AB üyesi ülkelerde özellikle akıllı sayaç ve uzaktan okuma konusunda yapılan çalışmalar neticesinde alınan kararlar doğrultusunda genel olarak 2020 yılına kadar AB’nin birçok ülkesinde Akıllı sayaç ve uzaktan okuma uygulaması OSOS ve Haberleşme Teknolojileri konusunda;
Yıllık tüketimi 6 MWh’tan başlayan tüketim tesisleri ve kurulu gücü 250 W’tan başlayan şebekeye bağlı yenilenebilir kaynaklardan enerji üreten üretim tesisleri dâhil olmak üzere tüm üretim ve tüketim noktalarına akıllı sayaç ve uzaktan okuma kurulumu kararlaştırılmıştır.
Bu konuda doğacak ihtiyacı fark eden tedarikçiler, ürün çeşitliliği konusunda; harici ve tümleşik GSM/GPRS, RF, PLC ve DSL modemler dâhil olmak üzere, opsiyonel olarak uzaktan kesme/açma röleli sayaç üretimi de gerçekleştirmeye başladılar.
AB birliğine dâhil ülkelerin tamamı kendi ihtiyaçları çerçevesinde; fayda/maliyet analizlerini tamamlamış ve kendi yapılarına uygun OSOS modellerini 2020 yılına kadar kurmayı kararlarlaştırmışlardır.
Bu arada ülkemizde ELDER’in organizasyonunda “Türkiye Akıllı Şebeke 2020 Vizyon Ve Strateji Belirleme Projesi” çalışması başlatılmış.
Enerji Magazin sitesinin haberine göre, toplam 21 dağıtım bölgesinden;
Akdeniz EDAŞ,
Anadolu Yakası EDAŞ,
Aydem EDAŞ,
Başkent EDAŞ,
Boğaziçi EDAŞ,
Çamlıbel EDAŞ,
Gediz EDAŞ,
Toroslar EDAŞ ve Uludağ EDAŞ’ın ortak yürütücüsü olduğu proje EPDK tarafından onaylanmış ve koordinasyonunun ise ELDER tarafından yürütülmesi kararlaştırılmıştır.
OSOS ve Haberleşme Teknolojileri
İyi bir saha çalışması ile hangi trafo bölgelerinde, hangi haberleşme teknolojilerinin kurulacağının seçimi saha koşullarına uygun olarak mevcut iletişim teknolojilerinin performans ve maliyet analizleri de incelendiğinde; belki de GSM/GPRS, PLC, RF ve DCL teknolojilerin kullanılabildiği bir hibrit sisteme gerek duyulabilecektir.
Sonuçta projenin bir bütün olarak çalışabilmesi için, bu hibrit sistemin entegrasyonu da projeyle birlikte yürütülebilmelidir.
Yüksek kayıplı şirketlerde “OSOS kapsamında olmayan ve yatırım programına dâhil edilmek suretiyle OSOS kurulabilme” istisnası kullanılarak; yüksek kayıplı şirketlerde seçilecek pilot bölge uygulaması ile seçilecek metodolojinin pratikteki sonuçlarının izlenmesi de mümkün olabilecektir.
Benzer olarak İrlanda ve Yunanistan da uygulanması düşünülen PLC ve RF karışımı bir hibrit sistem kurulmasını kararlaştırılmıştır.
Kırsal bölgelerdeki birbirinden çok uzak ve engebeli arazideki tüketim noktaları ile birbirlerine daha yakın ve düz arazi yapısı içindeki tüketim noktaları,
Çok katlı binalardaki sayaçların giriş katta veya katlarda bulunma durumları da tercih edilecek iletişim modelinde performans ve maliyet unsurları dikkate alındığında farklı iletişim modelleri tercih edilebilir olabilecektir ki,
Burada önemli olan ise OSOS kurumlunda uygun mimari seçilerek, seçilecek trafo bölgesinin denetimini sağlayarak kayıp/kaçak oranının düşürülmesi sağlanabilmelidir.
Bunun için bir trafo bölgesindeki tüketicilerin tüketimi ile aynı trafodan satışa sunulan elektrik enerjisi miktarının eş zamanlı ölçülerek kıyaslanabilecek yapının oluşturulmasıdır.
Böylelikle kaçak/kayıp denetimi de trafo bölgesine indirgenecek kadar hedef küçültülmüş olur.
Projenin analiz çalışmalarında her kademeden çalışanların fikirlerinin değerlendirilmesi ve dünyadaki örneklerin incelenmesi de projenin başarısı açısından oldukça önemlidir.
Böylelikle uzaktan sayaç okumanın da bir parçası olduğu akıllı şebeke uygulaması bir bütün olarak faydalı sonuçlar doğurabilecektir.
Sektördeki tüm karar vericilerin ortak kararının akıllı şebeke uygulamaları olduğuna göre yakın bir gelecekte tüm dağıtım şirketlerinde iş modelleri köklü bir değişikliğe uğrayacak demektir.
Coşkun Tezel
coskun.tezel@akillisebekeler.com