Sektörümüzün en önemli konularından biri olan ”5G hayatımızda ne değiştirecek?” sorusuna ‘5G’den Beklentiler’ yazımız ile kısa yanıtlar vermeye çalışmıştık. 5G ve Dikey Sektörler ile 5G nin geliştireceği pazarlara yer vereceğiz.
Yakın tarihte BTK’nın yayınladığı “5G ve Dikey Sektörler” raporu, bu alandaki potansiyele ve Türkiye’de yapılabileceklere dair önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Raporda 2025 yılında dünyada 100 milyar farklı bağlantının ve bunların sadece %10’u insanlar arasında olacağını öngörülmektedir.
Ayrıca 2020 sonrasında km2’de dolaşacak ortalama veri 4 yılda bir 16 kat artacağı öngörülmüştür.
Bunun da 2025 yılına kadar toplam dijital dönüşüm pazarı 15 trilyon ABD doları büyüklüğüne ulaştırması beklenmektedir.
5G’nin beraberinde makineler arası ve nesneler arası iletişimi çok hızlı bir şekilde büyütmesi hedeflenmektedir.
Aşağıdaki görsel “5G ve Dikey Sektörler” raporundan alınmış olup farkedeceğiniz gibi aslında insan-insan arası iletişim ihtiyaçlardan ziyade nesnelerin ihtiyaçlarına karşılık verilmesi hedeflenmektedir.
Ancak nesnelerin iletişiminin yaşamımızdaki konforu bir adım öteye taşıyacağı da su götürmez bir gerçektir.
5G ve Telekom Operatörleri
Yakın zamanda 4.5G hizmetine bağlayan telekom operatörlerimizin 5G için çalışmalara başladığını yaptıkları açıklamalardan anlıyoruz.
Peki, telekom operatörleri 5G yatırımlarını bireysel müşterileri için mi yapmaktadır? Yoksa Ses, Veri hizmetlerinin yanı sıra dünyada da örneğine sıkça rastladığımız ‘Her Şey için İletişim’ hedefi ile mi yapmaktadır? (Ekleme; 20/03/2018 – Telekom Operatörlerinin Yeni Oyun Alanı; Akıllı Evler )
Ülkemizde birçok operatör kendi iletişim altyapılarının yanı sıra;
Gibi alanlarda da şimdiden hizmet vermeye başlamış durumdalar.
Bu hizmetler ile bir çok sektörde dijital dönüşüm olanağı sağlanmaktadır. Bknz: Enerjide Dijital Dönüşüm
Rapor, 5G’nin Dikey Sektörler için de önemini, gereksinimini aşağıdaki gibi belirtmiştir.
5G ve Dikey Sektörler ‘de 5G’nin Önemi
Otomotiv
5G;
- Düşük gecikme süresi,
- Yüksek güvenilirlik
- Daha yüksek performans açısından yüksek mobilite ve bağlantı yoğunluğu altında geliştirilmiş performans sözü vermektedir.
Bu özellikler ile ;
- Araç-Araç haberleşmesi(V2V),
- Yol kenarı altyapısı ile Araç haberleşmesi (V2I),
- Araç- İnternet haberleşmesi ( V2N)
- Araç- Yaya haberleşmesi (V2P) bilgi alışverişinde bulunabileceklerdir.
Tüm bu ilişki türlerini kapsaması için Araçtan Herşeye (Vehicle-to-Everything -V2X) kavramı oluşturulmuştur. Bunun da;
- Kesişim çarpışma riski uyarısı
- Yoldaki tehlike durumu uyarısı (Yol çalışması, araba bozulması, olumsuz hava şartları vb.)
- İtfaiye aracı yaklaşıyor uyarısı
- Kaza öncesi/sonrası uyarısı
- Elektronik acil durum fren uyarısı
- Yeşil ışık optimum hız danışmanlığı
- Enerji verimli kavşak
- Motorsiklet yaklaşıyor uyarısı
- Araç içi tabela
- Kırmızı ışık ihlal uyarısı
- Trafik sıkışıklığı uyarısı gibi alanlarda hizmet vermesini sağlayacaktır.
Sağlık
5G ile sağlık sektörünün dijitalleşmesi gerçekleşecek ve LPWAN teknolojisi çok düşük enerji tüketimi gerektiren sensörleri, her 15 yılda bir kez şarj ederek destekleyecektir.
Bu yeni paradigma kan basıncı veya insülin ölçen vücuda takılan sensörler gibi tıbbi bağlantılı cihazlar için çok yararlı olacaktır.
Üstelik, 5G altyapılarının yüksek güvenilirliği ve güvenliği, meşru son kullanıcı ve sağlık uzmanlarının sağlık verileri ve hizmetleri etrafında gizlilik ve korsanlıkla ilgili kaygılardan kurtulmasına yardımcı olacaktır.
Düşük gecikme süresi içinde 1 milisaniyeli hedefe ulaşan yeni 5G kapasitelerini düşünürken, organ nakli alanında bile uygulamalar düşünebiliriz.
- Sürekli izleme
- Analitik tahmin
- Uzaktan tanı ve görüntüleme
- Sağlık görüntüleme ve uzaktan sağlık hizmeti
- Yardımlı ameliyat ve Uzaktan ameliyat
- Akıllı ilaçlar gibi yenilikler getirmesine olanak sağlayacağı öngörülmektedir.
Enerji
Enerji sektörü, 5G teknolojisinin imkanları ile Dijital Dönüşümünü hızlandıracaktır.
Enerji bileşenlerinin dijital ikizilerinin yaratılması ile enerjinin üretiminde, iletilmesinde ve tüketilmesinde ciddi kolaylık, hız, sürdürebilirlik sağlanacaktır.
Kısacası yıllardır bahsi geçen Akıllı Şebekeler dönüşümünü hızlandıracaktır.
Akıllı sayaçlar ile enerji tüketim alışkanlıklarımızı telefonlarımızdan kontrol edebilecek ve israf edilen noktaları tespit etmemiz ile birlikte ciddi enerji tasarrufları sağlayabileceğiz.
Ayrıca Akıllı Şebekeler ve Akıllı Evler sayesinde dilediğimiz ev içi cihazlarımızı tarifemizin en uygun saatlerinde çalıştırma/çalıştırmama imkanı elde edebileceğiz.
Bu da nesnelerin interneti, ev otomasyonları, sosyal medya ve akıllı kullanıcıların var olacağı; merkezi kumanda ve kontrol yöntemlerinin olacağı, merkezi ve dağıtılmış istihbarat ile düzenli koordineli bir şekilde çalışacağı anlamına gelmektedir.
Kısacası elektrik artık kişiselleşebilecek, yaşadığımız coğrafyaya göre, yaşadığımız ortama göre ihtiyaçlarımıza göre yani kullanıcı profiline göre tanımlanabilecektir. Buna verilebilecek en büyük örnek elektrikli araçlardır.
- Enerji Verimliliği:
- Binalar ve tüketiciler
- Isıtma ve soğutma
- Sanayi ve ürünler
- Sürdürülebilir enerji için finansman
- Rekabetçi Düşük Karbonlu Enerji
- Yenilebilir elektrik üretimi ve ısıtma/soğutma
- Elektrik ağları
- Enerji depolama
- Sürdürülebilir biyoyakıtlar ve alternatif yakıtlar
- Enerji sistemlerinin sosyal, çevresel ve ekonomik boyutu
- Akıllı Şehirler ve Toplumlar
- Büyük çaplı uygulama projeleri
- Akıllı şehirler ve toplumlar çözümlerinin yayılımını piyasa talebini tetikleyerek artırmak
Akılı Şehir/Akıllı Ev
5G’nin hız ve daha fazla kapasite yeteneği, ağların daha fazla veriyi yönetmesine olanak tanı- yacak dolayısıyla IoT’nin büyümesini kolaylaştıracaktır.
IoT internete kablosuz olarak bağlanmakta; ağ üzerinden veriyi toplayan, gönderen ve alan sensörleri kullanmaktadır.
- Araç trafik izleme
- Cadde ışıkları – Akıllı Aydınlatmaların Hava kirliliğini, su seviyesini ve yangını tespit eden sensörlerle donatılmış olunması.
- Şehir yapısının izlenmesi: yolların düzgünlüğü, köprünün güvenli olup olmaması gibi.
- Ulaşım araçlarının izlenmesi.
- Çoklu veri kaynaklarını kullanan bir şehirde hizmetlerin entegre edilmesi.
Akıllı evlere ilişkin kullanım durumları aşağıda yer almaktadır.
- Bağlantılı ev aletleri; örneğin bir buzdolabının yiyecek veya içeceği sipariş etmesi, pişirilecek bir şeyin gerekli zamanını ve sıcaklığını hesaplaması.
- Görüntü izleme; eve yerleştirilen kameralarla internet üzerinden görüntülerin izlenmesi, evde meydana gelen duman, karbon monoksit gazlar gibi bazı hareketlerin tespit edilmesiyle alarm göndermesi.
- Uzaktan otomasyon; ışığın, TV ve PC, kayıt cihazlarının açılıp kapatılabilmesi, hazırlanan yemeğin pişirilmeye başlatılması gibi durumlarda faaliyetlerin başlatılması için uzaktan kontrol edilebilmesi.
- Enerji yönetimi; ışık ve sıcaklıkların ayarlanabilmesi.
- Uzaktan ölçüm: Gaz veya elektrik sayaçlarının okunabilmesi, özel durumlarda yazılım güncellemeleriyle güncellendirilebilmesi.
Gelecek yıllarda, bir çok ev aletleri birbirleriyle bağlantılı ve otonom hale getirilerek internete bağlantısı sağlanması beklenmektedir.
Tarım
5G ile desteklenecek olan akıllı tarım teknolojisi, tarım alanlarının sulama işleri için hazırlanan suyun biriktirildiği havuzu uzaktan yönetmek, içeriğinin analiz edilmesini sağlamak tarım alanlarınızın verimini arttıracağı gibi kullandığınız tarım ilaçlarının da mahsullerinize etkili bir şekilde işlemesini sağlayacak ve akıllı tarım ile aşağıda belirtilen hizmetlerden yararlanabilecektir.
- Sera/aydınlatma
- Sera/havalandırma
- Sera/İklimlendirme
- İzleme
- Toprak koşul takip
- Sulama/koşullu
- Zamanlama ve programlama
- Uzaktan erişim ve kontrol gibi tarımda nesnelerin internetiyle verimliliğin en üst düzeye çıkarılması hedeflenmektedir.
5G’nin Telekom operatörlerinin ihtiyaçlarını karşılamasının ötesinde dünya genelinde bir dijital dönüşümü başlatacağı, hızlandıracağı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte kendi içinde kapalı ağlarda çalışan sistemlerin zaman içerisinde internete çıkacağı ve son kullanıcıya kadar ineceğini tahmin etmek çok da zor olmasa gerek.
Tüm bu gelişmeler ve dijitalleşme beraberinde Siber Güvenlik problemleri de getirecektir.
Bu konudaki Lisanssız Nesnelerin İnterneti Mi, ASLA…Peki Neden? yazımızı da incelemenizi öneririz.
Sertaç Şamioğlu