pearl Harbour ile Covid 19 arasındaki bir bağlantı kurmuş.

Bu bağlantı ile iki mesaj verilmiş;

1-Hepimiz aynı gemide olmadan durumu ciddiye almıyoruz.

2- Uyarıcı veri oluşmasına rağmen karar mercileri durumu ciddiye almakta gecikmişlerdir.

Korona Virüsü (Corona Virüs COVID-19) Etkileri

Sosyal Etkileri; Banka hesabınız, ırkınız, itibarınız, mesleğiniz, gücünüz, bulunduğunuz mevki ne olursa olsun aslında tüm insanlığın bir şekilde birbiri ile bağlantılı olduğunu ispatlamıştır. Teşhis konulan hastaların toplumun her kesiminden olması ile virüs; bizlere hepimizin aslında dünya denilen aynı gemide olduğumuzu hatırlatmıştır. Ancak bununla birlikte Sosyal Mesafe mottosunun bu kötü günlerin ardından da bir kültür olarak kalacağını düşünmekteyim.

Ekonomik Etkileri; Ürettiğiniz ürünlerin ne kadar kaliteli, pahalı, ucuz vs daha bir çok sıfat ile genişletilebilir bir tanım yapabilirsiniz ürün ya da servislerinize ancak bu ürünleri alacak, tüketecek müşteriniz bir başka deyişle sokakta dolaşırken para harcayan insan olmayınca ürünlerinizin de bir önemi kalmıyor.

Çevresel Etkileri; Virüsün Pandemim olarak değerlendirilmesi ile birlikte enfekte olan ülkeler sokağa çıkma yasağı, üretimin durdurulması ve evde kal gibi yaptırımlar ile hayat normal akışından uzaklaştı. Bu durum bir çok çevreci tarafından dünyamızın nefes alması için bir fırsat olarak nitelendirildi. Aşağıdaki görselde aylara sair corona virüsünün çevresel etkisini incelyebilirsiniz.

Yasal Düzenlemelere Etkileri; Virüsün yayılma hızlı ve yolları izlediği rota incelenerek ülkelerin kendi ülkelerine girişlerdeki kontrolleri sıkışlaştıracak ve belki de artık vize şartı olarak detaylı kan testleri vb sağlık belgeleri talep edebilecek.

Politikaya Etkisi; Başka ülkenin problemi düşünce ve söyleminden uzaklaşarak, yazının başında belirttiğimiz aynı gemide olduğumuz bilinci ile, özellikle sağlık alanında daha hassas ve uzlaşmacı olacaklardır.

Şu ana kadar PESTEL ( Political, Economical, Social, Technological, Enviromental, Legal) methodolojine uyarak bu başlıklardaki fikirlerime yer verdim. Daha detay olarak inceleyebileceğimiz başlık ise; Teknolojiye olan etkisi.

Korona Virüsü (Covid-19)’un Teknolojiye Etkisi

11 Mart 2020 tarihi itibariyle pandemic olarak nitelendirilen korona virüsü salgını sebebi ile Mobile World Kongresi gibi bir çok teknoloji fuarı iptal edilmiş ya da ileri tarihte yapılmak üzere ötelenmiştir.

Bu yıl 5G yılı olacaktı, öyle öngörülüyor ve SA’da kullanımlarının artacağını bekliyorduk ancak; Covid-19, 3GPP Release 16’nın yayımlanması ve 5G’nin SA’de kullanım durumlarının ilerlemesini yavaşlatacak. 3 Aylık bir gecikme ile 3GPP, Haziran 2020’de 5G’nin ikinci aşaması olan Release 16’yı yayımlayacağını duyurmuştu. 5G Release 16 ile 5G’de bir sonraki faza URLLC ( ultra güvenilir-düşük gecikmeli iletişim) için kilometre taşı olmakla birlikte 5G’nin SA tabanlı senaryoları üzerine inşa edilmişti.

Mart 2020’nin başlarında, 3GPP Technical Specification Group (TSG) yönetimi Mayıs 2020 için ayarlanmış tüm yüzyüze toplantıları iptal ettiklerini duyurdu. Bu toplantılara binlerce delegenin katıldığını düşünürsek, alternatifi uzaktan video toplantılarla çok bir ilerleme kat edemeyeceklerini düşünmek yersiz olmayacaktır. Sonuç olarak bu durum 5g Release 16’nın yayım tarihini geciktirecektir.

Telekom operatörleri e-MBB özelinde kullanım senaryolarını 5G SA’ye taşıyabilir ancak bir çok operatör e-MBB dışı kullanım senaryolarını 2020 yılı içerisinde hayata geçireceklerini duyurmuştu.

Analysys Mason‘a göre; Çin 5G Stratejesine ödün vermeden kaldığı yerden devam edecek. Üstelik Çin’de bir çok şirket evden çalışma uygulamaya başlamışken! 2019 yılı içerisinde Çin’deki üç büyük operatör China Mobile, China Telecom ve China Unicom toplamda 130 binden fazla 5G baz istasyonun kurulduğunu duyurmuştu. Covid-19 etkilerine rağmen Çin 2020 yılı bitmeden 600000 yeni 5G baz istasyonu kurma hedefinde…

Corana Virüsü 5G ve IoT Teknolojilerinin Değer Teklifini Anlamamızı Sağladı.

Covid 19 ile aslında bir çok işin fiziki insan gücü olmadan yapılabileceğini, eğitimler için sanal sınıfların oluşturulmasının nasıl işleyeşeceğini, kriz anında şehirlerin altyapılarının bir koordinasyon merkezinden görüntülenmesi gerektiğini, üretimde endüstri 4.0 ve dijital ikiz kavramının eksikliğini, toplantıların yüz yüze olmak zorunda olmadığını ve daha bir çok şeyi yeri geldikçe anlayacağız.

Corona Virüsü ile Mücadelede Hayata Geçmiş 5G ve IoT Çözümleri

IBM ve The Weather iş birliği ile corona virüs haritası çıkarılmış. Harita ile bulunduğunuz bölgedeki vaka sayılarını ve artışlarını detaylı görmenize olanak sağlıyor.

AGV Robotlarla Korona Virüs Hasta Tespiti

Corona Virüs ile mücadelede en önemli noktalardan bir tanesi de hasta tespitinin görevli çalışanların hastalıktan etkilenme riskini taşımaları ve bu durumun bir kısır döngü olarak devam etmesi. Bu sebeple 5G ve IoT burada bizlere çözüm sunmaktadır. Görselde gördünüz robot uzaktan kontrol edilebilir halde tepesinde ateş ölçer ve görüntü taşıyıcısına sahiptir.

Böylelikle havalimanları, otogar ve tren istasyonları gibi toplu taşıma alanlarındaki tespitlerin yapılması için bir kontrol merkezi kurulabilir ve merkezden görseldeki gibi ekranlar üzerinden hasta tespiti yapılabilir.

Guangzhou Gosuncn Robot Co. 5G tabanlı robotu ile hasta tespit robotlarını denemelere başladı.

Elinizin hijyeninden sorumlu olmaya aday yeni bir girişim, Soapy Care! Bu girişim evlerde, ofislerde ve daha bir çok bir yerde konumlandırılabilir. Bu çözüm ile elinizi dezenfekte etmek için gerekli süreyi hesaplıyor, gerekli kimyasalları kullanıyor ve tercihe bağlı yüz tanıma özelliği ile ellerini yeteri süre temizlemeyen kişilerin telefonuna alarm göndererek eller dezenfte olana kadar çalması sağlanıyor.

Korona Virüsü ile Mücadelede Ülkemizde Alınan İnsiyatifler

Elimden geldiğince hızlıca korona virüsü ile mücadelede dünya genelinde neler yapıldığına yer vermeye çalıştım. Ancak ülkemizde de korona virüsü ile mücadelede insiyatifler alınmaya başlandı. Öncü olarak karşımızı www.coronathonturkiye.com çıkmaktadır.

Korona virüs ile mücadelede 5G ve IoT ( Nesnelerin İnterneti) teknolojilerinin faydalarını sadece virüse karşı alınan ya da uygulanan yöntemlerde olduğunu düşünmemek lazım. 5G’nin hayatımızda yer aldığı bir dönemde böyle bir salgın daha kolay atlatılabilir olduğu varsayılıyor. Çünkü 5G ile birlikte şu an en çok kullanılan bir çok teknoloji hali hazırda 5G’nin değer teklifi içerisinde yer alıyor. Örneğin; Uzaktan eğitim, uzaktan toplantılar, robot yönetimleri, drone yönetimi ve daha bir çok uygulama.

Aynı anda uzun saatler boyunca internet erişiminin çok daha fazla kullanılması, netflix vb içerik sağlayıcılarına olan talebin inanılmaz artışı gibi durumlar da mevcut telekom altyapısının sınırlarını zorlamaktadır. Ancak 5G ‘de bu durumun üstesinden gelmek çok daha kolay olacaktır.

5G’nin Covid-19 salgınına yol açtığına inanmamakla birlikte, korona virüsü salgının dünyanın dijital dönüşümünü ve 5G yatırımlarının hızlandıracağını düşünüyorum. Salgın şu andan itibaren iş yapış şeklimizi değiştirmiş ve bu değişimin kalıcı olacağını düşünmekteyim.

Akıllı Şehirler Dönüşümü Olsaydı Ne Olurdu?

Öncelikle şehir altyapısının uçtan uca sensörlerle donatılıp izlendiği durumda sahadaki personel sayısını minimize etmiş olacaktık. Bununla birlikte alt yapılardaki olası hatalar da önceden tahmin edilebilir olacaktı.

Ayrıca kronik hasta takibi, panik buton gibi akıllı şehirlerin sağlık ve yaşlı takip uygulamaları ile bakıma ihtiyaç duyacak ve salgında riskli grup daha hızlı belirlenebilir.

Hava Kirliliği, risk haritası, göç ve etkileşim haritası gibi elzem haritalar dijitalleşmiş şehirlerde elde edilmesi kolay olacaktır.

Dijital Reklam Tabelaları

Evde Kal çağrısının başladığı andan bugüne gördüğüm reklam tabelaları güncelliklerini koruyor ancak bu reklam tabelalarının insanlar tarafından bilfiil değiştiriliyor olası ile reklamın evde kal çağrısı yapıyor olması çözemediğim bir paradoks yaratıyor.

Korona Virüsü İş Modellerini Değiştirecek Mi?

Daha önce işimizde başarlı olabilmek için yenilikçi iş modellerine ihtiyaç duyduğumuzu yazmıştık. Nesnelerin İnterneti İş Modelleri ve 5G İş Modellerini de yazılarımız arasına eklemiştik.

Bu yazılarımızda değişen teknoloji taleplerine uygun olarak yenilikçi iş modelleri ile tutundurulmasının olanaklı olduğunu paylaşmıştık ancak korona virüsü etkisi ile IoT ve 5G nin değer teklifinin anlaşılır ve kabul gördüğü gerçeği ile iş modellerinde revizyon olacaktır.

Bu revizyon temelinde sahiplik değil aidiyet temelli bir yaklaşımı benimsetecek kullandıkça öde gibi ticari iş modellerini gerçekleştirecektir.

Korona Virüsü salgını ile mücadelede farkedilen bir başka noktada; telekom operatörlerinin her ne olursa olsun oluşacak ya da ihtiyaç duyulan teknolojik çözümlerde telekom operatörlerinin tek elden ve merkezi konumda çözüm tabanlı ekosistemi ile sunabildiğidir.

Telekom operatörleri, insanlara evden çalışma imkanı sağlamakla birlikte internet tabanlı sağladıkları içerikler ile sosyal mesafe ve evde kal kampanyalarının gerçekleşebilmesini sağlamıştır. Aynı zamanda analitik yetkinlikleri ve sahip oldukları veri havuzları ile virüsün yayılmasını önlemek ve etki alanlarını tespit etmede gerekli kaynağını devlet mercilerine sağlayabilir.

Telekom Almanya, Telefonica İspanya, A1 Telekom Avusturya ve Vodafone Grup gibi telekom operatörleri, hastalığın tedavi sürecini güçlendirmek ve yayılmasını önlemek için yoğunluk ve grup hareketlerini kapsayan anonimleştirilmiş verileri araştırma yapan devlet onaylı mercilerle paylaştı. Bu veriler ışığından hastalığın yayılması ve etki alanının ısıl haritası İtalya’nın Lombardiya için çıkarıldı. Öte yandan, bazı operatörler de oluşabilecek olumsuz algıdan dolayı bu tür insiyatifleri almamaktadır.

Tüm bu verilerin sadece veri kullanım iznine sahip aboneler üzerinden yapılabilmesi de yeterli veri havuzunun oluşmasını zorlaştırıyor. Ancak GDPR 9.maddesi devletlerin onaması durumunda olağanüstü koşullarda izinsiz verilerin de kullanmasına olanak sağlar. Ancak bildiğim ve araştırdığım kadarıyla 9.Maddeyi onayan ve aktifleyen bir ülke olmadı henüz.

Sonuç olarak yaşanan bu vahim günleri, ilerisi için birer ders olarak almalı ve dijital hayata telekom operatörlerinin merkezde olacak şekilde çözüm ekosistemi ile geçilmesinin hızlandırılması gerekmektedir.

Covid-19 İle Ortaya Çıkan Teknoloji Yatırım İhtiyaçları

Dijital Platformlar – IoT Platformları ve Büyük Veri (Big Data) Platformları ile ülke genelinde dijitalleşme

Akıllı Şehirler Yatırımları – Şehirlerin Dijitalleşmesi ve Altyapıların takibi ile şehir merkezlerinin yığın yoğunluğunun seyreltilmesi çalışmaları

Dijital Sağlık Yatırımları – Çevrimiçi Sağlık Hizmetleri (Online Video Muayeneler, Ev Kitleri ile Veri Gönderme vb) ile birbiri ile haberleşen ve analitik işlem yeteneğine sahip hasteneler yönetimi

Dijital Eğitim / Etkileşim Yatırımları – Çevrimiçi Sınıflar ve eğitim, çevrimiçi toplantılar ve etkinlikler, 5G Endüstri Uygulamaları, İnsansız ticaret ve servisler (Drone Paket, Roboservis vb), Taze temiz gıda zinciri takibi gibi uygulamalar ile temassız iş uygulamaları ve servisleri

Dijital Üretim/Tedarik/Tüketim Yatırımları- Üretimde insansızlaşma ve dijitalleşme, tedarik zincirinde IoT uygulamaları, satın alma deneyiminin dijitale taşınması gibi uygulamalar ile daha az insan gücü gerektirecek stratejilerin hayata geçirilmesi

Korona Virüsü (Coronavirus COVID-19) mücadelede bizlere kalan ders, 5G AIoT (Artificial Intelligence of Things) gibi teknolojilere yatırımlarımızı hızlandırmak olmalı. Yaşam akışımızın birbirimize bağlı olduğunun ve anlık gecikmelerin milyonları etkileyebildiğinin gerçekleştiğini görmüş olduk. Elimizdeki tüm imkanlarla veri noktalarımızı artırmalı ve kriz yönetimimiz güçlendirmeliyiz.