
Google, Ömer Hayyam’ı 971. Yaşında doodle ile unutmadığını ortaya koydu.
Ömer Hayyam kimdir?
İranlı astrom, şair,matematikçi olan (Ömer el-Hayyâm (1048-1131) daha fazla felsefi şiirleriyle tanınmaktadır. Aslında “Hayyam” ismi cadırcı anlamına gelmektedir. Bu ismi babasının mesleği olan cadırcılık sebebiyle almıştır.
Hayyam , dörtlüklerinde devlet,toplumsal yapı,var oluş,Allah, konularında özgür bir şekilde yorumlamalar yaparak sınırsızca bu konuları sorguladığı görülmektedir. Günümüzde de bu tarz özgürlükçü eleştirilere ihtiyacımız kesinlikle var gibi gözüküyor 🙂
“Tanrı gönlünce yaratır da her şeyi
Neden ölüme mahkum eder hepsini
Yaptığı güzelse neden kırar atar
Çirkinse suçu kim kime yüklemeli?.”
Fakat Rubaileriyle ünlü Hayyam’ın söylemedikleri de ününden dolayı kendisine atfedilmiştir. Bu sayede 1000’in üzerinde rubai Hayyam’a aitmiş şeklinde kullanılmaktadır. Ünlü Rubailerinin Türkçe’ye çevrilmesini “Sabahattin Eyüpoğlu” yapmıştır.

Buna ilave olarak Celadi takviminin temelleri de Hayyam’a aittir. Sultan Melikşah’ın lakabı olan Celâlüddevle’den dolayı bu adı alan takvim ayrıca Melikî olarak da adlandırılır.
Başlangıç tarihi olarak 1079 yılı alınmıştır.(Hicri 471 yılının ramazan ayının 9.gününden (Miladi 15 Mart 1079) itibaren uygulanmaya başlanmıştır.) Büyük Selçuklular ‘ın dışında Ekber Şah zamanında (1556–1603) Hindistan’da kurulan Babürlüler de kullanmıştır.Nevruz (21 Mart) yılbaşı olarak kabul edilmiştir. Melikşah’ın ölümünden sonra terk edilen bu takvimden yarararlanılarak gregoryen takvimi oluşturulmuştur.
Takvim konusunda ince eleyip sık dokuyan Hayyam’ın doğum günü tarihi diğer yazarların ve şairlerin aksine tam olarak bilinmektedir. Hayyam doğum tarihi konusunu araştırmış ve tam tarihi ortaya koymuştur.

Matematik anlamında, binom açılımını da bulmuştur. binom teoerimini ve bu açılımdaki katsayıları bulan ilk kişi olduğu düşünülmektedir. (Pascal üçgeni diye bildiğimiz şey aslında bir Hayyam üçgenidir ). Geometri alanında Öklid’in çalışmaları üzerinde durmuş ve paralel doğrular teoremine katkıda bulunmuştur.
Google ‘da Hayyam’I 971. Doğum gününde unutmayarak doodle şeklinde karşımıza çıkarttı.
Son olarak ,
“Şu dünyada üç beş günlük ömrün var,
Nedir bu dükkanlar, bu konaklar?
Ev mi dayanır, bu sel yatağına?
Bu rüzgarlı yerde mum mu yanar?”
Tesla ve Stephen King yazılarımız da dikkatinizi çeker bizce 🙂
Bir cevap yazın